Jak wspierać dziecko w przejściu z przedszkola do szkoły?

Na początku zacznijmy od samych siebie. Dobre nastawienie to połowa sukcesu. Nasze obawy, lęki, zadowolenie czy ekscytacja z łatwością potrafią „zarazić” dzieci. Większy lęk przed rozpoczęciem nauki w szkole mają dzieci lękających się opiekunów i rodziców. Postarajmy się nie wzbudzać w dziecku takich emocji.

Zbudujmy w nim poczucie bezpieczeństwa, odwiedźmy razem szkołę, w której będzie się uczyło, pokażmy, gdzie znajduje się jego klasa, gdzie są toalety i szkolny plac zabaw. Opowiedzmy mu, jak będzie przebiegał pierwszy dzień nowej przygody — i co najważniejsze — pytajmy, jak ono się czuje, czego się obawia lub dlaczego chce, abyśmy byli z nim w szkole.

Podobnie zachowujmy się po rozpoczęciu roku szkolnego. Upewnijmy się, czy dziecko wie, kim jest jego wychowawca i zapytajmy, jak odnajduje się w szkole, np. czy potrafi znaleźć szatnię i sanitariaty. W oswajaniu szkoły mogą także przyjść nam z pomocą bajki terapeutyczne.

Na drugą połowę sukcesu — gotowość szkolną dziecka — składa się samodzielność funkcjonalna, samodzielność emocjonalno-społeczna i samodzielność poznawcza. Samodzielność funkcjonalna to nic innego jak samoobsługa: umiejętność spożywania posiłków i korzystania z toalety bez pomocy opiekuna. Samodzielność emocjonalno-społeczna to umiejętność współżycia w grupie i radzenia sobie z negatywnymi emocjami np. z odniesioną porażką, a także m.in. przestrzeganie reguł i zasad oraz odróżnianie złości od agresji. Samodzielność poznawcza to samodzielne myślenie przyczynowo skutkowe, własne opinie i decyzje, a także wytrwałość w działaniu.

Okres przedszkolny powinien rozwijać każdy z powyższych trzech obszarów tak, aby dziecko było gotowe do rozpoczęcia nauki w szkole. Wiemy jednak, że jest to kwestia indywidualna każdego dziecka i czasami trzeba mu pomóc w osiągnięciu odpowiedniego poziom samodzielności.

Co możemy zrobić? Po pierwsze, nauczyć dziecko samoobsługi przy stole i w toalecie. Po drugie, nie bądźmy nadopiekuńczy, pobłażliwi, ale i surowi. Dziecko powinno mieć poczucie bezpieczeństwa, które dają mu wspólnie ustalone granice i zasady. Po trzecie, dajmy mu możliwość zmierzenia się z porażką, wyrażenia własnego zdania, działania i eksperymentowania. Pytajmy je o marzenia i własne zdanie. Po czwarte, starajmy się wzbudzać w dziecku motywację wewnętrzną i nagradzajmy je poprzez przytulanie, dobre słowo oraz naszą radość z jego aktywności.

Nie porównujmy ze sobą dzieci, każde jest wyjątkowe i wymaga indywidualnej ilości czasu, aby się przyzwyczaić i dostosować do nowych warunków.

Tekst powstał na podstawie webinaru pt. "Jak wspierać dziecko w przejściu z przedszkola do szkoły?", który dr Agnieszka Lasota poprowadziła dla Fundacji Uniwersytet Dzieci. Zapraszamy do obejrzenia całego spotkania: