Trudno uwierzyć, że te aktualne wciąż idee zrodziły się w umyśle człowieka z XIX wieku: „Dziecko ma taką samą naturę jak człowiek dorosły”, „Bycie większym nie oznacza bycia lepszym”, „To, jak dzieci radzą sobie w nauce, jest funkcją ich konstytucji, zdrowia, stanu fizjologicznego”, „Nikt nie lubi, kiedy wydaje mu się dyspozycje”, „Nikt nie lubi być zmuszany do pracy, każdy lubi ją wybierać sam, nawet jeśli nie wybierze najlepiej”...
Albo jeszcze takie myśli Freineta: „Uczymy się przez działanie, nie przez studiowanie reguł i praw”, „Dzieci nie lubią słuchać lekcji ex cathedra”, „Nikt nie lubi robić rzeczy niepotrzebnych”, „Stopnie i rankingi są pomyłką”, „Kara upokarza i nigdy nie pozwala osiągnąć pożądanego efektu”, „Nauczycielu, mów jak najmniej”.
Zaloguj się do samej/samego siebie
Uwielbiam podpatrywać moich uczniów podczas ich pracy. Z jakim zapałem i zaangażowaniem planują swoją pracę, przyjmują odpowiedzialności klasowe, szkolne. Budują hotel dla owadów, malują na jedwabiu albo wypalają glinę. Dużo dyskutują podczas narad klasowych i debat szkolnych, rozmawiają o tym, co czują. Piszą autorskie teksty, a potem wspólnie z klasą i nauczycielami na ich bazie projektują cały plan zajęć. Spotykają się ze swoimi tutorami, angażują się w pracę wolontariatu, prowadzą mediacje rówieśnicze, konferencje dziecięce. To wszystko sprawia, że jestem szczęśliwą nauczycielką/dyrektorką.
Niestety bardzo często słyszę w rozmowach z nauczycielami, rodzicami i dyrektorami słowa: Beton. Ściana. Mur. Sama też nie raz i nie dwa odbijałam się w swojej pracy od ściany niezrozumienia i zakazów. Szczęśliwie, nie brakowało mi wytrwałości i uporu, by patrzeć w słońce, snuć wizje, działać i krok po kroku pozytywistycznie zmieniać, podejmując wiele prób i popełniając wiele błędów po drodze.
Przyjrzymy się swojej pracy i pracy szkoły od nowa, czy wspólnie znajdziemy nowe rozwiązania, czy może uporczywie będziemy tęsknić i wracać do starych metod i przyzwyczajeń.
I wiecie co, nigdy nie robię nic na pół gwizdka. Wkładam wszystko to, co mam, i to, czego jeszcze nie mam. Przejrzyj na oczy – ja to zrobiłam…
„Szkoła placem budowy”
Freinet stawia dziecko w centrum procesu uczenia. Redefiniuje rolę nauczyciela – ma on być jego przewodnikiem, ogrodnikiem, który pielęgnuje jego wzrost, nie przeszkadza mu, nie przycina. Szkoła nie ma być cieplarnią i świątynią, w której panuje nabożny stosunek do myśli i słów, bo „jej królestwo nie jest z tego świata”. Szkoła to plac budowy, „gdzie cały wysiłek poznawczy swe źródło ma w wewnętrznym pragnieniu, spontanicznej skłonności i naturalnej aktywności młodego człowieka; w takich warunkach dziecko będzie niezmordowanie poszukiwać, realizować swe pomysły, eksperymentować, uczyć się i wyrastać skupione, poważne, myślące, ludzkie”.
Plac budowy, czyli ciągłe nowe pomysły, ciągła refleksja nad tym, co zmienić, co i jak ulepszyć. Kłótnie, spory, dyskusje. Tak musi wyglądać szkoła.
„Nasze wulkany muszą wybuchać”
Aby tak się stało należy oddać przestrzeń uczniom i nauczycielom. Nowatorskie rozwiązania nie wynikają z zarządzeń, ale z zaufania, współpracy, bezpieczeństwa. A mantra jedna - innowacje rodzą się w środowisku opartym na zaufaniu i współpracy oraz dobrej komunikacji.
Co słyszysz od swoich współpracowników? Dajesz przestrzeń do działania? Budujesz na zaufaniu? Dajesz wybór? Jesteś otwarta/otwarty na pytania i kwestionowanie status quo?
Podobnie jest z dziećmi. Musimy im pozwolić doświadczać, eksperymentować, działać, tworzyć, dokonywać wyborów, popełniać błędy, w ten sposób przygotowujemy je do życia. Wtedy wyfruną z kokonu jak piękny motyl.
Zapraszam na moje wystąpienie podczas INSPIR@CJI 2021:
Dziękujemy Joannie Komorek za skecznotkę do wystąpienia:
***
Konferencja INSPIR@CJE 2021 odbyła się w Warszawie w dniach 25-26 września 2021 r. Uczestniczyło w nich blisko 300 nauczycieli z całego kraju. Organizatorami były: Think Global sp. z o.o., Fundacja Think! i Edunews.pl. Partner merytoryczny: Superbelfrzy RP.
Partnerzy: Amazon, Samsung, Cartoon Network, Learnetic, Skriware, Wydawnictwo Pedagogiczne Operon, ZłotyNauczyciel.pl, Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń. Wszystkim Partnerom dziękujemy za wsparcie tego wydarzenia edukacyjnego.
Notka o autorce: Marzena Kędra jest Dyrektorką Publicznej Szkoły Podstawowej Cogito w Poznaniu, nauczycielką edukacji wczesnoszkolnej. Posiada III stopień specjalizacji zawodowej, tytuł Honorowy Profesora Oświaty. Przewodnicząca Stowarzyszenia Animatorów Pedagogiki C. Freineta. Autorka i realizatorka wielu programów oraz projektów edukacyjnych, autorka ponad 30 publikacji z zakresu pedagogiki wczesnoszkolnej Uhonorowana tytułami Nauczyciel Roku 2012, Ambasador innowacyjnych idei i praktyk pedagogicznych, Dyrektor Roku 2010.
