Atrakcyjna edukacja stawia motywowanie uczących się na pierwszym miejscu. Od kilku lat zainteresowanie nauczycieli motywowaniem uczniów do uczenia się i dyrektorów szkół zachęcaniem swych pracowników do lepszej pracy, wysiłku, innowacji, utrzymuje się na wysokim poziomie. Problem jest więc bardzo ważny, choć mocno osobisty i dość delikatny.
Bardzo ważne jest dotarcie do osobistych wartości i cech danego człowieka, a tak naprawdę do jego wewnętrznego napięcia w mózgu. Znane jest i powtarzane powiedzenie odnoszące się do motywacji, że – „kto chce - szuka sposobu, kto nie chce – szuka powodu“. Szkoła ma sporo możliwości, aby motywację w uczniach i nauczycielach wywoływać, rozwijać i wspierać.
Choć motywowanie nie jest zadaniem łatwym, jednak możliwym, a wręcz koniecznym. Nie jest też działaniem skomplikowanym. Wymaga odpowiednich umiejętności, wiedzy, przekonania o potrzebie i oczywiście - motywacji, bo jedynie zmotywowany może skutecznie motywować. Motywowanie powinno być przede wszystkim skuteczne - twierdzi wielu zajmujących się tym zagadnieniem. Powinno być nade wszystko dla zainteresowanych ciekawe i akceptowane oraz uznane za ważne.
Dobrze jest rozumieć sedno samej motywacji i strategie motywowania uczniów w różnym wieku oraz ludzi dorosłych. Sposobów jest bardzo wiele. Ich skuteczność jest różna, bo ona zależy w dużej mierze od typu inteligencji motywowanych osób. Jaką strategię wykorzystać w motywowaniu uczniów do uczenia się i pracy nad sobą oraz nauczycieli?
Oto wykaz wybranych strategii motywowania uczniów:
A
Autoprezentacja - Pokazać siebie, własne umiejętności, zainteresowania, wiedzę;
Autorytety i autorefleksja - Pokazać wielkich ludzi i uczyć autorefleksji;
B
Bunt młodych - Wykorzystać w edukacji bunt młodości;
Budowanie - Budować szklane szkoły i klasy
C
Ciekawość - Budzić, pogłębiać i pielęgnować zaciekawienie;
Cele osobiste - Stawiać uczniom osobiste cele edukacyjne;
D
Doradzanie - Doradzać sposoby uczenia się i zachowania;
Dążenia - Wzmacniać uczniowskie pragnienia, marzenia i dążenia;
E
Edukacja atrakcyjna - Być atrakcyjnym nauczycielem i ciekawie prowadzić lekcje;
Eksperyment - Organizować samodzielne eksperymenty i badania uczniów;
F
Fantazja - Wyzwalać fantazję i wyobraźnię uczniów;
Filmy edukacyjne - Wykorzystywać i tworzyć filmy;
G
Generowanie inicjatyw - Generować nowe pomysły i stawiać na kreatywność;
Geniusz - Każde ucznia traktować jak zdolne dziecko;
H
Higiena psychiczna - Pracować wg zasad higieny psychicznej;
Humor - Lekcje prowadzić dowcipnie i z humorem;
I
Inteligencja - Ćwiczyć wieloraką inteligencję uczniów;
Interaktywna tablica - Wykorzystywać technologie TIK i interaktywną tablicę;
J
Jakość mowy - Mówić do ucznia klarownie i precyzyjnie;
Jawność oceny - Jawnie, obiektywnie i sprawiedliwie oceniać efekty uczenia się;
K
Kary i narody - Uczyć i motywować bez kar i nagród;
Kreatywność - Postawić na uczniowską kreatywność;
L
Lubienie - Stosować reguły wywierania wpływu na ludzi;
Lenistwo - Krytykować paradoksy i lenistwo, ale unikać manipulacji;
Ł
Łamanie schematów - Uczyć niekonwencjonalnie i łamać dydaktyczne schematy;
Łamanie zasad oceniania - Wykorzystać walory uczniowskiej samooceny;
M
Myślenie - Budzić i rozwijać myślenie uczniów;
Motywatory - Stosować różnorodne strategie motywowania;
N
Neurodydaktyka - Poznać i wykorzystać zasady neurodydaktyki;
NLP - W edukacji wykorzystać walory strategii NLP;
O
Organizacja uczenia się - Organizować edukację służącą człowiekowi;
Ocenianie motywujące - Stosować zasady motywującego oceniania;
P
Pracować nad motywacją - Pracować nad rozwojem motywacji uczniów;
Poznać przyczyny - Poznać, zdiagnozować przyczyny niskiej motywacji uczniów;
R
Równość - Równo traktować wszystkich uczniów;
Reguły gry - Wspólnie ustalić zasady (reguły) postępowania w klasie, szkole;
S
Samodzielność - Stawiać na samodzielność i odpowiedzialność ucznia;
Suplikacja - Zastosować strategię suplikacji;
T
Twórczość (kreatywność) - Postawić na uczniowską zaradność i kreatywność;
Temperament - Zachęcać do nauki wg temperamentu ucznia;
U
Umiejętności - Ze szkoły uczynić akademię umiejętności;
Uważność - Uwagę skupić na uważności;
W
Wymaganie - Wymagać wysiłku, pracy i konsekwencji;
Wolność - Dać poczucie wolności, ale też wdrażać do regularności i samodyscypliny;
Z
Zainteresowanie - Za priorytet szkoły przyjąć rozwój poznawczych zainteresowań;
Zaintrygowanie - Na początku zajęć zaintrygować uczniów tematem - zadaniem;
Ż
Życzliwość - Postawić na życzliwość i partnerstwo;
Życiowe cele - Wskazać praktyczne cele i wywołać uczniowski entuzjazm.
(Notka o autorze: dr Julian Piotr Sawiński, nauczyciel konsultant Centrum Edukacji Nauczycieli w Koszalinie, członek zespołu e-Redakcji Edunews.pl)
