Jednym z warunków powodujących zaangażowanie uczniów w naukę jest poczucie wspólnoty. W klasie, gdzie uczniowie czują się doceniani, lubiani, zauważani i gdzie rówieśnicy stanowią jedna drużynę jest odpowiednim środowiskiem do nauki.
Mogłoby się wydawać, że takie stworzenie takich warunków, zależy od uczniów, a nie od nauczyciela. Albo że można uzyskać drużynę, do której należy tylko część uczniów. Obie te opinie nie są prawdziwe.
Uczniowie spędzają prawie jedną trzecią swojego dnia w szkole. To dużo czasu! Rolą nauczyciela jest zaproszenie do wspólnoty wszystkich uczniów.
Jak tworzyć tę wspólnotę?
1. Możliwość wyboru
Oferowanie możliwości wyboru jest jednym z najprostszych sposobów zachęcania uczniów do zaangażowania się w życie klasy. Niestety, wielu uczniów w szkole oświadcza, że nie widzą żadnych możliwości wyboru, że szkoła jest miejscem, gdzie dorośli o wszystkim decydują. Za to nauczyciele uważają, że dają uczniom wybór, na przykład uczniowie mogą nie odrabiać prac domowych i otrzymać ocenę niedostateczną. Takie rozumienie wyboru nie jest właściwe.
Poczucie braku wyboru jest przygnębiające i frustrujące dla każdego. Ale, jak się zastanowić, to w szkole mamy miejsce na wybór. Jedną z okazji jest umożliwiania uczniom podejmowania decyzji na przykład – w jaki sposób zaprezentują zdobytą przez siebie wiedzę. Uczniowie mogliby sami wybrać, czy napiszą referat, czy zrobią prezentacje, czy napiszą test.
Można zaoferować uczniom różne opcje przy każdym wykonywanym zadaniu i pozwolić im zdecydować.
Czym więcej możliwości wyboru, tym większe poczucie przynależności do klasy.
2. Głos uczniów
Wysłuchanie głosu uczniów i dawanie im wyboru, nie oznacza pozbywania się możliwości decyzji. Zawsze ostateczną decyzje podejmuje nauczyciel. Słuchanie opinii uczniów powoduje, że uczestniczą w procesie podejmowania decyzji i przejmują część odpowiedzialności.
Warto poruszać z uczniami temat uczęszczania do szkoły – dlaczego, po co? Taka dyskusja uświadamia uczniom, że uczenie się jest w ich rękach.
3. Budowanie odpowiedzialności
Dobrym sposobem na budowanie odpowiedzialności jest zapewnienie każdemu uczniowi możliwości bycia liderem w swojej klasie. Warto do tego dążyć już od pierwszych lat pobytu uczniów w szkole.
Można wyznaczać tymczasowych liderów – osoby dyżurne i odpowiedzialne za porządek w klasie lub za inne zadania. W jednym dniu kilka osób może mieć przydzielone odpowiedzialne zadania. Dobrze, aby każdy uczeń pełnił rolę lidera choć raz w tygodniu.
Można bardziej ustruktalizować pełnienie ról liderskich, poprzez określenie różnych funkcji w klasie. Może to być na wzór działania rządu lub np. władz uczelnianych.
Celem jest tworzenie w klasie społeczności uczącej się. Jeśli to się uda, to z korzyścią dla uczniów i dla nauczyciela.
Notka o autorce: Danuta Sterna jest byłą nauczycielką matematyki i dyrektorką szkoły, ekspertką merytoryczna w programie Szkoła Ucząca Się (SUS), prowadzonym przez CEO i PAFW. Autorka książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach, prowadzi też swoją stronę: www.oknauczanie.pl. Niniejszy post ukazał się w partnerskim serwisie Edunews.pl - www.osswiata.pl. Inspiracja artykułem Barbary Blackburn z MiddleWeb.com.
