Raport Horyzontalny dla systemu oświaty (1)

Każda z edycji Raportu Horyzontalnego, który przygotowywany jest przez The New Media Consortium, omawia sześć nowych technologii lub zjawisk, które w niedalekiej przyszłości mogą zaistnieć w praktyce edukacyjnej na szeroką skalę. Zazwyczaj perspektywa czasowa ich wprowadzenia określona jest na 1-5 lat. Każdy z Raportów prezentuje trendy oraz krytyczne wyzwania dla systemu oświaty, które oddziaływać będą na procesy nauczania i uczenia się w takich samych ramach czasowych.

Zdaniem autorów Raportu poniższe trendy już silnie oddziałują na praktykę nauczania, uczenia się i kreatywność w szkole. Zidentyfikowano ich pięć. Będą one miały istotny wpływ na włączanie nowych technologii w procesy edukacyjne w latach 2010-2015.

Technologie są w coraz większym stopniu środkiem wspierania rozwoju uczniów, narzędziem komunikowania się i socjalizacji, a przede wszystkim częścią życia wszystkich młodych ludzi. Wpływają na ich życie w coraz to nowy sposób. Do niedawna były postrzegane jako prowadzące do izolacji młodzieży, ale najnowsze badania przeczą tej hipotezie – wręcz przeciwnie, są one podstawowym narzędziem podtrzymywania kontaktu, a zarazem spersonalizowanym narzędziem edukacji. Wielosensoryczne, powszechne, wszędobylskie, interdyscyplinarne, technologie dają możliwość uczniom brania udziału w debacie publicznej, a także stwarzają przestrzeń do interakcji i pogłębiania wiedzy poza ścianami klasy.

Technologie będą w dalszym ciągu głęboko wpływać na metody pracy, współpracy, komunikację i, również, na osobisty sukces. Technologie informacyjne mają olbrzymi wpływ na to, jak ludzie pracują, uczą się, socjalizują i współpracują. Kompetencje technologiczne są również krytycznym czynnikiem sukcesu niemal w każdej dziedzinie; ci, którzy bieglej posługują się nimi, mogą się szybciej rozwijać; ci, których kompetencje technologiczne są niedostateczne, będą tracić. Luka cyfrowa, do niedawna postrzegana jako  czynnik ekonomiczny, stanowiący o bogactwie, dziś jest postrzegana jako głębsze zjawisko – to faktycznie luka edukacyjna. Ci, którzy mają możliwość doskonalenia kompetencji technologicznych są później w lepszej pozycji startowej w życiu niż ci, którzy takiej możliwości nie mieli.

Coraz większe znaczenie ma wartość innowacyjności i kreatywności. Innowacyjność jest oceniana jako jedna z najbardziej pożądanych cech w biznesie i na nią powinien być kładziony nacisk już w szkołach, oczywiście jeśli zakładamy, że uczniowie mają odnieść sukces także w życiu zawodowym, a nie tylko zdobyć dobre oceny. Sposoby wspierania innowacyjności i kreatywności wśród uczniów powinny uwzględniać praktyki, z którymi uczniowie będą mieć do czynienia w życiu zawodowym. Nie mogą być przypisane tylko do przedmiotów artystycznych, ale przede wszystkim muszą dotyczyć sfery badawczej na wszystkich przedmiotach i przedsiębiorczości.

Rośnie zainteresowanie edukacją nieformalną, alternatywną, w każdym czasie i miejscu – tym należy tłumaczyć popularność e-learningu, mentoringu czy zapisywania się na zajęcia pozaszkolne. Coraz częściej szkoła przestaje być postrzegana jako jedyne miejsce, w którym się uczymy, gdyż uczniowie otrzymują atrakcyjne propozycje edukacyjne z poza szkoły. Stwarza to okazję szkole do podejmowania działalności edukacyjnej korespondującej z edukacją pozaszkolną, a także do zastanowienia się nad tradycyjną praktyką edukacyjną, przeanalizowania treści, które przekazuje uczniom i doświadczenia, które może im zaproponować.

Zmienia się również nasze myślenie o środowisku edukacyjnym. Tradycyjnie miejsce, w którym zachodził proces edukacyjny było fizycznie namacalne. Dziś mówimy raczej o przestrzeni lub przestrzeniach edukacyjnych. Stają się one bardziej społecznościowe, interdyscyplinarne i wspierane są przez technologie, które prowadzą do wirtualnej komunikacji i współpracy. Będzie to również miało istotne znaczenie dla szkół – miejsce edukacji może być w każdym „tu i teraz“, a nie w czterech ścianach w klasie.

Przedstawione trendy mają istotny wpływ na kształt edukacji szkolnej. Uświadamiają, że edukacja ze stacjonarnej staje się bardziej edukacją w przestrzeni, a może nawet w biegu, w podróży, w każdym miejscu, gdzie istnieje dostęp do wirtualnej społeczności, z którą uczeń współpracuje i komunikuje się na co dzień.

W dalszych opracowaniach poświęconych Raportowi Horyzontalnemu 2010 przedstawimy krytyczne wyzwania dla szkolnictwa i technologie, których rozwój może istotnie wpłynąć na kształt edukacji. Przejdź do drugiej części opracowania Raportu Horyzontalnego.

(Źródło: The New Media Consortium, CC-BY 3.0)