Nauka nie jest taka straszna (jak ją malują...). Dowiedz się, co naukowcy robią po lekcjach. Przekonaj się, że naukowcem można zostać jeszcze przed maturą. W Centrum Nauki Kopernik w Warszawie odbywa się Festiwal Młodych Badaczy ODKRYCIA, w którym uczestniczy kilkadziesiąt uzdolnionych uczniów z całej Polski.
Na początku drogi do większości naukowych odkryć lub przełomowych wynalazków stoją proste, choć kluczowe pytania, wymagająca pilnego zaspokojenia ciekawość lub ogromna potrzeba pomocy ludziom chorym. Takie dylematy mają wszyscy naukowcy, także Ci których badania powstają jeszcze przed egzaminem maturalnym. W weekend 31 marca – 2 kwietnia w Centrum Nauki Kopernik będziemy mogli poznać kilkudziesięciu najbardziej uzdolnionych i kreatywnych uczniów, którzy swoje odkrycia prezentować będą przed jurorami dwóch prestiżowych konkursów – Konkursu Unii Europejskiej dla Młodych Naukowców (EUCYS) oraz Konkursu Fizyczne Ścieżki.
Celem obu konkursów jest wspomaganie utalentowanych uczniów oraz promowanie zainteresowań naukowych wśród młodzieży i zachęcenie jej do rozpoczęcia kariery naukowej. Odkrycia umożliwiają wzajemne poznanie się, nawiązanie przyjaźni pomiędzy uczestnikami, a także zainicjowanie kontaktów naukowych z rówieśnikami oraz potencjalnymi mentorami, pracownikami polskich uczelni i instytutów badawczych. Festiwal jest dla młodych ludzi szansą bliższego poznania środowiska akademickiego, a często początkiem drogi do wielkich sukcesów badawczych. To właśnie w czasie EUCYS po raz pierwszy prezentowali swoje prace: znakomity paleontolog Grzegorz Niedźwiedzki (odkrywca najstarszych kręgowców lądowych, współautor artykułu z okładki Nature w styczniu 2010 roku, ogłaszającego odkrycie przewracające całą dotychczasową wiedzę paleontologiczną na temat momentu wyjścia czworonogów na ląd i przesuwające tę granicę o ok. 30 mln lat wstecz) czy astrofizyk Agata Karska (laureatka m.in. nagrody L’Oréal-UNESCO For Women in Science w 2012 roku oraz Nagrody Naukowej Polityki w 2015 roku; głównym nurtem jej badań są obserwacje fizyko-chemiczne gazu w obszarach formowania młodych gwiazd).
Wśród finalistów tegorocznego Konkursu Unii Europejskiej dla Młodych Naukowców są autorzy prac z różnych, nierzadko odległych dziedzin – matematycy prowadzą m.in. ciekawe badania w zakresie algebry klasycznej oraz teorii liczb (prace Adama Klukowskiego i Łukasza Kamińskiego). Biologów pochłaniają m.in. doświadczenia polowe, potencjalnie przyczyniające się do wzrostu plonów lnu zwyczajnego (praca Jakuba Chorążyka) lub eksperymenty laboratoryjne, z wykorzystaniem krótko żyjących, reaktywnych form tlenu (generowanych chemicznie) do przełamywania spoczynku nasion, co może także mieć znaczenie w rolnictwie (projekt Mariusza Gniadka). Młody paleontolog, Kamil Humański zbadał szkarłupnie kopalne w Szwecji, a zdaniem recenzentów jego spostrzeżenia mają kluczowe znaczenie dla stanu wiedzy o tych organizmach, gdyż szkarłupnie „z tego rejonu i z tego interwału czasowego, są wyjątkowo słabo poznane”. W grupie projektów finałowych są też takie, będące próbą poszukiwania nowych sposobów zrównoważonego korzystania z energii (Jakub Burzyński, Kacper Kowalczyk i Patryk Kubas tworzą model szkoły jako wyspy energetycznej) lub oczyszczania wody (praca Jakuba Józiewicza o selektywnym usuwaniu metali ciężkich). Natomiast młody fizyk z Gorzowa Wielkopolskiego Jakub Jędrzejewski podejmuje próbę wytwarzania wysokich napięć transformatorem Tesli, z wykorzystaniem autorskiej koncepcji dwustopniowego sterowania impulsowego.
To tylko kilka przykładów tematów, które podjęli utalentowani i dociekliwi młodzi naukowcy. Wszystkich ich warto poznać i posłuchać. Ich odkrycia fascynują nie tylko rówieśników, ale także doświadczonych naukowców, którzy chętnie dzielą się swoim doświadczeniem, traktując spotkania z uczniami jako cenną inspirację do własnej pracy. "To są pasjonaci nauki. Na ogół bardzo silnie zmotywowani nawet nie samymi nagrodami w konkursie, czy chęcią rywalizacji, tylko ciekawością naukową i naturalną dla nich potrzebą zrozumienia zjawisk, które badają. Błysk w oku i pasja widoczna przy rozmowie z nimi potwierdzają wypowiadane przez nich opinie, że same nagrody, choć miłe, nie są dla nich najważniejsze" – podkreśla dr Piotr Chrząstowski-Wachtel z Instytutu Informatyki Uniwersytetu Warszawskiego, Przewodniczący Jury Polskiej Edycji Konkursu Unii Europejskiej dla Młodych Naukowców.
Konkurs Fizyczne Ścieżki jest zgodnie z nazwą przeglądem projektów z jednej dziedziny, jednak prezentowanych w jednej z trzech kategorii – esej, pokaz zjawiska fizycznego lub praca naukowa. Do finału zakwalifikowali się autorzy 17. prac teoretycznych lub pokazów doświadczalnych. Wśród nich jest Aleksandra Pawlicka, która wyznacza długość fali świetlnej za pomocą płótna drukarskiego, Weronika Raducka i Radosław Ścigała, którzy wyznaczyli przyśpieszenie ziemskie z wykorzystaniem zjawiska indukcji elektromagnetycznej, oraz Cyprian Felenczak, Piotr Fic i Szymon Sitarz, którzy zbadali wpływ ciśnienia na sprężystość piłki. Magdalena Knesz, autorka jednego z esejów opowiada o fizyce „innym językiem”, a koleżanki i koledzy przygotowali pokazy zjawisk wyjaśniających m.in. niezwykłe ślady cząstek elementarnych (Marcin Wachowiak), polaryzację światła w szkolnej pracowni (Arkadiusz Kotynia, Sylwia Kunicka, Daria Łakoma) lub bieg promienia świetlnego w ośrodku optycznie niejednorodnym (Wiktoria Kos i Martyna Rojczyk).
Już od 5 lat Festiwal Odkrycia organizowany jest w przestrzeni Centrum Nauki Kopernik, dzięki temu niezwykłe dokonania młodych ludzi, ale także pasję i prawdziwy zapał z jakim podchodzą do pracy naukowej ma szansę poznać szeroka publiczność. Organizatorzy dokładają starań, aby naukowe sukcesy młodych Polaków stały się równie znane jak sukcesy sportowców, bo z pewnością nie są mniejsze, ani mniej znaczące.
Festiwal Odkrycia to naukowe „zmagania” najzdolniejszych uczniów, ale też wydarzenia otwarte dla publiczności. Zapraszamy do Centrum Nauki Kopernik w niedzielę, 2 kwietnia (wejście do centrum konferencyjnego w środkowej części budynku CNK). Od 10:00 będzie można porozmawiać z finalistami EUCYS i Fizycznych Ścieżek – uczniowie będą w sposób przystępny prezentowali swoje odkrycia. Ich zaangażowanie i pasja są tak wielkie, że trudno przejeść obojętnie obok ich prezentacji – z pewnością warto poświęcić czas, aby dać się „pouczyć” młodym naukowcom. O 12:00 rozpocznie się natomiast ceremonia wręczenia nagród, podczas której poznamy laureatów obu konkursów, w tym reprezentację Polski na Międzynarodowe Finały Konkursu Unii Europejskiej dla Młodych Naukowców, które odbędą się we wrześniu w Tallinnie.
Więcej informacji na stronach:
Festiwal Odkrycia: www.odkrycia.fundusz.org
Konkurs Unii Europejskiej dla Młodych Naukowców – EUCYS: www.fundusz.org/konkurs
Fizyczne Ścieżki: www.fizycznesciezki.pl
