Eleganckie, chaotyczne wahadło, które przez swą skomplikowaną naturę dwa razy nie poruszy się tak samo. Bardzo kapryśna i uparta (jak osioł) walizka, która wcale nie chce iść tam gdzie my chcemy pójść. Ciecz, która potrafi się mocno na nas najeżyć. Obracające się podwójne żyroskopy, które wprawiają nas w ruch na obrotowym krześle. Metalowa kulka zachowująca się jak kauczukowa piłeczka. To tylko przykłady zjawisk, które można osobiście doświadczyć i towarzyszyć im przez wiele minut. Centrum Nauki Kopernik zaprasza do Nowego Świata w Ruchu. To wystawa pokazująca, w jakim kierunku będzie rozwijać się Centrum.
Nowa wystawa stała Centrum Nauki Kopernik to 80 interaktywnych eksponatów, które zachwycają precyzją i dają możliwość samodzielnego eksperymentowania. Są ambitne i pouczające, a także przystępne i wciągające. Część z nich powstała w warsztacie Kopernika. Inne zostały sprowadzone od najlepszych konstruktorów na świecie. Jeszcze inne przeszły proces odnowienia i ulepszenia.
Siła samodzielnego doświadczenia
Ograniczono do minimum obecność multimediów, które determinują nasze codzienne życie i spychają na dalszy plan rzeczywiste doświadczenia. Nowy Świat w Ruchu to przestrzeń, w której każdy może dokonać odkrycia i doświadczyć praw rządzących światem. Wystawa staje się wartościowym uzupełnieniem zajęć szkolnych. Eksponaty można potraktować jako stacje badawcze, dzięki którym uczniowie mogą bezpośrednio poznawać zjawiska trudne do zaobserwowania na co dzień. Samodzielne obserwacje i doświadczenia inspirują do zadawania pytań i poszukiwania odpowiedzi. Podstawa programowa nie jest tu ograniczeniem - poszczególne zjawiska fascynują i zachęcają do zadawania pytań dzieci i młodzież na różnych etapach kształcenia.
Eksponaty na wystawie zostały pogrupowane w strefy tematyczne, co pozwala spojrzeć z różnych stron na podobne zjawiska, a także odnaleźć ich wspólne cechy w różnych kontekstach. Dzięki temu można lepiej zrozumieć sedno zagadnienia. Ograniczona została liczba tematów, które porusza wystawa. Każde zjawisko można za to zbadać na wiele sposobów.
Magnetyczna chmura, najeżone ciecze i magnetyczny most to eksponaty, które obrazują linie pola magnetycznego. Magnetyczna chmura pozwala na obserwację wzrokową i inspiruje do zadawania pytań. Najeżone ciecze dają możliwość nie tylko obserwacji, ale również kształtowania przestrzeni pola. Z kolei magnetyczny most to okazja, aby fizycznie poczuć linie pola magnetycznego.
„Na wystanie nie znajdziemy tabliczek z napisem 'magnetyzm' czy 'bryła sztywna'. Punktem wyjścia jest realne doświadczenie – zjawisko, które uczniowie znają z życia, a nie z podręcznika. Różnorodne eksponaty umożliwiają obserwację z wielu perspektyw. Dzięki temu uczniowie mogą połączyć wątki, lepiej zrozumieć zagadnienie, które w szkole często jest rozdzielone pomiędzy lekcje chemii, fizyki czy biologii.” – mówi Urszula Setlak, nauczycielka fizyki w liceum i gimnazjum. Takie grupowanie eksponatów stopniowo będzie wprowadzone w przestrzeni wszystkich wystaw Kopernika.
W Nowym Świecie w Ruchu jest 7 stref tematycznych:
- Prąd i magnetyzm
- Fale i drgania
- Żyroskopy i moment bezwładności
- Płyny (ciecze i gazy)
- Maszyny proste
- Kosmos
- Zjawiska chaotyczne
Eksponaty, które zapraszają do nauki przez zabawę
Można przez sale Centrum Nauki Kopernik przemknąć jak Pendolino, ale obecnie nie jest to wcale takie łatwe. W nowej przestrzeni znajdziemy wiele miejsc, które będą zachęcać nas do zatrzymania i popatrzenia na eksponaty dłużej niż przez chwilę.
Magnetyczny most. Z magnesu i ogromnej liczby metalowych krążków można wyrzeźbić wiele zaskakujących kształtów. W pobliżu magnesu, krążki zachowują się jakby same były minimagnesami – przyciągają się wzajemnie, tworzą nitki i większe grupy.
Skacząca kulka. Mała kulka (wielkości groszku) spada z wysokości około 30 cm na stalową, lekko wklęsłą powierzchnię i odbija się od niej setki razy. Hipnotyczne podskakiwanie kulki jest zjawiskowe i fascynujące.
Chaotyczne wahadło. To wahadło wprawione w ruch, nigdy nie zachowa się dwa razy w taki sam sposób. Z pozoru wygląda dość prosto - kilka stalowych ramion, tworzących kształt litery „T”. Jest jednak bardzo czułe i zupełnie nieprzewidywalne.
Obrotowy stolik. Obok obracającego się, metalowego stolika zgromadzone zostały kulki bilardowe, obręcze, krążki i pierścienie o różnych wielkościach i grubościach. Wszystkie te akcesoria dobrze się toczą po powierzchni. A jak zachowują się, gdy podłoże się obraca? To właśnie trzeba sprawdzić.
Powietrzna armata. Oto nowa wersja jednego z ulubionych eksponatów dawnej galerii Świat w Ruchu. Po uderzeniu w membranę, powstaje powietrzny wir o kształcie torusa (kółka, przypominającego napompowaną dętkę). Ulepszony eksponat łatwiej obsłużyć, a wystrzał jest o wiele bardziej spektakularny.
W Nowym Świecie w Ruchu "każdy może danego zjawiska doznać. Procesy, które tu pokazujemy, pozwalają zobaczyć, doświadczyć i poczuć to, czego nie widać. Zapewniam, że to fantastyczne uczucie, kiedy możemy zobaczyć zjawiska, których normalnie nie widać. Te urządzenia nam to umożliwiają" - mówi Marta Fikus z Centrum Nauki Kopernik, która przygotowywała wystawę. Niektóre zjawiska wciągają zarówno małe dzieci, jak i dorosłych - takim przykładem jest choćby obrotowy stolik.
Nowoczesna, przyjazna przestrzeń
W Koperniku jest dużo przeszklonej przestrzeni. W wyniku tego, wiosną i latem jest bardzo jasno, oświetlenie zmienia się także w ciągu dnia. Tymczasem niektóre eksponaty potrzebują kontroli światła. Dlatego powstał dla nich specjalny pawilon. Znajdują się w nim m.in. Komora mgłowa i Komora iskrowa. Duży, niebieski pawilon to także dobry punkt orientacyjny dla zwiedzających wystawę. W przyszłości takie miejsca pojawią się też w innych częściach Kopernika. Dzięki temu będzie można korzystać z eksponatów, które dawniej nie mogłyby się znaleźć w Centrum.
Nowa wystawa różni się wizualnie od reszty Kopernika. Wszystkie eksponaty Nowego Świata w Ruchu mają jednolite, neutralne kolorystycznie obudowy. Konsekwentne zastosowanie sklejki i metalu wizualnie uspokaja całą przestrzeń i sprzyja koncentracji. Wcześniej wystawa była bardzo kolorowa i dostarczała wielu bodźców, przez które zwiedzający nie potrafili skupić się na jednym, konkretnym eksperymencie. Przez to mogli stracić najważniejszy cel wizyty w Koperniku - poznanie zjawiska zawartego w eksponacie. Nowością w przestrzeni ekspozycyjnej są także strefy wygodnych siedzisk, gdzie można odpocząć, porozmawiać, nabrać sił do dalszego zwiedzania.
Centrum Nauki w nieustającej zmianie
Nowy Świat w Ruchu to pierwsza wystawa stała, która zmieniła się po pięciu latach działalności Kopernika. Ta zmiana odzwierciedla kierunki, w których intensywnie rozwija się Centrum - tworzenie eksponatów, projektowanie interakcji i angażowanie w ten proces zwiedzających. Wystawy to sedno istnienia Centrum Nauki Kopernik. Nad tworzeniem ekspozycji pracuje sztab najlepszych specjalistów. Miesiącami myślą, budują, prototypują, sprawdzają i ulepszają eksponaty. Dbają o to, aby prezentowały zjawiska prawdziwe i jak najbardziej precyzyjne. Wymagające odkrycia i otwierające pole do własnych eksperymentów oraz wyciągania wniosków. Efekt tej pracy musi być bezpieczny, łatwy w obsłudze, prosty w naprawie, estetyczny, mieć zrozumiały opis. Nad budową jednego eksponatu pracuje kilkadziesiąt osób. Już w trakcie pracy eksponaty udostępniane są testowo zwiedzającym. Pozwala to obserwować, jak z nich korzystają, rozmawiać, poprawiać i ostatecznie stworzyć coś unikatowego.
Docelowo, całe pierwsze piętro Centrum Nauki Kopernik zmieni się jedną, dużą przestrzeń eksperymentalną. Kolejne zmiany obejmą też parter budynku - galerie Re: generacja oraz Bzzz!
Link do wystawy: www.kopernik.org.pl/wystawy/swiat-w-ruchu/
(Źródło: Centrum Nauki Kopernik, opr. red.)
