Mogłoby się wydawać, że umiejętność odpoczywania jest wrodzona, dana wszystkim ludziom tak jak zdolność do oddychania. Okazuje się, że nic bardziej mylnego. Wielu z nas nie potrafi oderwać się od natłoku obowiązków, z którymi zderza się w codzienności.
Żyjemy bardzo intensywnie. Czy również w taki sposób powinniśmy odpoczywać? A może kluczem do sukcesu jest błogie lenistwo? Jak efektywnie ,,złapać oddech” nie tylko podczas wakacji?
Znaczenie odpoczynku
W rozmowie na temat odpoczynku, opublikowanej w magazynie ,,Zwierciadło”, doktor Joanna Heidtman, psycholożka i socjolożka, przywołała metaforę maratończyka stworzoną przez psychologa Wojciecha Eichelbergera. Zwrócił on uwagę, że niezależnie od życiowych zadań, każdego z nas można porównać do sportowca, który chce osiągnąć sukces. Ma przed sobą określony cel i plan treningowy.
Droga do sukcesu wymaga ogromnych wydatków energii, jest więc również związana z koniecznością regeneracji sił. Odpoczynek jest zatem jednym z kluczowych elementów planu treningowego.
Co ciekawe, jeśli zaplanujemy ,,czas na zatrzymanie”, ochronimy się przed pojawieniem się wyrzutów sumienia z tego powodu. Jeżeli intensywnie się uczymy, pracujemy, żyjemy aktywnie, powinniśmy równie mocno dbać o regenerację naszych sił, aby nie zabrakło nam ich w najmniej odpowiednim momencie, a nasze działania nie traciły na efektywności.
Dlaczego odpoczywanie może stanowić wyzwanie?
Współczesność jest rzeczywistością wielu możliwości, wyzwań i zadań. Żyjemy bardzo aktywnie, każdy dzień jest utkany z wielu bodźców, które na nas oddziałują, sytuacji, z którymi musimy się mierzyć.
Im intensywniej żyjemy, tym intensywniejsza jest potrzeba odpoczynku i konieczność ,,zaopiekowania się sobą”.
Nasz mózg potrzebuje czasowego odcięcia od natłoku informacji, zwolnienia. Dziś często oczekuje się od nas wielozadaniowości, szybkiego reagowania na zmiany, nowe informacje, a co za tym idzie – elastyczności. Zmęczeni, stajemy się mniej kreatywni, efektywni i entuzjastyczni.
Niestety coraz więcej osób utożsamia czas na regenerację sił, zarówno tych fizycznych, jak i mentalnych, z jego marnowaniem, lenistwem, które oddala od osiągnięcia upragnionego celu i odsuwa na dalszą pozycję w wyścigu po sukces. Przekonanie to często wynika z przekazu płynącego z mediów, a część z nas wynosi je z domów. Jednak czym innym jest zdrowa ambicja i motywacja, czym innym zatracanie się w określonych działaniach bez reszty i bez przerwy. To drugie szybko prowadzi do wypalenia.
Na umiejętność odpoczywania wpływa również nasz typ osobowości. Istnieją osoby, które czują się bardziej zobowiązane do zaspokajania oczekiwań kierowanych do nich z zewnątrz niż do pójścia za głosem własnych potrzeb. Mówimy wówczas o zobligowanym typie osobowości, w którym osiągniecie równowagi pomiędzy obowiązkami a potrzebą odpoczynku jest mocno utrudnione.
Regeneracja jest również dużym wyzwaniem dla osób o perfekcjonistycznym rysie. Posiadając go, szczególnie trudno jest zostawić niedokończone, niewystarczająco dopracowane zadania, zrobić sobie przerwę przed osiągnięciem założonego celu. Niestety zbyt długo odkładany odpoczynek może skończyć się przechorowaniem części wolnych dni i frustracją zamiast regeneracji sił i odnalezienia nowych pokładów motywacji do działania.
Jak odpoczywać efektywnie?
Kluczowa jest akceptacja faktu, że odpoczynek nie jest lenistwem, fanaberią, wygodą, a koniecznością, pozwalającą zachować nasze ciało i umysł w dobrej formie i zdrowiu. Nie każdemu przychodzi to z łatwością, czasem staje się to przestrzenią do pracy nad sobą.
Warto również poszerzać swoją wiedzę na temat sposobów regeneracji organizmu. Współcześnie możemy korzystać z licznych źródeł, oferujących tego typu informacje, pamiętajmy jednak, aby wybierać te, za którymi stoi wiedza poparta badaniami naukowymi, a nie tylko rozpoznawalna twarz.
Zaplanujmy czas na odpoczynek, traktujmy go jako element naszej drogi do uzyskania określonego efektu.
Okazuje się bowiem, że już samo myślenie o wyjeździe aktywuje w naszym mózgu te struktury, które intensywnie działają, gdy zaczynamy marzyć, co również wpływa na nas relaksująco.
Dobry odpoczynek powinien składać się z krótszych aktywności oraz dłuższej, przynajmniej kilkudniowej regeneracji co jakiś czas. Warto dbać o codzienne rozładowanie nagromadzonego w naszym ciele hormonu stresu, np. poprzez ulubioną aktywność fizyczną oraz odcięcie umysłu od natłoku informacji i bodźców.
Wyjdźmy więc na spacer do lasu, nie zabierając ze sobą sprzętów elektronicznych. W dłuższej perspektywie wpłynie to bardzo korzystnie na zdrowie i wydolność naszego organizmu.
Na co dzień powinniśmy zadbać również o zdrową dietę oraz odpowiednią dawkę snu i jego jakość (proponuję zrezygnować z korzystania z elektroniki na minimum 2h przed zaśnięciem).
Odpoczywajmy mądrze!
Bibliografia:
1. O. Berezowski, Psychologia odpoczynku. Jak wakacje wpływają na mózg? – Synergiczni.pl
2. K.Chlebosz, O sztuce odpoczynku – Psychologiasportu.pl
3. R. Mazurowska, Sztuka odpoczywania. Regeneracja to nie widzimisię, to konieczność – mówi Joanna Heidtman, psycholożka, Zwierciadło, Wydawnictwo Zwierciadło. Warszawa 2022 r.
Niniejszy artykuł ukazał się w blogu Edukacja i Inspiracje, licencja CC-BY-SA.
