Nowy Rok. Chciałbym napisać coś optymistycznego na dobry początek. W tym celu od kilku dni przeglądałem różne serwisy edukacyjne i informacyjnie w poszukiwaniu inspiracji. No i mój optymizm… raczej nie przyrastał. Ale myślę, że to z tego powodu, że żyjemy w potwornym gąszczu złych informacji, które zalewają nas z każdej strony. Nie od dziś wiadomo, że sprzedają się lepiej niż dobre. Tytuły i śródtytuły serwisów głównie straszą, nawet w tematach edukacyjnych.
„Siadły nastroje w pokojach nauczycielskich”
„Kontrowersje wokół nowego przedmiotu w szkole”
„Deprawacja. Edukacja antyrodzinna. Mnożą się protesty przeciw edukacji zdrowotnej…”
„Nauczyciele nie wytrzymują. Połowa rozgląda się za inną pracą”
„50 tys. nauczycieli traci uprawnienia. Koniec roku z niedobrymi informacjami”
- to tylko niektóre przykłady takich tytułów z sieci z ostatnich dni.
Świetnym narzędziem jest przegląd wiadomości z najróżniejszych źródeł, który można sobie ustawić w Google Wiadomości. Pozwala to śledzić różne media i orientować się, na co zwracają aktualnie uwagę. Można też w zakładkach przeglądarki ustawić sobie ulubione serwisy i przeglądać je w poszukiwaniu edukacyjnego optymizmu :-).
Walka o uwagę czytelnika w sieci toczy się bezustannie. Populizm dziennikarski kwitnie w redakcjach pełną gębą, a jego emanacją są tytuły, śródtytuły i meta-opisy internetowych artykułów, w których dominują hasła i treści straszące, demagogiczne, ostrzegające, sensacyjne, kontrowersyjne, etc. Od pewnego czasu dostrzegam wyraźnie, że redaktorzy dużych mediów ogólnopolskich chętnie korzystają ze sztucznej inteligencji, aby „podrasować” te elementy artykułów w sieci. Nie ważne czy ktoś potem przeczyta, ale ważne, żeby kliknął. Manipulacje i dezinformacje są na porządku dziennym i to wcale nie jest tylko zasługa Rosjan, sami sobie to doskonale czynimy. No i jeszcze wszechobecne reklamy. Najgorzej jest przeglądać serwisy informacyjne w komórkach. W zasadzie nie da się nic przeczytać, bo zaraz treść zasłania kilka reklam. Oczywiście dla naszego dobra, aby można było czytać „za darmo”…
Do tego dochodzi pogłębiająca się polaryzacja stanowisk w obszarze edukacji. Lewica nie znajdzie wspólnego języka z prawicą. Akcje i protesty społeczne, podsycane głównie przez polityków różnych maści (w zasadzie na każdy temat) nie pozwalają na wypracowanie w naszym kraju mądrego podejścia do edukacji. Warto policzyć, ile takich akcji ma miejsce w danym miesiącu. Kilkanaście co najmniej, o różnym zasięgu. Zamiast usiąść do rozmów i popracować nad długofalowym rozwojem systemu edukacji, przerzucamy się co kilka lat pomysłami nie opartymi na koncepcjach pedagogicznych, lecz widzi-mi-się polityków. Smutna ta nasza klasa polityczna. Finowie potrafili wyłączyć edukację ze sporów politycznych. Jak widać Polak nie potrafi.
Ale koniec narzekania, przecież ma być lepiej!
Nowy Rok, wszystko zaczyna się od nowa. Jest szansa, że będzie poprawa… Lepiej od razu ustalić poprawa czego i tego się trzymać – żeby choć jeden sukces zapisać potem na koniec roku…
Myślę, że jedną z kluczowych umiejętności informacyjnych, którą powinniśmy zacząć na poważnie ćwiczyć i rozwijać jest pewna naturalna podejrzliwość i rezerwa względem informacji i reklam, które wyskakują nam na ekranie. Fejków i manipulacji jest zatrzęsienie. Musimy mieć świadomość, że głównie chodzi o zdobycie naszej uwagi, nawet jeśli tego nie chcemy lub też chodzi o nasze pieniądze, nawet jeśli nie chcemy ich wydać.
A zatem - nie bierzmy wszystkiego na serio!
W Nowym Roku życzymy jeszcze więcej krytycznego myślenia i wzmocnienia odporności na rożne dezinformacje i manipulacje.
Upowszechniajmy też dobre informacje, pokazujmy, że w polskich szkołach naprawdę dużo dobrego się dzieje.
Wszystkiego dobrego w Nowym 2025 Roku!
Notka o autorze: Marcin Polak jest twórcą i redaktorem naczelnym portalu o nowoczesnej edukacji Edunews.pl (2008-) i organizatorem cyklu konferencji dla nauczycieli INSPIR@CJE (2013-). Zajmuje się zawodowo edukacją od 2002, angażując się w debatę na temat modernizacji i reformy szkolnictwa (zob. np. Dobre zmiany w edukacji, Jak będzie zmieniać się edukacja?). Należy do społeczności Superbelfrzy RP.
