Metodologię STEM w edukacji wczesnoszkolnej najczęściej przedstawia się jako sposób na rozwój w młodych uczniach i uczennicach kompetencji cyfrowych. Kojarzy się ją z umiejętnościami programowania czy korzystania z nowoczesnych technologii. Rozwiązania STEM-owe mają jednak o wiele szersze zastosowanie, w tym również w nieoczywistym obszarze nauczania języka polskiego jako języka obcego. Przykłady takich inicjatyw można znaleźć w ramach programu Amazon STEM Kindloteka.
Integracja językowa online
Społeczność szkolna w zeszłym roku stanęła przed bezprecedensowym wyzwaniem włączenia w system szkolnictwa setek tysięcy dzieci z Ukrainy, które były zmuszone opuścić swoje domy z powodu agresji Rosji na ich kraj. Szczególnym wyzwaniem, przed którym stanęli nauczyciele, było odnalezienie wspólnego języka z nowymi uczniami, niekoniecznie znającymi język polski. Zarazem nie wszystkie szkoły były w stanie zapewnić dwujęzyczną kadrę, która mogłaby ułatwić sprawniejszą integrację językową.
Rozwiązaniem, które zaproponował Amazon wraz ze Stowarzyszeniem Cyfrowy Dialog, było przygotowanie programu łączącego edukację językowo-kulturową z metodą STEM (ang. Science, Technology, Engineering, Mathematics). „Zdolni Odkrywcy” to nasza odpowiedzieć na pilną potrzebę, która w zeszłym roku dotyczyła znacznej liczby szkół w całej Polsce – mówi Barbara Krystosiak, starsza menedżerka Amazon ds. relacji ze społecznościami. – Wiedzieliśmy, że wzięcie udziału w programie powinno być możliwie jak najłatwiejsze, a przedstawiane treści zrozumiałe dla uczniów komunikujących się w innych językach.
Aby zapewnić wspólną przestrzeń dla wszystkich uczestników, organizatorzy postawili na dwie innowacje. Pierwszą było zaproszenie do programu jednego nauczyciela z Polski i jednej nauczycielki z Ukrainy, którzy wspólnie prowadzili zajęcia na żywo, komunikując się w swoich językach ojczystych. Pozwalało to nie tylko na swobodniejsze przekazywanie treści, ale dawało też uczestnikom możliwość osłuchania i przyzwyczajenia się do obu języków. Kolejnym elementem było przygotowanie dla dzieci zadań i zabaw opartych na STEM, do wykonania których potrzeba było jedynie połączenia z Internetem i zwykłych przyborów szkolnych.
Metoda STEM pozwala dzieciom poznać zasady funkcjonowania otaczającego ich świata i zrozumieć, jak wiele podobieństw współdzielą ze sobą uczniowie i kultury ich krajów. Jednak co szczególnie ważne w tym projekcie, STEM było też łącznikiem między dwoma językami, ukraińskim i polskim – zauważa Barbara Krystosiak. – Dzięki skoncentrowaniu działań uczniów nie tylko na uczeniu się wyrażeń, ale na wspólnym rozwiązywaniu zadań zapewnialiśmy im bezcenną praktykę, która odgrywa kluczową rolę przy nauce nowego języka.
W sumie ponad 2500 dzieci wzięło udział w e-lekcjach „na żywo”, w dniach premiery poszczególnych warsztatów „Zdolnych Odkrywców”. Wszystkie webinary zostały nagrane i umieszczone na kanale Amazon w serwisie YouTube, aby służyć jako pomoce naukowe i inspiracje dla nauczycieli – najpopularniejsze zajęcia zostały do tej pory odtworzone ponad 2600 razy.
Zajęcia dla klas 1-3 można obejrzeć tutaj.
Zajęcia dla klas 4-6 można obejrzeć tutaj.
Językowe zajęcia na macie
Wykorzystywanie metody STEM i nauki języka nie wymaga jednak zawsze połączenia z Internetem. STEM na co dzień w swoich działaniach wykorzystują Patrycja Serdyńska i Małgorzata Pabich, edukatorki z Kindloteki w Wińsku, które wzięły udział w konferencji Inspiracje Wczesnoszkolne 2023. Kindloteka to specjalnie zaaranżowane, kreatywne i wielofunkcyjne przestrzenie edukacyjne, stworzone przez Amazon do promocji czytelnictwa i kompetencji STEM. Placówka w dolnośląskim Wińsku, działająca na terenie szkoły podstawowej, została otwarta w czasie pandemii i tuż po zniesieniu obostrzeń sanitarnych zaczęła organizować wydarzenia stacjonarne. Jako że do szkoły uczęszcza duża społeczność osób repatrianckich z Kazachstanu, nauczycielki postanowiły wykorzystać multimedialną przestrzeń Kindloteki do nauki języka polskiego.
Odkąd edukatorki przeniosły zajęcia języka polskiego dla obcokrajowców ze zwykłej sali lekcyjnej do Kindloteki, spotkania zaczęły się cieszyć większą frekwencją, a uczestnicy wykazywali o wiele większą motywację do nauki. Prowadzące zauważyły również szybsze efekty pracy.
Nauka w grupie przy użyciu metody STEM pozwala dzieciom, które są w trudnej sytuacji – w nowym kraju, gdzie przez barierę językową ciężko jest im nawiązać nowe relacje – czerpać radość ze wspólnej nauki. Dobra atmosfera na zajęciach sprawia, że dzieci chętniej i szybciej uczą się języka – mówi Patrycja Seredyńska, koordynatorka Kindloteki w Wińsku.
Roboty, maty edukacyjne czy tablety, z których młodzi ludzie korzystają przy wsparciu edukatorek, wprowadzają do zajęć świeżą, atrakcyjną formę, co z kolei ma wpływ na efektywność przekazywania wiedzy. Dla młodych ludzi język elektroniki jest tym, który najlepiej rozumieją i najszybciej chłoną.
Zajęcia zgodne z koncepcją STEM – obejmujące naukę, technologię, inżynierię i matematykę –pomagają w nauce języków obcych, co doskonale udowadniają edukatorki z Wińska. Nawiązanie do każdego obszaru nauczania zwiększa atrakcyjność zajęć i daje możliwość szybszego zdobycia nowych umiejętności. Dzięki wielozmysłowemu, angażującemu sposobowi nauczania wykorzystane są obydwie półkule mózgowe, co stymuluje rozwój dzieci, rozwijając nie tylko zdolność logicznego i krytycznego myślenia, ale również ich kreatywność i wyobraźnię.
Doświadczenie naszych edukatorów z ostatnich lat pokazuje, że w polskim systemie edukacyjnym jest duża przestrzeń do popularyzacji rozwiązań STEM, także w obszarze nauki języka – podsumowuje Barbara Krystosiak. Dla Amazon, jako promotorów czytelnictwa i nowoczesnych technologii, szczególnie ważnym aspektem jest to, że edukacyjną skutecznością mogą wykazywać się zarazem zajęcia online, jak i stacjonarne. To ułatwia dostosowanie oferty i formy zajęć do potrzeb i możliwości danej placówki. Razem z osobami koordynującymi projekt i partnerem społecznym Kindlotek pracujemy, by program dalej inspirował i motywował zarazem osoby uczące się, jak i edukujące do korzystania z nowych, STEM-owych rozwiązań. Wychodzimy z założenia, że to właśnie próbowanie, tworzenie, sprawdzanie czy popełnianie błędów na własną rękę jest źródłem bezcennego doświadczenia, które przydaje się w życiu.
***
Organizatorami zorganizowanej w dniach 15-16 kwietnia 2023 w Warszawie konferencji INSPIR@CJE WCZESNOSZKOLNE 2023 byli: Edunews.pl, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Wiedzy THINK! oraz Think Global sp. z o.o.
Partnerem merytorycznym była społeczność nauczycieli: Superbelfrzy RP.
Partnerem strategicznym konferencji był: Microsoft Polska.
Partnerami konferencji byli: Amazon STEM Kindloteka, Fundacja Szkoła z Klasą & Program Asy Internetu), Learnetic, MAC Edukacja oraz Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń.
