Trans szkolny, czyli słownik pojęć nieco innych

Perspektywa Żaby: reagowanie tylko na obiekty drażniące pole percepcji z tendencją do ich natychmiastowego likwidowania.

Pomoc Edukacyjna: profesjonalne doradztwo umożliwiające uczniowi odnoszenie sukcesów szkolnych. Przypomina kompetentną pomoc lekarską, czyli przeprowadzenie  fachowej interwencji i dostarczeni właściwych „leków”, we właściwym czasie i właściwych dawkach. Niekompetentna pomoc (w tradycyjnej szkolnej formule popularne „ucz się więcej”), przypomina zalecenia lekarskie „proszę natychmiast usprawnić stan chorej trzustki”, które świadczyć może o kierowaniu się myśleniem magicznym, niekompetencji, lekceważeniu klienta lub wszystkim tym jednocześnie.

Praca na Konflikcie: nie zainteresowane nauką dzieci, każdy nauczyciel ma najważniejszy przedmiot, rodzice chcą czegoś innego niż nauczyciele, dyrektor, władze, programy... a większość dzieci mało obchodzą proste równoległe....

Procesu Oceniania Otwieranie: pierwszy etap właściwie zaprojektowanej procedury oceniania i kompozycji doświadczeń uczniów. Etap otwierania polega na przedstawieniu uczniowi zasad i sposobu oceniania w sposób precyzyjny i zrozumiały, czyli: kiedy będzie oceniany, co będzie oceniane, w jaki sposób będzie oceniane oraz jak uczeń ma się do tego przygotować.

Procesu Oceniania Zamykanie: ostatni etap właściwie zaprojektowanej procedury oceniania i kompozycji doświadczeń uczniów. Etap zamykania polega na przekazaniu uczniowi informacji zwrotnych o stanie jego wiedzy/umiejętności wraz z wskazówkami, które pomogą mu zrozumieć co się stało i co ewentualnie ma zrobić, aby powiększać swą sprawność intelektualną lub wykonaniową.

Pułapki Myślowe: wnioskowanie powierzchowne, pochopne skróty myślowe, myślenie stereotypowe (por. Potoczne Funkcjonowanie, Zagrożenie Stereotypem).

Pusty Garnitur: bezrefleksyjny, działający stereotypowo nauczyciel, dla którego uczeń i proces edukacyjny sensu stricte znajduje się poza polem jego zainteresowania. Jego obecność w szkole wynika z pozaedukacyjnych powodów.

Refleksyjny Praktyk: sposób funkcjonowania, które charakteryzuje wysoka samoświadomość i specyficzne podejście do postulatów teoretycznych. Wiedząc iż teoria rzadko się nakłada na rzeczywistość, refleksyjny praktyk traktuje teorię jako źródło inspiracji do poszukiwania odpowiedzi na wyzwania praktyki. To  osoba, która we właściwy sposób potrafi korzystać ze zdobytej - i stale aktualizowanej,  wiedzy (nie tylko pedagogicznej); refleksji nad własnym doświadczeniem (w tym także użytecznością i zastosowaniem posiadanej wiedzy); intuicji i talentu.  

Rozwój Zawodowy: stałe poszerzanie pakietu zawodowych kompetencji (por.: Talent Pigmaliona i Zanik Zawodowy).

Taktyka Kury: uporczywe powtarzanie nieefektywnych zachowań. Nie wyciąganie wniosków z niepowodzeń – jeżeli między kurą a kupką ziarna postawić siatkę, będzie ona próbowała dotrzeć do ziarna uderzając głową w siatkę, aż do skrajnego wyczerpania.

Talent Pigmaliona: rozpoznanie potrzeb i talentów uczniów i oparcie na nich pracy dydaktycznej i wychowawczej. To klucz do sukcesu, zarówno dla nauczyciela, jak zwłaszcza dla samego ucznia.

Trafne Orzekanie: procedura docierania do istoty sprawy.

Walizka Metod, Technik i Narzędzi: bagaż warsztatu pracy nauczyciela. Im bogatsza zawartość, tym bardziej wzrasta możliwość sprawnego (elastycznego) reagowania i dostosowywania się do potrzeb sytuacji. Skromność bagażu (np. zwolennika jednej metody pracy) wywołuje zjawiska niekorzystne m.in.: monotonność metodyczną (zwaną inaczej nudą); ale także wycinanie z pola sukcesów szkolnych uczniów, dla których dana metoda jest niewłaściwa.

Wypalenie Zawodowe: poczucie braku sensu i radości z pracy. Efekt spowodowany brakiem troski o siebie, przeciążeniem organizmu (fizycznym i psychicznym); brakiem troski o swój rozwój zawodowy, poczuciem niekompetencji, bezradności zawodowej; brakiem wsparcia ze strony otoczenia; niewłaściwym wyborem zawodu w niezgodzie z ambicjami i marzeniami.     

Zagrożenie Stereotypem: niewłaściwe łączenie zjawisk pozornie tylko współzależnych. Sytuacja, kiedy zjawisko towarzyszące jakiemuś zdarzeniu wpływa na orzekanie o człowieku i formułowaniu o nim opinii na temat funkcjonowania w innym obszarze, np. noszenie kolczyków w nosie na zdolności do uczenia się (por. Funkcjonowanie Potoczne, Fiksacje Wychowawcze, Zanik Zawodowy).

Zanik Zawodowy: cofanie się kompetencji zawodowych spowodowane brakiem aktywnej postawy stałego doskonalenia się, aktualizacji wiedzy i umiejętności. Czego nikomu nie życzymy!

 

(Notka o autorce: Małgorzata Taraszkiewicz: psycholog edukacyjny, trener, członek Grupy Edukacyjnej XXI, członek zespołu e-Redakcji Edunews.pl)