Przeprowadzając w ostatni czwartek nowelizację ustawy o systemie oświaty Sejm RP przyjął poprawki, które mogą poprawić jakość oceniania uczniów nie tylko w klasach I-III. We wprowadzonych zmianach położono nacisk na informację zwrotną kierowaną do ucznia oraz dopuszczono ocenę opisową w ocenianiu bieżącym, jeśli tak zostanie ustalone w statucie szkoły (wewnątrzszkolnym systemie oceniania).
Postulaty zmian proponowane przez Koalicję Dziecko bez Stopni wywołały ożywioną dyskusję jeszcze na etapie wstępnych prac nad propozycją zmian przepisów. Pojawiły się głosy, że to próba zamachu na autonomię szkoły i nauczyciela, że wprowadzenie oceny opisowej „dobije“ nauczycieli, którzy i tak mają wiele narzuconych obowiązków. Nic takiego się nie stało. Wprowadzone przez Sejm są krokiem w dobrą stronę, który może rzeczywiście pomóc uczniom lepiej uczyć się, a decyzję o sposobie oceniania pozostawiono szkołom.
Co zmieniło się w ustawie?
1. Do celów oceniania wewnątrzszkolnego został dodany nowy cel dotyczącego oceniania pomagającego się uczyć.
To bardzo ważne uzupełnienie. Dotychczasowe zapisy koncentrowały ocenianie bieżące na jego motywacyjnej funkcji. Pomijały, że najważniejsze w ocenianiu bieżącym jest to, aby pomagało ono uczniowi się uczyć. Teraz, do punktu mówiącego o celach oceniania, dodano zapis:
Ocenianie osiągnięć edukacyjnych i zachowania ucznia odbywa się w ramach oceniania wewnątrzszkolnego, które ma na celu:
(…) udzielanie uczniowi pomocy w nauce poprzez przekazanie uczniowi informacji o tym, co zrobił dobrze i jak powinien się dalej uczyć.
Podkreślenie znaczenia przekazywania uczniowi informacji, które pomagają się uczyć („co zrobił dobrze i jak powinien się dalej uczyć"), daje nauczycielowi ważną i pomocną wskazówkę.
2. Zwiększono w szkole możliwość stosowania oceniania kształtującego.
Wskazano na możliwość wprowadzenia w szkole oceniania bieżącego w postaci oceny opisowej, zarówno w klasach I–III, jak i na wszystkich poziomach nauczania (jeśli dana szkoła podejmie taką decyzję).
W klasach I–III szkoły podstawowej oceny bieżące z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych (…), mogą być ocenami opisowymi, jeżeli statut szkoły tak przewiduje.
Począwszy od klasy IV szkoły podstawowej: (...) oceny bieżące i śródroczne oceny klasyfikacyjne z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych (…) są ustalane w sposób określony w statucie szkoły;
Począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, oceny bieżące (…) mogą być ocenami opisowymi, jeżeli statut szkoły tak przewiduje.
3. Szczegóły dotyczące szkolnego oceniania bieżącego zostaną dopracowane w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy.
Ustawa stworzyła delegację do wydania przez Ministra Edukacji Narodowej rozporządzenia wskazującego, jak ocenianie bieżące w szkole ma wyglądać. Zgodnie z przepisami to statut szkoły opisuje szkolny system oceniania, ale będzie on musiał spełniać warunki określone w rozporządzeniu. Jednocześnie ustawa wskazuje, że w rozporządzeniu znajdą się zapisy dotyczące oceniania bieżącego pomagającego uczniom się uczyć (ocenianie kształtujące).
Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i sposób oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów w szkołach publicznych, w tym:
(…) 3a. funkcje oceniania bieżącego ucznia, z uwzględnieniem konieczności przekazywania uczniowi informacji o jego osiągnięciach edukacyjnych pomagających w uczeniu się;
W ostateczności przyszłe szkolne ocenianie bieżące będzie zależne i tak od konkretnego nauczyciela (jego nastawienia i umiejętności oceniania) i jego uczniów (ich postępów w nauce). Nauczyciele i dyrektorzy będą mogli zdecydować, który sposób oceniania przynosi większe korzyści edukacyjne uczniom.
„To, co uchwalono, to tylko tworzenie w szkole przestrzeni do oceniania kształtującego. Szczególnie ważne w edukacji wczesnoszkolnej. Jako Koalicja Dziecko bez Stopni będziemy zabiegać, aby ani ustawa, ani rozporządzenie nie wprowadzało żadnych gwałtownych zmian i nic nie wymuszało. Wiemy, że na siłę i gwałtownie żadnej poprawy w nauczaniu i ocenianiu szkolnym nie można uzyskać.“ – pisze na Facebooku Jacek Strzemieczny z Centrum Edukacji Obywatelskiej, jeden z inicjatorow zmian w przepisach ustawy o systemie oświaty. „Uchwalona ustawa nie poprawiła wprawdzie niejasnych przepisów w edukacji wczesnoszkolnej o ocenie opisowej na koniec roku. Ale w ocenianiu bieżącym zaprzestaniemy mówienia o ocenianiu według skali – jako regule (...) Przepis nie będzie mówił że to jest główna forma oceniania bieżącego.“
„Mnie ta ocena wspierająca bardzo odpowiada. Może jeszcze nie potrafię jej zapisać w sposób znakomity, ale trenuję. Zależy mi na wskazaniu mocnych stron, ale bardziej na kierunku pracy. Nie muszę w taki sposób opisywać każdej pracy dziecka. Ocena wspierająca jako informacja zwrotna to też ocena ustna. Nie chodzi chyba o to, żeby tylko pisać i pisać. Nie demonizujmy.“ – mówi Jolanta Okuniewska, nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 13 w Olsztynie na profilu grupy Superbelfrzy na Facebooku.
(Notka o autorze: Marcin Polak jest twórcą i redaktorem naczelnym Edunews.pl, zajmuje się edukacją i komunikacją społeczną, realizując projekty społeczne i komercyjne o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Jest również członkiem grupy Superbelfrzy RP).
Więcej na temat oceniania i uczenia się w Edunews.pl:
