W 2002 r. jedna z najsłynniejszych uczelni technicznych na świecie, Massachusetts Institute of Technology (MIT), uruchomiła swój projekt Otwartych Kursów OpenCourseWare, ogłaszając plan opublikowania niemal wszystkich materiałów szkoleniowych w Internecie, aby inni mogli je swobodnie wykorzystywać, modyfikować i dzielić się nimi. Świat nauki był zszokowany.
Ludzie nie mogli uwierzyć, że taka uczelnia jak MIT – na której studia nie należą do najtańszych - mógłby po prostu oddać swoje "klejnoty koronne", podczas gdy reszta świata próbuje skomercjalizować działania związane z nauczaniem i uczeniem się. Dzięki wierze w ideę otwartego dostępu do edukacji i w potęgę współdziałania w celu ulepszania materiałów, przy pomocy finansowej dwóch fundacji - Williama i Flory Hewlettów i Andrew Mellona, MIT zaczął publikować setki materiałów szkoleniowych. Sukces tego przedsięwzięcia odbił się szerokim echem w świecie. Do stycznia 2008 MIT opublikował w Internecie ponad 1800 materiałów szkoleniowych, z których korzystało ponad milion użytkowników każdego miesiąca.
Termin otwarte zasoby edukacyjne (Open Educational Resources, OER) odnosi się do tych materiałów edukacyjnych (plany lekcji, testy, programy nauczania, moduły szkoleniowe, kursy, pokazy, symulacje itp.), które są w wolnym dostępie i można je powtórnie wykorzystać, zaadaptować do swoich potrzeb oraz przekazać do użytku innym.
Celem OER jest poprawić możliwości uczenia się przez dzielenie się wiedzą oraz dostęp do zasobów edukacyjnych. Przyłączając się do międzynarodowej społeczności osób zajmujących się edukacją, możemy oszczędzić czas, zredukować koszty i przyczynić się do polepszenia jakości nauczania we własnej klasie oraz na całym świecie. Ruch OER stara się stymulować, ułatwiać i katalizować rozwój wspólnej skarbnicy sieciowych zasobów edukacyjnych, których wykorzystanie pozwala obejść bariery dostępu i uchylić ograniczenia dotyczące użycia, tym samym polepszyć warunki edukacji, traktowanej powszechnie jako społeczne dobro. Dzięki OER mamy swobodę wykorzystania, adaptowania do własnych potrzeb i dzielenia się zasobami oraz możliwość włączenia się do nowej stale rosnącej społeczności - mamy wolność (D. Wiley, Iterating Towards Openness):
| - |
ponownego wykorzystania czyjejś oryginalnej pracy, bez potrzeby zwracania się z prośbą o pozwolenie (ang. Reuse); |
| - |
poprawiania (ang. Revise), czyli zmieniania i przekształcania istniejącego dokumentu, zgodnie ze swoimi potrzebami; |
| - |
miksowania (ang. Remix) bezpośrednio użytej lub zmodyfikowanej pracy z innymi dla udoskonalenia efektów edukacyjnych; |
| - |
przekazywania innym (ang. Redistribute), dzielenia się pracą oryginalną, przerobioną lub zmiksowaną. |
Wszystko to można również zrobić, wykorzystując materiały podlegające tradycyjnemu prawu autorskiemu, ale wymaga to zwiększonego wysiłku i innych zasobów.
Zalety propozycji, jaką niosą ze sobą OER
Dzięki OER można, na przykład, przeglądać on-line galerie zdjęć, wybrać obrazy udostępniane na odpowiednich licencjach i użyć ich, by skomponować plakat lub inne materiały edukacyjne dla szkolnej klasy. Rezultat można udostępnić innym, by używali go we własnych projektach edukacyjnych bez konieczności proszenia o pozwolenie. Można użyć jakiejś piosenki, by połączyć ją z filmem wideo z lokalnej imprezy i w ten sposób stworzyć dokument, który może być publikowany w sieci. Jeśli muzyka i film wideo są udostępniane na odpowiednich licencjach, oba te działania są zarazem możliwe i legalne.
O otwartych zasobach edukacyjnych będzie można dowiedzieć się więcej - Koalicja Otwartej Edukacji zaprasza na konferencję zatytułowaną „Otwarte zasoby edukacyjne w Polsce”, organizowaną pod patronatem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego. Odbędzie się ona w czwartek, 23.04.2009 od godz. 12.00 w Sali Kolumnowej Sejmu RP (Warszawa, Wiejska 4/6/8). Celem konferencji jest przybliżenie modelu otwartej edukacji oraz otwartych materiałów edukacyjnych, stosowanych na wszystkich szczeblach nauczania. W jej ramach zostaną zaprezentowane dotychczasowe osiągnięcia w zakresie budowania takich zasobów nie tylko w kraju, ale i Europie oraz przedstawione wyzwania i założenia polityki wspierającej otwartą edukację.
(Źródło: Seth Gurell, Sunshine Connelly, David Wiley, „Otwarte zasoby edukacyjne. Podstawowe informacje”. Tekst podręcznika został przetłumaczony i opracowany dla Fundacji Nowoczesna Polska i "Biuletynu EBIB" z podręcznika otwartych zasobów edukacyjnych OER Handbook for education opracowanego w WikiEducator. Podręcznik udostępniony na licencji CC BY-SA; Fundacja Nowoczesna Polska)
