Przestrzeń szkolna, jej aranżacja spełnia ważną rolę w realizacji wymagań podstawy programowej. Znajdujące się na szkolnych wystawach reprodukcje wybranych dzieł sztuki stają się dla uczniów rozpoznawalne, określane jako ważne, przynależne, jako nasze wspólne. Autorzy dzieł sztuki są dla uczniów patriotami, którzy poprzez swój talent przekazywali pokoleniom wartości piękna, prawdy i dobra. Poprzez analizę dzieł sztuki uczniowie odkrywają treści przekazywanych w sztuce informacji, które kształtowała historia. Uczniowie stają się świadomymi odbiorcami sztuki, podejmują działalność twórczą poznając podstawowe środki wyrazu plastycznego.
Niezwykle motywującym stają się działania projektowe, podczas których uczniowie wykonują prace, które są później eksponowane w ich szkole. Wygląd szkoły, na który mają wpływ, którego stają się niejako współautorami, kształtuje poczucie ich przynależności do lokalnego środowiska. Dziecko może powiedzieć: moje, nasze miejsce, moja-nasza szkoła, to ja ją kształtowałem.
Przykładem tego typu działania jest projekt realizowany w naszej szkole polegający na wykonaniu kompozycji przestrzennych, które wypełniły szkolny ogród. W szkolnym ogrodzie znalazły się rzeźby, których barwa i kształt inspirowane były twórczością współczesnego artysty Romero Britto. Sztuka tego brazylijskiego artysty łączy w sobie elementy kubizmu, pop-artu i graffiti. Stosowane przez niego kolory bawią widza różnorodnością, odważnym łączeniem, kontrastem zamkniętym czarnym konturem, który nadaje kształt postaciom z bajek, świata zwierząt i roślin. Żywe kolory i odważne wzory nadają jego twórczości dynamizmu, który w odbiorze jest radosny, pełen szczęścia i nadziei.
Inicjatorem projektu była dyrektor szkoły p. Joanna Piasta - Siechowicz. Nauczyciele wspólnie z uczniami i ich rodzicami podzielili się zadaniami. Zadania to: wykonanie projektu rzeźb ze świata roślin i zwierząt, wycięcie ze styropianu wybranych kształtów, zgromadzenie farb i narzędzi do malowania, podział ról, określenie czasu realizacji. Zaplanowaliśmy minimalne wydatki na to przedsięwzięcie i udało się. Styropian o szerokości 40 centymetrów na ten cel przeznaczyła zaprzyjaźniona ze szkołą firma budowlana. Pracownicy tej firmy, rodzice uczniów naszej szkoły nadali materiałowi kształt zaprojektowany przez dzieci pod kierunkiem nauczycieli.
Zakupione zostały farby akrylowe w barwach podstawowych, pozostałe kolory dzieci tworzyły samodzielnie. Uzyskiwane barwy cieszyły małych twórców, a na słoiczkach (po majonezie) pojawiały sie nazwy: ucho psa, ogon kota, listek kwiatka, prawa strona brzucha myszy. Po barwnych eksperymentach w tworzenie barw uczniowie w zespołach klasowych nanosili kolory na rzeźby, po wyschnięciu "zamknęli" je konturami, które nadały wyrazu rzeźbom. Efektem tej wizualnej ekspresji są rzeźby, które swoimi żywymi kolorami bawią, dają szczęście, nadzieję i radość. Trawnik szkolnego ogrodu stał się bajkowy, a otoczenie szkoły zapraszało wszystkich do środka. Realizacja tego projektu trwała miesiąc.
Uroczysta inauguracja projektu odbyła się w Dzień Dziecka, była częścią apelu podczas którego uczniowie otrzymali czyste/białe kształty do pomalowania inspirując się twórczością Romero Britto. Koszty jego realizacji były minimalne, należało zakupić jedynie farby, które będą trwałe na czynniki atmosferyczne na zewnątrz. Ważnym zaznaczenia jest fakt malowania rzeźb między innymi w miejscu ich docelowego przeznaczenia, czyli w ogrodzie szkolnym. Były momenty, kiedy coś "zabierał" wiatr, ale w zespole wytypowaliśmy również osoby koordynujące takie niezaplanowane sytuacje. Działaniom dzieci towarzyszył cel, ranga ich twórczości stała się doniosła poprzez to, że efekty ich pracy będą obserwowane przez wszystkich, a ich działania wpłyną na wizerunek ich szkoły, z którą się utożsamiają.
Sztuka współczesna, postać Romero Britto stała się dzieciom bliższa, bardziej znajoma. Podczas pracy uczniowie rozmawiali o sposobach przedstawiania rzeczywistości, indywidualnej jego interpretacji. Poznali sposoby przedstawiania perspektywy w kompozycji przestrzennej, poznali sposoby geometryzacji kształtów natury stosowanej przez kubistów, różnorodność tematyki pop-artu. Działania tego typu uświadamiają że powierzchnia na której tworzą nie jest jedynie kartką papieru zamkniętą w teczce. Mur, styropian, kamień, drewno jest bazą czekającą na twórczą rękę, która zmienia szarą rzeczywistość i upowszechnia kulturę w lokalnym środowisku.
Co było ważne w realizacji (na co zwrócić uwagę?):
- w planowaniu wykorzystać pomysły uczniów;
- proponowane działania muszą być atrakcyjne dla uczniów;
- uwzględnić pomoc/zaangażowanie rodziców (wykorzystanie ich możliwości, zainteresowań, doświadczenia);
- zaplanować niskie koszty całości przedsięwzięcia;
- uwzględnić możliwość poprawy działań (nie malowaliśmy bezpośrednio na szkolnym murze, gdyby coś sie nie udało jedna z rzeźb może być zamieniona/poprawiona, wyeksponowana w inny sposób, mniej widoczny);
- wykorzystać możliwość i predyspozycje wszystkich uczniów, ci co nie lubią malować zajęli się innymi zadaniami);
- zaplanować uroczystą inaugurację projektu lub jego zakończenia (w naszym przypadku inauguracja projektu połączona z losowaniem rzeźb odbyła się w dzień dziecka) podkreśli to rangę zadania;
- w planowaniu uwzględnić upowszechnianie kultury, czyli wykorzystać inspiracje artystyczne, doświadczenia twórców znanych kierunków artystycznych (np. tak malowali fowiści, czy impresjoniści, a taki był sposób na przestrzeń stosowny przez kubistów);
- zaplanować działania promocyjne, plakaty, notatki na stronie internetowej, w lokalnych mediach (traktować to jako wydarzenie artystyczne w lokalnym środowisku).
Notka o autorce: Monika Wojteczek jest nauczycielką edukacji wczesnoszkolnej w publicznej Samorządowej Szkole Podstawowej w Ostojowie.
