W tym roku egzamin dojrzałości był z pewnością inny, nie tylko dlatego, że samo jego przeprowadzenie wymagało spełnienia rygorystycznych wymagań sanitarnych i organizacyjnych. Z racji zamkniętych szkół przygotowanie się do matury wymagało większej samodzielności i lepszej organizacji pracy od ucznia. Było to niewątpliwie trudne, zważywszy na fakt, że szkoła raczej nie uczy, jak efektywnie powinniśmy pracować zdalnie. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu taka pandemia rzeczywiście spowodowałaby paraliż systemu edukacji. Dziś, dzięki temu, że mieliśmy niemal pod ręką dostępne technologie cyfrowe, nauczyciele i uczniowie mogli się łączyć i pracować razem z wykorzystaniem platform komunikacyjnych i interaktywnych zasobów edukacyjnych. Może przyniesie to więcej korzyści niż myślimy?
Każdego tygodnia pojawia się wiele nowych obserwacji i analiz dotyczących edukacyjnych skutków pandemii. Po początkowej dominacji negatywnych zjawisk, zaczęły być również dostrzegane pozytywne strony zmiany. Same szkoły, w większości zaskoczone koniecznością przestawienia się na zdalną edukację, stosunkowo szybko zaczęły dostosowywać się do nowej rzeczywistości i wprowadzały lekcje online oraz rozwiązania ułatwiające komunikację i współpracę uczniów z nauczycielami. Ciekawą obserwacją tych zmian były przeprowadzone przez portal Librus Rodzina w kwietniu i maju sondaże wśród rodziców. Zauważalny w nich jest znaczący skok wykorzystania przez nauczycieli platform do współpracy w procesie zdalnej edukacji.
Jak przebiegał taki proces w szkole? Ciekawym przykładem jest Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 40 na warszawskim Ursynowie. W tym przypadku szkoła skorzystała z darmowego narzędzia Cisco Webex, które zostało zintegrowane z platformą do e-nauki Edukator.pl. Było to o tyle korzystne, że twórcy Edukator.pl przez lata gromadzili najlepsze zasoby edukacyjne, w tym symulatory, aplety czy modele nauczenia, tłumacząc je jednocześnie na język polski. Dzięki dostępowi do takiej bazy, uczniowie (i nauczyciele) mogli nie tylko efektywniej pracować, ale i lepiej uczyć (się). Prowadzone były lekcje online, ale jednocześnie uczniowie mieli dostęp do wielu stron z materiałami edukacyjnymi, w tym multimediami, apletami czy symulatorami, dzięki którym nauczyciele mogą pracować z młodzieżą w grupach, tworzyć kursy, czy śledzić postępy swoich uczniów. Technologia zwiększyła efektywność pracy zarówno po stronie nauczycieli, jak i uczniów. „Nie wszyscy nauczyciele sprawnie poruszali się w cyfrowym świecie, ale szybko nadrobili zaległości. Udało się wywołać wśród nich entuzjazm, chęć współpracy i uczenia się w trybie przyspieszonym. To momentalnie udzieliło się uczniom” – mówił Bogdan Wróbel, dyrektor liceum. Można zatem zaryzykować tezę, że takie narzędzia do współpracy jak np. Cisco Webex pomogły maturzystom lepiej przygotować się do egzaminu dojrzałości. Pomogły także odsunąć stres i niepewność, które pojawiły się wśród uczniów na początku domowej izolacji.
Uczniowie bardzo pozytywnie wypowiadają się na temat lekcji prowadzonych z użyciem platformy Cisco Webex. Ich zdaniem platforma zapewnia możliwość aktywnego uczestnictwa w lekcji poprzez zadawanie pytań i możliwości słuchania odpowiedzi i wyjaśnień nauczyciela. Sprawia, że zajęcia są prowadzone niemal jak w prawdziwej klasie, gdzie tradycyjną tablicę zastępuje nam cyfrowa. Poza codziennymi lekcjami Cisco Webex wykorzystywaliśmy również do prowadzenie konsultacji dla maturzystów, podczas których rozwiązywaliśmy zadania, które mogą pojawić się na egzaminie maturalnym. Dzięki temu uczniowie mogli dobrze się przygotować do najważniejszego egzaminu w życiu - Eugeniusz Włodarczyk, Wicedyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Technicznych w Miastku, nauczyciel matematyki wykorzystujący w zdalnym nauczaniu platformę Webex Meetings
Ale nie chodzi tylko o wykorzystanie nowych technologii po stronie szkoły. Chyba ważniejsze jest to, że na znacznie większą skalę to uczniowie musieli poznać i zacząć używać narzędzi cyfrowych, które do tej pory częściej od nich wykorzystywali… ich rodzice. To jest pewien paradoks – bardzo często okazuje się, że uczniowie, tzw. cyfrowi tubylcy, wcale nie znają cyfrowych narzędzi do nauki i współpracy. Może posiadają niezłe umiejętności na poziomie aplikacji i mediów społecznościowych (i to tylko niektórych), ale jeśli chodzi o kreatywne wykorzystanie cyfrowych narzędzi (których pełno w ich telefonach!), z tym już gorzej. Dlatego ten czas edukacji zdalnej można potraktować jako pewnego rodzaju dobrodziejstwo. Wielu uczniów poznało i zaczęło używać narzędzi, które pozwalają im rozwijać się oraz lepiej i szybciej komunikować się nie tylko w szkole, ale i poza nią, nie tylko na etapie edukacji szkolnej, ale i w życiu osobistym. W wielu domach odbywały się przecież spotkania online z rodziną, ba niekiedy organizowano nawet wspólne przyjęcia, choć przedzielone ekranem komputera. To trochę otworzyło oczy uczniom i studentom, że wokół nich jest dostępna technologia, która może im pomóc w różnych sytuacjach. Można zatem powiedzieć, że w tym roku uczniowie i studenci (zresztą nauczyciele również) przechodzili też taki drugi egzamin dojrzałości z... technologii cyfrowych.
Być może doświadczenia z czasu pandemii zaowocują u uczniów zmianami w praktyce uczenia się. Dzięki platformom komunikacyjnym wielu młodych ludzi uświadomiło sobie, że tak naprawdę to mogą łączyć się i korzystać ze wsparcia, kiedy go potrzebują. Nie tylko w szkole, na uczelni, ale i poza nimi. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby łączyć się i wymieniać wiedzą w każdej chwili. Wystarczy teraz tylko tego chcieć!
Można też sięgnąć po więcej. Edukacja trwa przez całe życie i stąd powinniśmy korzystać z różnych programów na przykład Cisco Networking Academy. Jest to globalny program mający na celu wsparcie uczniów i studentów w zdobywaniu umiejętności cyfrowych. Tylko w tym roku szkolnym i akademickim z kursów NetAcad skorzystało ponad 40 tysięcy uczniów i studentów w Polsce (w okresie marzec-kwiecień 2020 zarejestrowało się na kursy o 40% więcej słuchaczy niż rok temu). Mieli oni do dyspozycji platformę e-learningową wyposażoną w kompleksowe, interaktywne materiały edukacyjne, symulatory do zajęć praktycznych, narzędzia dydaktyczne czy testy online ułatwiające pracę nauczyciela. To pokazuje, że jednym ze skutków pandemii jest zwrócenie uwagi młodych ludzi na potrzebę rozwijania kompetencji cyfrowych.
***
Artykuł powstał we współpracy z partnerem – firmą Cisco, oferującą darmowe narzędzie współpracy online. Więcej o platformie na stronie Cisco Webex dla nauczycieli.
Zobacz także link do próbnej wersji aplikacji.
