Finlandia znów na pierwszym miejscu w rankingu szczęśliwości państw „The World Happiness Report 2021” opublikowanym w marcu tego roku. Jaka jest recepta Finów na szczęśliwe życie w różnych sferach? Kiedy zaczynają „edukację do szczęśliwości”? W szkole? Nie…nawet wcześniej.
Już od najmłodszych lat Finowie uczą swoje dzieci dwóch podstawowych rzeczy:
1. Nie jesteś pępkiem Wszechświata
2. Nie możesz mieć wszystkiego
Natomiast cała współczesna cywilizacja, głównie zachodnia, realizuje projekt przeciwny: jesteś pępkiem Wszechświata i możesz mieć wszystko. Realizuje się to poprzez świadome utrzymywanie społeczeństwa zachodniego na poziomie, na którym trzeba je infantylizować i dbać o jego dobry nastrój za pomocą produktów zapewniających rozrywkę. Ma to, niestety, swoją cenę…
Konsumpcja mediów prowadzi do osamotnienia, izolacji, a w konsekwencji, do cierpienia. Aby je zagłuszyć, każdy z osobna wybiera kolejną, coraz bardziej krzykliwą ofertę rozrywkową…Ta hedonistyczna spirala się nakręca, co w pandemii uwypukla się jeszcze bardziej.
Finowie znaleźli na to sposób. Ich postawa wynika z głębokiego przekonania, że żyją w świecie ograniczeń. Kto rodzi się w tym kraju, zyskuje pewność, że nie jest w centrum Wszechświata. To nie oznacza tragedii, ale realne uświadomienie sobie rzeczywistości. Dzięki temu poszukują różnych strategii radzenia sobie z nią.
Jedną z takich strategii jest poszukiwanie dla siebie nisz, w których czują się dobrze, z dala od światowych trendów. To w Finlandii wymyślono takie konkurencje, jak Mistrzostwa Świata w Siedzeniu w Saunie, czy Mistrzostwa Świata w Piłce Błotnej[1].
Inna strategia polega na tym, że można kreować swój własny świat, do którego inni nie mają dostępu. To świat liczb, literatury, różnorodnych czynności, gdzie nie czują żadnego nacisku, ponieważ nikt od nich niczego nie oczekuje. Mogą, dla własnej przyjemności, majsterkować (w swoich drewutniach), próbować, kreować, tworzyć. W ten sposób powstał Linux i szereg innych uznanych na świecie marek.
Chodzi więc o potrzebę wzajemnej komunikacji na swój własny sposób. Bez presji.
Postawa Finów wynika z życia w zgodzie z naturą i jej ograniczeniami. Muszą walczyć o siebie, o każdą osobę, ponieważ ciężko w takich warunkach przyrody o przetrwanie. Pokora wobec natury i wszystkiego, co ich otacza, pozwala na to, by skierować się do swojego wnętrza, zbadać swoje talenty, zasoby i skupić się na ich rozwijaniu.
Wnioski dla naszej pandemicznej szkoły?
- Budowanie u dzieci adekwatnego poczucia własnej wartości – poprzez uważny, empatyczny język, dający do zrozumienia, że dziecko jest ważne, więc zauważane. W zgiełku spraw pilnych i pilniejszych często o tym zapominamy. Nasz język może budować, albo rujnować – my mamy wpływ i odpowiedzialność za to, w jakim celu zabieramy głos.
- Rozwijanie poczucia zażyłości i stąd wynikającego głębokiego poczucia zaufania – bycie blisko w czasach zarazy – troska o stan emocjonalny, kondycję psychofizyczną oraz relacje z rodzicami, rówieśnikami i z nauczycielami. Mówimy o tym teraz często i głośno, ale każdy tę pracę musi zacząć od siebie. I nie chodzi o fajerwerki, jednorazowe akcje ale o ustawiczną pracę nad budowaniem społeczeństwa, które jest wspólnotą i mówi jednym głosem: „my”, a nie zbieraniną indywidualistów, którzy krzyczą: „ja”.
- Swoboda eksperymentowania, tworzenia, doświadczania – niełatwa w pandemicznej rzeczywistości ale nie niemożliwa. Można zacząć od tego, że przestajemy, my – dorośli – „nadawać” a zaczynamy życzliwie słuchać. Może najpierw siebie nawzajem…? Z twórczej dyskusji i wymiany idei powstaje nowa jakość, nowa wartość.
Dzieci fińskie, mając świadomość ograniczeń, żyją w zgodzie same ze sobą. To jest fundament, na którym potem rozwijają wszystko inne – wiarę w siebie, swoje talenty i dobre relacje z innymi.
Nie chodzi więc o kopiowanie ich recept na sukces. To nie przyniesie żadnych korzyści, a tylko frustrację.
Chodzi o znalezienie swojej własnej…
Notka o autorce: Anna Hildebrandt-Mrozek jest doświadczoną edukatorką, coachem, trenerką i doradcą nauczycieli, dyrektorów i rodziców w obszarze psychologii pozytywnej i wzmacniania dobrostanu. Naukowiec i praktyk z ponad 20-letnim doświadczeniem w edukacji. Autorka realizowanego w szkołach programu "Happiness at School", którego celem jest poprawa dobrostanu i poczucia szczęścia całego środowiska szkoły. Jej misją jest przekazywanie doświadczenia szczęścia i nauka o tym, jak o szczęściu opowiadać i się go uczyć. Jej specjalizacją jest budowanie poczucia własnej wartości, odkrywanie talentów i mocnych stron, rozwijanie inteligencji emocjonalnej i profilaktyka stresu we współczesnym świecie. Pierwszy w Polsce Chief Happiness Officer w edukacji. Prowadzi własnego bloga MovusMovere.pl.
