Dwa dni wymiany i dzielenia się swoimi doświadczeniami i pomysłami na ciekawsze i angażujące uczniów zajęcia oraz oddolne zmienianie edukacji. Nareszcie spotkaliśmy się na żywo po kolejnej odsłonie pandemii! Nauczyciele z całej Polski spotkali się w Warszawie na dorocznej konferencji INSPIR@CJE 2021 organizowanej przez redakcję Edunews.pl, Fundację Think! i Think Global we współpracy z grupą Superbelfrzy RP. Prezentujemy krótkie podsumowanie wystąpień, którymi dzielili się prelegenci i prelegentki z uczestnikami. Wszystkie wystąpienia będą wkrótce publikowane na łamach Edunews.pl i w kanale TerazEdukacja w YouTube.
Poznaj samego siebie – dziś to stało się bardzo aktualne. Czasem algorytmy Facebooka i innych portali wiedzą więcej o nas niż my. To bardzo ważne dla rozwoju, aby próbować dowiedzieć się więcej o sobie – mówił zdobywca Biegunów, podróżnik i twórca LifePlan Academy Marek Kamiński. Do bieguna dochodzi przede wszystkim głowa, a nie tylko nogi. To też coś, na co powinniśmy zwracać uwagę. I jeszcze jedno - droga jest ważna, a nie tylko jej cel.
Ten czas po pandemii jest w szkole szczególny – może warto na nowo przemyśleć to, co robimy jako nauczyciele. Zaloguj się do samej/samego siebie – zastanów się nad swoimi działaniami, pracami, wyborami – zachęcała Marzena Kędra, profesorka oświaty, dyrektorka publicznej Szkoły Cogito w Poznaniu, sięgając po ciągle aktualne myśli Celestyna Freineta. Nasze wulkany muszą wybuchać. Musimy oddać przestrzeń uczniom, a dyrektorzy muszą oddać przestrzeń nauczycielom. Jako dyrektorka – wiem, że to jest bardzo trudne. (...) Musimy darzyć większą autonomią osoby, z którymi pracujemy, uznawać ich prace i akceptować. Wtedy pojawią się pasje. Inaczej nie da się dojść do kreatywności i innowacyjności w szkole.
Pandemia powinna skłonić nas do refleksji na temat kultury nauczania. Jak gęś karmiona rurką – czasami to drastyczne porównanie można odnieść do ucznia w szkole – mówiła Dorota Kujawa-Weinke, nauczycielka ze Szkoły Podstawowej nr 21 w Elblągu. Za dużo informacji, zbyt przeładowane programy nauczania. Posłuchajmy uczniów - oni naprawdę potwierdzą, że za dużo chcemy w nich wlewać.
O potrzebie dbania o siebie wspominała Marta Florkiewicz-Borkowska, nauczycielka ze Szkoły Podstawowej w Pielgrzymowicach: Przytul samego siebie. Mówiła także o tym, abyśmy projektując lekcje z wykorzystaniem technologii, stawiali na minimalizm. Wybierzmy jeden cel takiej e-lekcji i zadbajmy o to, aby nie zawalić uczniów informacjami w prezentacji.
O tym, jak ciekawie prowadzić webinary, opowiadali dwaj nauczyciele: Dawid Łasiński (Pan Belfer) z Maciejem Danielukiem. Każdy nauczyciel to aktor – ta prawda dotyczy w szczególności prowadzenia webinarów. Jednak nie tylko trochę gwiazdorzymy, aby zacząć – musimy posiadać wiedzę. I na pewno ją mamy, skoro jesteśmy nauczycielami. Tak więc nie bójmy się - jedna osoba, która się od was czegoś nauczy – już jest waszym sukcesem.
Każdy może być nauczycielem przyszłości. Ona dzieje się dziś – dzięki internetowi. Jestem pełen szacunku dla wszystkich nauczycieli, którzy dali radę w edukacji zdalnej. To było bardzo trudne – mówił Krzysztof Chojecki, nauczyciel i twórca serwisu Pistacja.tv. To doświadczenie, które zdobyliście podczas edukacji zdalnej, to jest bardzo podobne do lekcji na żywo, tylko trzeba wcisnąć czerwony guzik. Dla mnie edukacja przyszłości płynie z sieci – poświęcimy 20 minut, aby zrobić dobry filmik, a potem ten filmik może mieć ogromny zasięg. Bo uczniowie tego poszukują.
Fascynujące było wystąpienie prof. Włodzisława Ducha z UMK o mózgu i neuronaukach. Mózg jest jak plastelina. A edukacja to rzeźbienie plastycznych mózgów! – opowiadał o tym, na co powinni zwracać nauczyciele w pracy z uczniami. Co jest ważne w kontekście nauczania? Najważniejsze wnioski z neuronauk dla nauczania (za: Louis Cozolino, The social neuroscience of education, 2013):
1. Mózg jest organem społecznym.
2. Wczesne uczenie się jest bardzo ważne.
3. Dwa mózgi/funkcje (lewy-prawy, seryjny-równoległy; D. Khaneman, Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym).
4. Świadome i nieświadome przetwarzanie informacji zachodzi z różnymi prędkościami, często jednocześnie.
5. Umysł, mózg i ciało są ze sobą nierozerwalnie połączone.
6. Mózg potrafi się koncentrować tylko na krótko, potrzebuje powtórzeń i stymulacji wielu zmysłów, aby się zmienić (trwale nauczyć).
7. Strach i stres utrudniają naukę.
8. Prymat zewnętrznych projekcji - analizujemy innych, ale nie siebie.
9. Uczeniu się pomaga podkreślanie szerszego obrazu, a następnie umożliwienie uczniom samodzielnego odkrywania szczegółów.
Prawdziwe jest zatem powiedzenie: Trzeba się z tym przespać. Sen, odżywianie i nawodnienie są kluczowe dla prawidłowej pracy mózgu. Natomiast, aby się rozwijać, ważne jest nie tyle podejmowanie samego wysiłku, ale warunki, w których uczymy się. Myślenie nie wymaga wysiłku, ale wymaga skupienia! – mówił profesor.
Przywołując z kolei badania Carol Dweck można się zastanawiać – czy ważniejszy dla mnie jest rozwój czy trwałość? O tych dwóch życiowych podejściach mówili Dorota i Marcin Zaród, nauczyciele liceów z Tarnowa. Ważne jest nastawienie na rozwój, które warto zdiagnozować na początku. Nie wystarczy, że uczeń ma świetnego nauczyciela i narzędzia edukacyjne – jeśli nie będzie miał odpowiedniego nastawienia, nie rozwinie się. Rozwój i trwałość to są dwa bieguny, pomiędzy którymi poruszamy się w różnych sytuacjach życiowych. Jakie masz nastawienie? Sprawdź, co mówisz, co czujesz. Głos nastawienia na trwałość: Nie umiem rozwiązać tego zadania. Jak to zmienić? Dodaj: „jeszcze”. Jeszcze nie umiem rozwiązać tego zadania. Może ten problem jest skomplikowany, ale może spróbuję to podzielić na mniejsze kawałki i damy radę.
Bądźcie zmianą w edukacji. Ta siła polskiej szkoły jest w Was. Bądźcie czułymi narratorami w waszych szkołach – mówiła Ewa Drobek z XV Liceum im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie.
Notka o autorze: Marcin Polak jest twórcą i redaktorem naczelnym portalu o nowoczesnej edukacji Edunews.pl (2008-) i organizatorem cyklu konferencji dla nauczycieli INSPIR@CJE (2013-). Zajmuje się zawodowo edukacją od 2002, angażując się w debatę na temat modernizacji i reformy szkolnictwa (zob. np. Dobre zmiany w edukacji, Jak będzie zmieniać się edukacja?). Blisko współpracuje z nauczycielami i szkołami. Należy do społeczności Superbelfrzy RP. Realizuje projekty edukacyjne i szkoleniowe o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Szczególnie interesują go inicjatywy związane z tematyką przestrzeni edukacji - był liderem dwóch ważnych projektów międzynarodowych Fundacji Think!: Eduspaces21 oraz NOVIGADO. Jest współautorem kilku poradników dla szkół dotyczących przestrzeni edukacyjnych (m.in. Przestrzeń w edukacji).
