W społeczeństwie opartym na wiedzy szkoły powinny być instytucjami, które konkurują między sobą oferując najlepsze praktyki w kształceniu uczniów. Idealnie byłoby, gdyby konkurencja ta prowadziła do nagradzania (rozwoju) szkół o najwyższej jakości świadczonych usług edukacyjnych i likwidacji tych szkół, które nie zasługują, aby kształcić dzieci.
Oczywiście głosowanie to powinno odbywać się „nogami“.Te szkoły, które oferują najlepszą jakość kształcenia powinny przyciągać jak najwięcej dzieci. To najlepsza droga do podnoszenia poziomu oświaty.
Można jednak zaryzykować opinię, że w naszym kraju stosunkowo małą wagę rodzice przywiązują jeszcze do jakości danej placówki edukacyjnej. Wydaje się, że przy podejmowaniu decyzji o wyborze szkoły, do której ma uczęszczać nasza pociecha, większe znaczenie ma jednak odległość od miejsca zamieszkania. To przyzwyczajenie z przeszłości, kiedy starano się sprawić, aby uczeń chodził do najbliższej szkoły, bez względu na to, co ona oferuje. Na szczęście trochę zaczyna się to zmieniać, czego dowodem może być popularność szkół niepublicznych (zwłaszcza społecznych, pod szyldem Społecznego Towarzystwa Oświatowego), czy też aktywność szkół w oferowaniu dodatkowych zajęć i aktywności, nagłaśniana w rozmaitych działaniach informacyjnych i promocyjnych.
Dla rodziców – poza informacjami dostarczanymi przez same szkoły – najcenniejszymi danymi są te uzyskiwane w drodze rzetelnej ewaluacji praktyki edukacyjnej szkół. Jednym z ciekawszych projektów, które mogą zapewnić wartościowe informacje o szkołach jest projekt EWD (Edukacyjnej Wartości Dodanej), który prowadzony jest przez Centralną Komisję Egzaminacyjną i planowany na lata 2007-2013.
Zespół badawczy Centralnej Komisji Egzaminacyjnej opublikował właśnie charakterystykę gimnazjów oraz trzyletnie wskaźniki egzaminacyjne dla gimnazjów.
W 2006 roku Centralna Komisja Egzaminacyjna powołała zespół badawczy, stawiając przed nim cel dobrego ich rozpoznania oraz zaproponowania adekwatnych do polskich warunków oświatowych rozwiązań.
Już od 2006 roku zespół EWD udostępnia gimnazjom tzw. kalkulator EWD oraz materiały szkoleniowe pozwalające placówkom prowadzić analizy EWD w ramach ewaluacji wewnątrzszkolnej. Kalkulator EWD i broszurę szkoleniową można pobrać ze strony www.ewd.edu.pl.
Zespół publikuje teraz trzyletnie wskaźniki egzaminacyjne dla gimnazjów. Są one pomyślane jako źródło informacji o gimnazjach przydatne w ewaluacji zewnętrznej.
Badaniami zostały objęte trzy roczniki gimnazjalistów od 2006-2008 roku w ilości ponad 1 mln i 350 tys. uczniów. Na podstawie porównywania ich wyników pod koniec podstawówki oraz pod koniec gimnazjum stworzono następujący podział szkół gimnazjalnych:
1. Szkoły sukcesu - gimnazja wykorzystujące potencjał uczniów z wysokimi wynikami po szkole podstawowej.
2. Szkoły wspierające - gimnazja przyjmujące słabych uczniów, ale pomagające poprawić wyniki w nauce.
3. Szkoły neutralne - uczniowie kończą szkołą z podobnymi wynikami z jakimi zaczynali.
4. Szkoły wymagające pomocy - gimnazja nie dające możliwości poprawienia przez uczniów słabych wyników po szkole podstawowej.
5. Szkoły niewykorzystanych możliwości - dobrzy uczniowie po podstawówce osiągają słabe wyniki na testach gimnazjalnych.
Publikacja charakterystyk gimnazjów ze względu na wyniki egzaminacyjne oraz efektywność nauczania jest na razie pilotażowa.
(Źródło: Centralna Komisja Egzaminacyjna)
