Niemal połowa rodziców nie widzi siebie w roli przewodnika dla dziecka po cyfrowym świecie. Brakuje im kompetencji i szkoleń, żeby móc skutecznie zaangażować się w życie online swoich dzieci. „Cyfrowe Mosty” to ogólnopolska inicjatywa Centralnego Ośrodka Informatyki, której celem jest wsparcie dorosłych w mądrym towarzyszeniu młodym w internecie.
Dorośli mają odpowiedzialność i rolę, z których często nie zdają sobie sprawy – to główny wniosek z raportu przygotowanego w ramach inicjatywy „Cyfrowe Mosty” przez Centralny Ośrodek Informatyki (COI), organizacji odpowiedzialnej m.in. za rozwój aplikacji mObywatel i jej wersji dla dzieci - mObywatel Junior. Raport powstał, by pokazać, komu dzieci ufają w kwestii internetu, kto jest ich przewodnikiem po cyfrowym świecie oraz jaka jest wiedza dorosłych na temat internetowego życia młodych i ich kompetencje, by towarzyszyć dzieciom w cyfrowym świecie.
Jak wynika z raportu, 71% dzieci w wieku 10-16 lat już dziś postrzega swoich rodziców jako cyfrowych przewodników, czyli osoby, które uczą je odpowiedzialnego i bezpiecznego korzystania z nowych technologii. Jednocześnie tylko 55% dorosłych widzi siebie w tej roli. Spośród grupy rodziców, którzy nie czują, że wspierają swoje dziecko w cyfrowym świecie, tylko co 5. chciałby w przyszłości pełnić tę rolę. Wskazują jednak, że potrzebują wiedzy (23%), szkoleń (19%) oraz praktycznego doświadczenia (6%), by podjąć się tego zadania.
Uczą, jak wspierać
Celem nowego programu edukacyjnego „Cyfrowe Mosty”, przygotowanego przez Centralny Ośrodek Informatyki, jest wzmacnianie kompetencji rodziców, opiekunów i nauczycieli, tak by mogli z pełnym przekonaniem podjąć się roli cyfrowych przewodników i świadomie towarzyszyć najmłodszym w ich codziennych wyzwaniach online.
Program dostarcza nie tylko wiedzę i praktyczny know-how, ale także gotowe narzędzia do pobrania i wdrożenia w rodzinie - od materiałów edukacyjnych, przez inspirujące rozmowy, po wskazówki i zasady, które ułatwiają dorosłym budowanie bezpiecznego środowiska cyfrowego dla dzieci. Powstaje też seria podcastów z ekspertami z różnych dziedzin, m.in. IT, psychologii, socjologii czy prawa, która ma pomóc dorosłym skutecznie zaangażować się w cyfrową codzienność młodych.
Cyfrowe przewodnictwo – tarcza na całe życie
Raport COI potwierdza znaczenie zaangażowania rodziców w internetowy świat ich dzieci. Wynika z niego, że młodzi, którzy mogą liczyć na wsparcie bliskich dorosłych i ich przewodnictwo online, spędzają w sieci mniej czasu. Rzadziej też mają do czynienia z niebezpiecznymi sytuacjami w internecie.
Cyfrowe przewodnictwo działa jak tarcza ochronna dla dziecka. Relacje, rozmowy, wiedza i doświadczenie, którymi się dzielimy podczas wspólnej drogi przez cyfrową rzeczywistość przekładają się na bardziej świadome i odpowiedzialne korzystanie przez dzieci z nowych technologii, a to ma bezpośredni wpływ na ich bezpieczeństwo i to potwierdzają badania – wyjaśnia Radosław Maćkiewicz, Dyrektor COI.
Z raportu stworzonego w ramach „Cyfrowych Mostów” wynika też, że jeśli rodzic dzieli się z dzieckiem swoją wiedzą i doświadczeniem na temat korzystania z internetu, statystycznie częściej otrzymuje bezpośrednio od swojego podopiecznego informacje o zagrożeniach, z którymi zetknął się w sieci.
Mimo to, co 16. dziecko przyznaje, że rodzice w ogóle z nim nie rozmawiają o świecie online. W 40% domów nie obowiązują też żadne reguły dotyczące obecności w sieci. Jeśli już wprowadzono jakąś formę kontroli (39% rodzin), to najczęściej (42% wskazań) jest to ustalenie zasad dotyczących pory korzystania z internetu i ilości czasu spędzonego przez dziecko w sieci, rozmowa z dzieckiem o jego doświadczeniach i aktywności w sieci (41%) lub zakaz korzystania z urządzeń podczas posiłków (38%). Co 3. rodzic przyznaje, że monitoruje aktywność swojego dziecka w internecie.
Duże rozbieżności pomiędzy młodymi a ich rodzicami dotyczą też samego procesu wprowadzania zasad. Według deklaracji rodziców, w przeważającej większości (82%) dziecko choć w niewielkim stopniu zostało włączone w proces ich tworzenia. Młodzi mają dużo bardziej krytyczne spojrzenie na tę sytuację. Co 5. dziecko deklaruje, że nie miało żadnego wpływu na ustalone zasady. 27% natomiast twierdzi, że ich wpływ był niewielki.
Rola rodziców we wchodzeniu dzieci w świat cyfrowy jest kluczowa. To oni modelują po raz pierwszy postawy, wyznaczają zasady i są autorytetami – mówi dr Maciej Dębski, założyciel i prezes fundacji Dbam o Mój Zasięg. To również rodzice powinni wprowadzać dziecko w świat nowych technologii, zwracać uwagę na proces naśladowania i uczyć pozytywnego korzystania z nowych technologii. Wprowadzając zasady, warto pamiętać, że one najlepiej działają, kiedy obowiązują obie strony – dorosłych i dzieci. Młodzi często odwzorowują nasze zachowania.
Program „Cyfrowe Mosty” jest dostępny bezpłatnie dla wszystkich zainteresowanych dorosłych. Inicjatywa jest realizowana przez COI we współpracy z partnerami: Fundacją Dbam o Mój Zasięg jako patronem merytorycznym oraz Ministerstwem Cyfryzacji i Rzecznikiem Praw Dziecka jako patronami honorowymi. Więcej informacji na temat programu oraz raport z badań można znaleźć na stronie internetowej programu: www.programcyfrowemosty.pl.
***
Badanie w ramach inicjatywy „Cyfrowe Mosty” zostało przeprowadzone we wrześniu 2025 r. z wykorzystaniem techniki CAWI (Computer Assisted Web Interview). Próba badawcza wyniosła N=2740 i objęła rodziców oraz ich dzieci w wieku 10–16 lat, a także zastosowano booster w postaci rodziców dzieci w wieku 7-9 lat. Dobór próby oparto na danych Głównego Urzędu Statystycznego, co pozwoliło zapewnić reprezentatywność grupy dorosłych pod względem struktury populacji rodziców w Polsce.
