We współczesnym świecie kształcenie na odległość staje się szansą na zdobywanie wiedzy w sposób alternatywny do tradycyjnych rozwiązań i istniejących struktur edukacyjnych. Wykłady w formie audio- lub wideokonferencji, dyskusje na forach lub czacie, elastyczne godziny nauki, konsultacje poprzez Internet, dostęp do multimedialnych materiałów edukacyjnych z dowolnego miejsca i o dowolnej porze – to nie futurystyczna wizja, ale rzeczywistość w wielu światowych i krajowych uczelniach.
E-learning to złożone pojęcie. Pierwotnie mianem e-learningu określano nauczanie wspomagane lub nawet w całości realizowane przez Internet (np. definicja podana w Wikipedii). We współczesnym e-learningu mamy do czynienia nie tylko ze zmianą środowiska nauczania – z auli wykładowej czy laboratorium – do wirtualnej przestrzeni e-kursu czy wirtualnego pokoju, a nawet wirtualnej wyspy w Second Life. Dziś pod terminem e-learningu rozumiemy już całą gamę narzędzi związanych nie tyle z nauczaniem, ile z uczeniem się, współuczeniem się, współpracą i komunikacją, czyli konstruowaniem naszego Personal Learning Environment – PLE (Osobiste Środowisko Edukacyjne) lub Personal Learning Network – PLN (Osobista Sieć Edukacyjna).
Nakładem Wydawnictwa Politechniki Częstochowskiej ukazał się podręcznik akademicki Tomasza Walaska pt. E-learning akademicki. Narzędzia i metodyka, który jest również dostępny online.
Jak zauważa Autor we wprowadzeniu, zmienia się rola nauczyciela w tej przestrzeni wirtualnej. W kursie prowadzonym na odległość nauczyciel nie może być już wszechwiedzącym mistrzem znającym wszystkie odpowiedzi na istniejące i jeszcze nieuświadomione pytania. Często sam staje się uczniem lub uczestnikiem kursu, ucząc się coraz to nowych rzeczy wraz ze swoimi studentami. Nauczyciel schodzi więc z podestu i staje się moderatorem, przewodnikiem oraz edukatorem.
Jeśli zmienia się rola nauczyciela, to zmienia się również rola studenta. Przestaje on być biernym odbiorcą wiedzy (sprawdzanej potem podczas testów i egzaminów), a staje się aktywnym współtwórcą kursu, krytycznie oceniającym dostarczoną wiedzę i poszukującym na własną rękę dodatkowych lub uzupełniających informacji. O kryzysie i „zmierzchu akademii” pisze Abramowicz (2004), przewidując narodziny e-Akademii – uczelni nieograniczonej geograficznie, gdzie zespoły dydaktyczne będą umiejscowione w sieci, docierając z przekazem w dowolne miejsce globu.
E-learning, nazywany po polsku e-nauczaniem czy też e-edukacją, jest więc interaktywnym procesem kształcenia polegającym na dostarczeniu treści edukacyjnych, zarządzaniu procesem nauczania, egzekwowaniu wiedzy oraz realizacji komunikacji student – nauczyciel oraz student – student za pośrednictwem technologii informatycznych, zwłaszcza narzędzi komunikacji internetowej (Kucharczyk, Walasek, 2017).
Tytuł nie powinien odstraszać nauczycieli pracujących w szkołach, ponieważ opisywany tu e-learning jest również używany jest także przez nich do podnoszenia kwalifikacji formalnych lub nieformalnych, zaś zawarte w publikacji porady dotyczące metodyki pracy mogą być również z powodzeniem stosowane w różnych formach aktywności w ramach edukacji zdalnej lub nieformalnej. Autor opisuje szczegółowo jedną z najpopularniejszych platform e-learningowych, czyli Moodle. Dla wielu szkół, które mają już własne platformy w Moodle, może to być okazja do odświeżenia ich lub wprowadzenia nowych elementów lub treści. Publikacja ma wymiar mocno praktyczny - zawiera sporo podpowiedzi i ćwiczeń, które mogą pomóc np. budować głębsze relacje z uczestnikami nauki online. Wątki są zaprezentowane z punktu widzenia osoby, która od dawna zajmuje się e-learningiem i dzieli się wieloma doświadczeniami zdobytymi przez wiele lat pracy.
Jedno jest pewne - popularność e-learningu będzie rosła, zwłaszcza w wymiarze nieformalnym, pozaszkolnym - jest to bowiem jedna z najpopularniejszych metod uzupełniania wiedzy i zdobywania nowych kompetencji. Warto zajrzeć.
(W artykule wykorzystano fragmenty z wprowadzenia do podręcznika – przyp. aut.)
