Sidebar

24
Pn, Lut

O trudnych i toksycznych relacjach (także w szkole)

fot. Fotolia.com

Typografia
  • Smaller Small Medium Big Bigger
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

Toksyczność jest problemem biologii, chemii i toksykologii, ale dotyczy także ludzi, a właściwie każdego z nas. Niestety, są wśród nas toksyczni ludzie. Jak ich rozpoznać i jak poprawić funkcjonowanie wśród ludzi? Czy jest to może problem zdrowia psychicznego, czy też zaburzeń zachowania? Trzeba o nich mówić, bo warto z różnych względów poprawiać międzyludzkie stosunki, a w szczególności w rodzinie i szkole.

Trudne i toksyczne relacje występują w różnych środowiskach. Toksyczna w szkole jest „mowa nienawiści”, brak kultury i nietolerancja, ale także rywalizacja oraz „wyścig szczurów” prowadzące do licznych zaburzeń i negatywnych, agresywnych zachowań. Niektórzy twierdzą, że one nie mają wychowawczych aspektów i są szkodliwe dla uczniowskiego rozwoju. A jeszcze bardziej szkodliwa jest chciwość, którą w niektórych krajach Zachodu uważa się za coś pozytywnego, bo to ona psuje relacje międzyludzkie oraz rodzi gniew, agresję i nienawiść.

Toksyczni ludzie

To prawda, że są w naszym otoczeniu tacy ludzie, którzy nas denerwują, obrażają, z którymi trudno jest żyć lub pracować razem. Międzyludzkie stosunki w szkołach także są różnorodne. Relacje z takimi trudnymi (toksycznymi) ludźmi są dla nas problemem. Czy są jakieś dostępne książki, artykuły o cechach takich osób i sposobach rozwiązywania trudnych problemów? Jak postępować w kontaktach z toksycznymi ludźmi i jak rozpoznawać takie związki? Dlaczego najlepiej jest jak najszybciej je zakończyć?

Temat toksyczności ludzi, czyli trudnych relacji międzyludzkich podejmują różni autorzy rozmaitych publikacji psychologicznych, wychowawczych i z zakresu medialnej edukacji, bo jest on aktualny oraz powinien być dostrzegany w szkole. Jest szczególnie ważny w poprawianiu relacji nauczycieli z uczniami oraz ich rodzicami. Temat ten jest opisany dość szeroko, szczególnie przez psychologów. Warto poznać cechy toksycznych ludzi.

Takie trudne relacje międzyludzkie w szkole i edukacji opisuje często do nauczycieli Magdalena Goetz[1] w „Głosie Nauczycielskim”, np. w artykule pt. "Wspólnie i bez porażek. Rozwiązywanie konfliktów z klasą". Swoje opisy, rady i wnioski kieruje do nauczycieli wychowawców szkolnych, starając się im pomóc w rozwiązywaniu trudnych i toksycznych układów. Warto czytać i wykorzystywać te artykuły, bo w pracy i życiu przecież tak łatwo jest kogoś ocenić, a trudno docenić. Chyba po prostu łatwiej jest dostrzec wady niż zalety.

Trudna sytuacja dzieci

Teraźniejszość to dziwne i często zaskakujące czasy. Ważnym i chętnie dyskutowanym problemem polskiej szkoły, stale aktualnym i kontrowersyjnym, dotyczącym całego systemu edukacji, jest niedostosowanie wymagań do potrzeb i faktycznych możliwości uczniów. Choć sam termin „wymaganie” ma wiele synonimów i określeń. Coraz częściej mówi się o konieczności bardziej indywidualnego podejścia do zagadnień uczenia się i aktualnych problemów ucznia. Tak – to jest słuszne, ale to przecież obniża wymagania. W praktyce mimo tego wielu młodych nie radzi sobie w szkole. Coraz więcej dzieci w Polsce potrzebuje pomocy psychologicznej i psychiatrycznej. A przecież obniżanie wymagań, niestety, nie motywuje słabych uczniów do pracy, uczenia się i wysiłku.

Trudno jest czasem uwierzyć w alarmujące wieści o trudnej sytuacji dzieci w Polsce. Wielce niepokojące są informacje o sytuacji dzieci, które przywołuje Małgorzata Taraszkiewicz [2] - wskazujące, że: „Co ósme dziecko ma obniżony nastrój, depresja diagnozowana jest już w przedszkolu. Z powodu samobójstw co roku znika jedna szkoła. Około 1 miliona dzieci (co szóste) jest pod opieką psychologów i psychiatrów. Jedynie 20% uczniów osiąga bardzo dobre wyniki w szkole. Musimy koniecznie te sprawy nagłaśniać, uświadamiać, inspirować do podejmowania działań profilaktycznych i naprawczych.” Mówiąc o pracy w szkole i jej wymaganiach warto ten problem rozumieć i rozważyć.

Trudna sytuacja dzieci Afryki i innych ubogich krajów świata jest sygnalizowana w różnych źródłach i od dawna. Jednak temat toksyczności ludzi, czyli trudnych ludzkich charakterów i zachowań skierowanych do innych osób, doczekał się teraz licznych opisów i wołania o pomoc. O trudnych relacjach międzyludzkich pisali już wcześniej różni autorzy rozmaitych publikacji psychologicznych i wychowawczych. Istotne jest pytanie: Jakie cechy ukazują innym toksyczni ludzie? Czy tacy pracują także w systemie edukacji? Czym są de facto „toksyny”?

Toksyny organiczne

Toksyny, jady – to trucizny organiczne wytwarzane przez drobnoustroje, rośliny i zwierzęta. Toksyny wydzielane przez bakterie do środowiska zewnętrznego to egzotoksyny (wśród nich enterotoksyny wywołujące zatrucia pokarmowe), natomiast toksyny występujące w błonie zewnętrznej bakterii Gram-ujemnych noszą nazwę endotoksyn[3].

Toksyny funkcjonujące w komórkach żywych organizmów to cytotoksyny, które działają na określone rodzaje komórek. Między innymi wyróżnia się:

  • hemotoksyny (atakują krew),
  • hepatotoksyny (atakują wątrobę),
  • neurotoksyny (atakują układ nerwowy).

Takim przykładem toksyn są: apitoksyna, botulinotoksyna, mykotoksyny. Nauką badającą działanie toksyn jest toksykologia. Jednak badanie organicznych toksyn niewiele ma wspólnego z problemem toksyczności ludzi, w tym także podjętym przez autorkę ww. książki.

Trudności w komunikacji

Toksyczność kojarzy się raczej z jadami zwierząt, truciznami, które zagrażają naszemu zdrowiu. Ale tu jednak nie chodzi o organiczne (biologiczne, chemiczne) toksyny, a właśnie problemy i trudności w porozumieniu się z innymi ludźmi. Są one różne i mają rozmaite podłoże. Właśnie te problemy charakteryzuje książka pt. "Toksyczni ludzie"[4]. Podejmuje sposoby rozpoznania takich ludzi i możliwości lepszego funkcjonowania wśród nich, a także sprawy zakończenia takich toksycznych relacji.

To jest: „znakomita książka ułatwiająca funkcjonowanie wśród ludzi” – podkreśla opinia o niej zamieszczona w Internecie na stronie księgarni Empik[5]. Warto ją poznać i samemu przekonać się o jej wartościach i przydatności w edukacji. Przedstawia 10 sposobów postępowania z ludźmi, którzy uprzykrzają innym osobom pracę i życie w ogóle. Z pewnością można je przenieść na obszar wychowania, pracy nauczycieli i szkoły.

Treści ww. książki mogą otworzyć oczy na niejeden szkolny problem, który czasem wydaje się nauczycielowi błahy lub nieważny, a dla dziecka jest toksyczny. W praktyce często wystarczy włączyć umiejętność obserwacji i wyobraźnię oraz dostrzec uczniowskie bunty, niezadowolenia i zniecierpliwienia. Szerzej o nich jest w artykule pt. Skąd młodzieżowe zniecierpliwienie?. Jest dostępny na portalu Edunews.pl.

 

(Notka o autorze: dr Julian Piotr Sawiński, nauczyciel konsultant Centrum Edukacji Nauczycieli w Koszalinie, członek zespołu e-Redakcji Edunews.pl)

 

Bibliografia:
1. GOETZ, Wspólnie i bez porażek. Rozwiązywanie konfliktów z klasą: strategie zorientowane na współpracę, „Głos Nauczycielski” 2016 nr 16, s. 8.
2. TARASZKIEWICZ M., Zaproszenie do udziału w III Międzynarodowej Konferencji "Edukacja Innowacja" pt. "Człowiek w szkole". Dostęp: 2.07.2017.
3. Wikipedia, http://pl.wikipedia.org./wiki/Toksyny 
4. GLASS L., Toksyczni ludzie. 10 sposobów postępowania z ludźmi, którzy uprzykrzają ci życie, Warszawa: Dom Wydaw. Rebis, 2009.
5. Toksyczni ludzie, http://www.empik.com/toksyczni-ludzie-glass-lillian,prod12500013,ksiazka-p. Dostęp: 2.07.2017.

 

Jesteśmy na facebooku

fb

Ostatnie komentarze

Danuta Sterna napisał/a komentarz do Nauczanie z technologią w tle
Właśnie o tym piszę, nie możemy się odwrócić od technologii, ale potrzeba bardzo dużego rozsądku i r...
Marcin Polak napisał/a komentarz do Nauczanie z technologią w tle
Dużo problemów wynika z tego, że szkoły często kupują bez długofalowego planu, byle co - to, co im w...
Gość napisał/a komentarz do Uczenie się metodą uczniowskiego eksperymentu
bardzo fachowo i przystępnie wyłożony temat, brawo!
Ppp napisał/a komentarz do Pomysł na lekcję wychowawczą
Pomysł ciekawy, ale proponuję teraz obliczyć PRAWDOPODOBIEŃSTWO trwałego wcielenia w życiu tego, co ...
Maciej M Sysło napisał/a komentarz do Czy projekt to dobra forma uczenia się?
Poniższy fragment pochodzi z mojej pracy "Przyszłość Laboratorium", która ukazała się w czasopiśmie ...
Ppp napisał/a komentarz do Kilka wskazówek, jak się uczyć
Najpierw należało przypomnieć i scharakteryzować style nauki - wzrokowcy, słuchowcy, kinestetycy. Po...
Lech Mankiewicz napisał/a komentarz do Kilka wskazówek, jak się uczyć
Bardzo ważna uwaga, choć mam wrażenie, że analiza nie jest do końca kompletna. Dlaczego? Taka techni...
To Stowarzyszenie Umarłych Statutów podaje nieprawdę. Art. 99 ustawy Prawo oświatowe umożliwia wprow...

E-booki dla nauczycieli

Polecamy dwa e-booki dydaktyczne z serii Think!
Metoda Webquest - poradnik dla nauczycieli
Technologie są dla dzieci - e-poradnik dla nauczycieli wczesnoszkolnych z dziesiątkami podpowiedzi, jak używać technologii w klasie