Każdemu z nas zdarza się odkładać rzeczy na później. Nieraz wynika to z naszych priorytetów, sposobu organizacji pracy czy potrzeb. Kiedy jednak celowo odkładamy na później jakąś czynność wiedząc, że opóźnienie źle wpłynie na poziom wykonania zadania czy nasze samopoczucie, wtedy mówimy o prokrastynacji.
Prokrastynacja stanowi zjawisko coraz powszechniejsze. „Dzisiaj nie mam weny”, „Zrobię to później, lubię pracować pod presją czasu” czy „Zostało na to jeszcze dużo czasu” to typowe komunikaty świadczące o tym, że odwlekamy wykonanie jakiejś czynności, która budzi w nas negatywne emocje (zadanie awersyjne). Prokrastynacja pojawia się wtedy, kiedy chcąc uniknąć negatywnych emocji związanych z zadaniem, nie potrafimy zapanować nad implusem uciekania w inne, budzące chwilowo pozytywne emocje, zadania. Skutkami prokrastynacji mogą być niższe osiągnięcia (bo zostało nam mniej czasu na wykonanie zadania), negatywne emocje (mimo że początkowo pojawiają się emocje pozytywne, to jednak ostatecznie te negatywne z poczuciem winy na czele przeważą), a nawet problemy zdrowotne (wynikające ze zwiększonego poziomu stresu).
Timothy Pychyl w swojej krótkiej książce „Solving the procrastination puzzle” (2010) opisuje kilka strategii walki z prokrastynacją:
- Zastanów się jakie zadania wywołują w Tobie chęć prokrastynacji, jakie emocje im towarzyszą.
- Ilekroć zauważysz chęć prokrastynacji – zatrzymaj się i pozwól sobie na odczuwanie tych negatywnych emocji, nie uciekaj od nich.
- Stwórz slogan lub mantrę, która pomoże ci przezwyciężyć negatywne emocje i zmotywuje do działania.
- Nie szukaj wymówek i nie tłumacz swoich działań – jeśli zauważysz, że odwlekasz zadania – przyznaj się do tego.
- Rozpoznaj swoje wymówki i przełam nawyki – najważniejsze to zacząć.
- Kiedy coś cię rozproszy lub utkniesz – wróć w myślach do swojego celu.
- Zadanie rozpoczęte jest zwykle mniej straszne.
- Zacznij małymi krokami – podziel zadanie na części.
- Trenuj silną wolę, ćwicz się w przełamywaniu chęci prokrastynacji – po jakimś czasie wejdzie Ci to w nawyk.
- Zminimalizuj ilość rzeczy, które cię rozpraszają – zamknij drzwi, wycisz telefon, zamknij wszystkie zakładki w przeglądarce.
Wszystkie te zasady można właściwie podsumować jednym hasłem: Just get started – po prostu zacznij.
Tysiącmilowa podróż zaczyna się od pierwszego kroku - Konfucjusz
Notka o autorce: dr Barbara Ostrowska – psycholog, trener, nauczyciel Międzynarodowych Szkół Paderewski w Lublinie, członek grupy Superbelfrzy RP. Prowadzi szkolenia dla nauczycieli i koordynuje projekty europejskie w swojej szkole. Niniejszy artykuł ukazał się w blogu Superbelfrów. Licencja CC-BY-SA.
Ostatnie komentarze
Czy wielkość klasy ma znaczenie?
Czy ma...