Strona 1 z 2Dzisiaj mamy Światowy Dzień Nauczyciela, który od 1994 roku obchodzony jest na świecie pod patronatem UNESCO. A zatem kilkanaście dni przed świętem Edukacji Narodowej, zaprezentujemy nową, ciekawą inicjatywę, specjalnie z myślą o nauczycielach i ku ich refleksji. A rzecz jest ważna i dotyczy zjawisk, z którymi nauczyciele spotykają się na co dzień.
Z „transem szkolnym” nauczyciele mają do czynienia dość często. Można to opisać jako zagubienie sensu edukacji na rzecz priorytetu dla programów, podręczników, zeszytów i zapisów w dzienniku; zgubienie dziecka i jego potrzeb na rzecz oceniania spełniania niezbyt precyzyjnie określonych standardów; uczeń dowiaduje się, iż nie jest wystarczająco dobry, aby spełnić (jakieś?) oczekiwania i musi (jakoś?) ten stan poprawić... Stąd pomysł na niniejszy nietypowy słownik, ku refleksji. W tym słowniku opracowałno pojęcia i zjawiska, które istnieją, a nie zostały według mnie dostatecznie zwerbalizowane i dostrzeżone w praktyce szkolnej. Poza tym, czasami nazwanie czegoś inaczej wybija z rutyny i zachęca do ponownego przemyślenia... i lepszego zapamiętania. Zapraszamy do opracowywania nowych haseł!
Bezradność Edukacyjna: sytuacja, kiedy uczeń nie wie co i jak ma robić, aby sprostać oczekiwaniom szkolnym. Najczęściej nie zna owych oczekiwań, albo nie rozumie, z powodu zbyt ogólnej ich werbalizacji, np. „popraw styl pisania”, „ucz się więcej” itp. (por. też: Niemy Świadek Edukacji).
Efekt Brzydkiego Kaczątka (lub Efekt Gołębia-Sokoła lub Szkoły Leśnych Zwierząt): polega na niedostrzeganiu autentycznego potencjału rozwojowego dziecka i jego naturalnych predyspozycji, co powoduje nie tylko niepowodzenia szkolne, ale także „załamanie się” talentów (zaniechanie ich rozwoju).
Efekt Mnożnikowy Negatywny: kumulacja niekorzystnych czynników, których działanie wywołuje załamanie się losów szkolnych i/lub życiowych dzieci. Występowanie jednego niekorzystnego czynnika nie koniecznie wywołuje niekorzystne reakcje (zachowania), ale przy ich sumowaniu potencjalne zagrożenie niebezpiecznie wzrasta. Przy zaistnieniu 2 czynników, wzrost zagrożenia staje się czterokrotny, dla 4 czynników – dziesięciokrotny! I tak dalej...
Efekt Mnożnikowy Pozytywny: kumulacja korzystnych czynników, których działanie istotnie wspiera karierę szkolną i życiową dzieci. Występowanie jednego korzystnego czynnika (np. dobre wsparcie domu) już pozytywnie konfiguruje funkcjonowanie dziecka. Kumulacja pozytywnych oddziaływań (np. w wyniku dobrej współpracy domu, szkoły i innych środowisk wychowawczych) uprawdopodobnia i potęguje pozytywne efekty.
Ekologia Rozwiązań i Działań Edukacyjnych: cecha konsekwencji wybieranych decyzji. Efekt myślenia dalekowzrocznego i myślenia dużym formatem, myślenia w kategoriach istotnych korzyści rozwojowych i wartościowych celów z punktu widzenia podmiotu procesu edukacji (por. też Myślenie Dużym Formatem).
Fiksacje Dydaktyczne i Wychowawcze: reagowanie na problem (o charakterze dydaktycznym lub wychowawczym), stale w ten sam sposób, nawet wobec braku pozytywnych efektów. Niemożliwość wykroczenia poza własne doświadczenia, przekroczenia stereotypu. Efekt słabych umiejętności diagnostyki problemów, braku znajomości zróżnicowanych metod i technik pracy oraz nierefleksyjnego stylu funkcjonowania (por. też: Refleksyjny Praktyk, Taktyka Kury).
Funkcjonowanie Potoczne: funkcjonowanie przypadkowe, reaktywne, rutynowe. Zajmowanie się powierzchnią, maską zjawisk, przy braku zainteresowania się ich istotą (por. też: Maska Zjawisk, Perspektywa Żaby, Zanik Zawodowy).
Kolizje Map Świata: efekt różnic międzyludzkich wynikających z indywidualnej odmienności w zakresie m.in. wartości, przekonań, zainteresowań, doświadczeń subkulturowych i osobistych. Świat jaki jest każdy widzi... inaczej.
Kolizje Sensoryczne: efekt różnic międzyludzkich wynikających z indywidualnej odmienności w referowaniu świata w mowie lub piśmie, polega na używaniu odmiennego wyrażeń sensorycznych. Zdarzenia świata – w zależności od preferowanego systemu sensorycznego, można: widzieć, słyszeć, czuć lub intelektualizować. Jedna z ważnych przyczyn nieporozumień między ludźmi.
Kompozycja Doświadczenia: odpowiednie zaprojektowanie ciągu sytuacji edukacyjnych, które czynią prawdopodobnym dotarcie przez uczącego się do spodziewanego efektu.
Krótkowzroczność Pedagogiczna: zaburzenie ostrości widzenia długofalowych efektów procesu edukacji. Podejmowanie działań doraźnych, które stoją w sprzeczności z werbalizowanymi (czasem bardzo dobitnie) intencjami.
Lustrzany Przyrost Informacji i Wiedzy: w umyśle dzieci ma być tyle, co w książkach...umysł jak lustro dla stronic podręcznika.
Maski Zjawisk: zachowania zewnętrzne skrywające istotne potrzeby i problemy dziecka (np. dziecko źle się zachowuje, aby tym samym przyciągnąć uwagę nauczyciela bądź rodziców).
Myślenie Dużym Formatem: myślenie pozytywne i kreatywne.
Myślenie Małym Formatem: myślenie negatywne i stereotypowe.
Niemy Świadek Edukacji: uczeń nie zaproszony do udziału w procesie własnej edukacji. Zanurzony w oddziaływania dla niego pełne niewiadomych.
Obiekty Niepewne: Czasem uczniowie, czasem nauczyciele.
Okna z Widokiem Na Lepszą Przyszłość: symboliczne okna, które powinny być w każdej szkole, z widokiem na dobre perspektywy życiowe dla każdego ucznia, w zgodzie z jego predyspozycjami i talentami.
***
Bezradność Edukacyjna: sytuacja, kiedy uczeń nie wie co i jak ma robić, aby sprostać oczekiwaniom szkolnym. Najczęściej nie zna owych oczekiwań, albo nie rozumie, z powodu zbyt ogólnej ich werbalizacji, np. „popraw styl pisania”, „ucz się więcej” itp. (por. też: Niemy Świadek Edukacji).
Efekt Brzydkiego Kaczątka (lub Efekt Gołębia-Sokoła lub Szkoły Leśnych Zwierząt): polega na niedostrzeganiu autentycznego potencjału rozwojowego dziecka i jego naturalnych predyspozycji, co powoduje nie tylko niepowodzenia szkolne, ale także „załamanie się” talentów (zaniechanie ich rozwoju).
Efekt Mnożnikowy Negatywny: kumulacja niekorzystnych czynników, których działanie wywołuje załamanie się losów szkolnych i/lub życiowych dzieci. Występowanie jednego niekorzystnego czynnika nie koniecznie wywołuje niekorzystne reakcje (zachowania), ale przy ich sumowaniu potencjalne zagrożenie niebezpiecznie wzrasta. Przy zaistnieniu 2 czynników, wzrost zagrożenia staje się czterokrotny, dla 4 czynników – dziesięciokrotny! I tak dalej...
Efekt Mnożnikowy Pozytywny: kumulacja korzystnych czynników, których działanie istotnie wspiera karierę szkolną i życiową dzieci. Występowanie jednego korzystnego czynnika (np. dobre wsparcie domu) już pozytywnie konfiguruje funkcjonowanie dziecka. Kumulacja pozytywnych oddziaływań (np. w wyniku dobrej współpracy domu, szkoły i innych środowisk wychowawczych) uprawdopodobnia i potęguje pozytywne efekty.
Ekologia Rozwiązań i Działań Edukacyjnych: cecha konsekwencji wybieranych decyzji. Efekt myślenia dalekowzrocznego i myślenia dużym formatem, myślenia w kategoriach istotnych korzyści rozwojowych i wartościowych celów z punktu widzenia podmiotu procesu edukacji (por. też Myślenie Dużym Formatem).
Fiksacje Dydaktyczne i Wychowawcze: reagowanie na problem (o charakterze dydaktycznym lub wychowawczym), stale w ten sam sposób, nawet wobec braku pozytywnych efektów. Niemożliwość wykroczenia poza własne doświadczenia, przekroczenia stereotypu. Efekt słabych umiejętności diagnostyki problemów, braku znajomości zróżnicowanych metod i technik pracy oraz nierefleksyjnego stylu funkcjonowania (por. też: Refleksyjny Praktyk, Taktyka Kury).
Funkcjonowanie Potoczne: funkcjonowanie przypadkowe, reaktywne, rutynowe. Zajmowanie się powierzchnią, maską zjawisk, przy braku zainteresowania się ich istotą (por. też: Maska Zjawisk, Perspektywa Żaby, Zanik Zawodowy).
Kolizje Map Świata: efekt różnic międzyludzkich wynikających z indywidualnej odmienności w zakresie m.in. wartości, przekonań, zainteresowań, doświadczeń subkulturowych i osobistych. Świat jaki jest każdy widzi... inaczej.
Kolizje Sensoryczne: efekt różnic międzyludzkich wynikających z indywidualnej odmienności w referowaniu świata w mowie lub piśmie, polega na używaniu odmiennego wyrażeń sensorycznych. Zdarzenia świata – w zależności od preferowanego systemu sensorycznego, można: widzieć, słyszeć, czuć lub intelektualizować. Jedna z ważnych przyczyn nieporozumień między ludźmi.
Kompozycja Doświadczenia: odpowiednie zaprojektowanie ciągu sytuacji edukacyjnych, które czynią prawdopodobnym dotarcie przez uczącego się do spodziewanego efektu.
Krótkowzroczność Pedagogiczna: zaburzenie ostrości widzenia długofalowych efektów procesu edukacji. Podejmowanie działań doraźnych, które stoją w sprzeczności z werbalizowanymi (czasem bardzo dobitnie) intencjami.
Lustrzany Przyrost Informacji i Wiedzy: w umyśle dzieci ma być tyle, co w książkach...umysł jak lustro dla stronic podręcznika.
Maski Zjawisk: zachowania zewnętrzne skrywające istotne potrzeby i problemy dziecka (np. dziecko źle się zachowuje, aby tym samym przyciągnąć uwagę nauczyciela bądź rodziców).
Myślenie Dużym Formatem: myślenie pozytywne i kreatywne.
Myślenie Małym Formatem: myślenie negatywne i stereotypowe.
Niemy Świadek Edukacji: uczeń nie zaproszony do udziału w procesie własnej edukacji. Zanurzony w oddziaływania dla niego pełne niewiadomych.
Obiekty Niepewne: Czasem uczniowie, czasem nauczyciele.
Okna z Widokiem Na Lepszą Przyszłość: symboliczne okna, które powinny być w każdej szkole, z widokiem na dobre perspektywy życiowe dla każdego ucznia, w zgodzie z jego predyspozycjami i talentami.
