Seriale telewizyjne w Polsce cieszą się ogromną popularnością. A mimo to niewiele instytucji zajmujących się edukacją próbuje na szerszą skalę współpracować z telewizją w zakresie edukacji społecznej i kształtowania postaw. Są wyjątki, jak na przykład projekty edukacji ekonomicznej NBP, ale to w sumie niewiele jak na kraj z blisko 40. milionami obywateli.
A jak jest za granicą? O ciekawych przedsięwzięciach łączących edukację z rozrywką pisaliśmy już kiedyś w cyklu Edutainment na świecie (patrz na przykład: Yellow Card czy Soul City). Telewizja jako narzędzie edukacji i zmiany postaw społecznych sprawdza się zwłaszcza na terenach zamieszkiwanych przez osoby o niższym statusie wykształcenia. Na przykład badania zrealizowane w Indiach ukazują, jak wykorzystanie telewizora jako edukacyjnej tuby może być prostym i skutecznym narzędziem polepszenia pozycji społecznej kobiet mieszających na terenach wiejskich.
Emancypacja dzięki operom mydlanym
W swoich ostatnich badaniach "Siła TV: telewizja kablowa a status kobiet w Indiach" profesor Wydziału Ekonomicznego University of Chicago Emily Oster oraz Robert Jensen z University of California w Los Angeles, analizują w jaki sposób dostęp do telewizji kablowej w indyjskich wsiach, może wpływać na zmiany w statusie społecznym kobiet.
Na potrzeby badań autorzy przeprowadzili ankietę wśród 2500 kobiet ze 180 indyjskich wiosek. Wywiady przeprowadzano raz w roku w ciągu trzech lat: 2001, 2002 i 2003. Na lata te przypada czas szybkiego zwiększania się dostępu do telewizji kablowej w obszarach wiejskich. W tym okresie, telewizja kablowa została wprowadzona w 21 z 180 wsi biorących udział w projekcie. Badania przedstawiają w jaki sposób, dzięki „kablówce” z roku na rok następują zmiany w zachowaniach i postawach kobiet.
Zmiany były mierzone na podstawie opinii kobiet wobec zjawiska przemocy w rodzinie oraz większej troski wobec chłopców niż dziewczynek. Jensen i Oster, uznali, że kobiety, które w trakcie trwania badań uzyskały dostęp do telewizji kablowej, łatwiej zmieniały zdanie i były mniej skłonne uznawać bicie przez współmałżonka za niedopuszczalne. Podobnie rzecz sie miała, jesli chodzi o uprzywilejowanie chłopców. Natomiast w wioskach bez telewizji kablowej nie odnotowano zmian.
Jak telewizja kablowa wpływa na pozycję społeczną?
Najpopularniejszymi programami w telewizji kablowej w Indiach są tzw. opery mydlane: najczęściej ogladalnym programem, zarówno w 2000 r., jak i w 2007 r. był serial “Kyunki Saas Bhi Kabhi Bahu Thi” ("Bo teściowa też kiedyś była czyjąś synową") - ukazujący życie zamożnej rodziny przedsiębiorców z Bombaju. Wielu bohaterów oper mydlanych ma lepsze wykształcenie, późno wchodzi w związki małżenskie, ma mniej dzieci – taki model życia jest rzadkością na obszarach wiejskich. W serialach, wiele bohaterek jest aktywnych zawodowo i często zajmuje wysokie stanowiska w firmach. Ukazując kobietom ze wsi, „miejski” styl życia, telewizja kablowa i satelitarna może przyczynić się do polepszenia ich statusu.
W swoich badaniach Jensen i Oster skoncentrowali się w szczególności na wpływie telewizji kablowej i satelitarnej na: niezależność kobiet, postawę wobec bicia przez małżonka, preferowanie chłopców kosztem dziewczynek, czy płodność. Autorzy, przeanalizowali również, w jaki sposób ogladanie telewizji może wpływac na edukację dzieci, która według autorów będzie bardziej adekwatna, gdy polepszy się pozycja społeczna kobiety.
"Zwyczajne włączenie telewizora może polepszyć życie zarówno kobiety, jak i jej dzieci – jest to szczególnie intrygujące w świetle tradycyjnych i w pewien sposób bardziej skomplikowanych podejść do promowania edukacji i umacniania pozycji społecznej kobiet" – mówi Emily Oster. "Wiele inicjatyw, pozwalających dać kobietom kontrolę nad własnym życiem, jest zbyt mało konkretnych. Zmniejszanie ubóstwa, budowanie szkół, czy podnoszenie jakości nauczania w celu zwiększenia perspektyw zawodowych –inicjatywy mające na celu polepszenie statusu kobiet - to zadania, które mogą być niekiedy bardzo trudne do zrealizowania.”
Emancypacja dzięki operom mydlanym
W swoich ostatnich badaniach "Siła TV: telewizja kablowa a status kobiet w Indiach" profesor Wydziału Ekonomicznego University of Chicago Emily Oster oraz Robert Jensen z University of California w Los Angeles, analizują w jaki sposób dostęp do telewizji kablowej w indyjskich wsiach, może wpływać na zmiany w statusie społecznym kobiet.
Na potrzeby badań autorzy przeprowadzili ankietę wśród 2500 kobiet ze 180 indyjskich wiosek. Wywiady przeprowadzano raz w roku w ciągu trzech lat: 2001, 2002 i 2003. Na lata te przypada czas szybkiego zwiększania się dostępu do telewizji kablowej w obszarach wiejskich. W tym okresie, telewizja kablowa została wprowadzona w 21 z 180 wsi biorących udział w projekcie. Badania przedstawiają w jaki sposób, dzięki „kablówce” z roku na rok następują zmiany w zachowaniach i postawach kobiet.
Zmiany były mierzone na podstawie opinii kobiet wobec zjawiska przemocy w rodzinie oraz większej troski wobec chłopców niż dziewczynek. Jensen i Oster, uznali, że kobiety, które w trakcie trwania badań uzyskały dostęp do telewizji kablowej, łatwiej zmieniały zdanie i były mniej skłonne uznawać bicie przez współmałżonka za niedopuszczalne. Podobnie rzecz sie miała, jesli chodzi o uprzywilejowanie chłopców. Natomiast w wioskach bez telewizji kablowej nie odnotowano zmian.
Jak telewizja kablowa wpływa na pozycję społeczną?
Najpopularniejszymi programami w telewizji kablowej w Indiach są tzw. opery mydlane: najczęściej ogladalnym programem, zarówno w 2000 r., jak i w 2007 r. był serial “Kyunki Saas Bhi Kabhi Bahu Thi” ("Bo teściowa też kiedyś była czyjąś synową") - ukazujący życie zamożnej rodziny przedsiębiorców z Bombaju. Wielu bohaterów oper mydlanych ma lepsze wykształcenie, późno wchodzi w związki małżenskie, ma mniej dzieci – taki model życia jest rzadkością na obszarach wiejskich. W serialach, wiele bohaterek jest aktywnych zawodowo i często zajmuje wysokie stanowiska w firmach. Ukazując kobietom ze wsi, „miejski” styl życia, telewizja kablowa i satelitarna może przyczynić się do polepszenia ich statusu. W swoich badaniach Jensen i Oster skoncentrowali się w szczególności na wpływie telewizji kablowej i satelitarnej na: niezależność kobiet, postawę wobec bicia przez małżonka, preferowanie chłopców kosztem dziewczynek, czy płodność. Autorzy, przeanalizowali również, w jaki sposób ogladanie telewizji może wpływac na edukację dzieci, która według autorów będzie bardziej adekwatna, gdy polepszy się pozycja społeczna kobiety.
"Zwyczajne włączenie telewizora może polepszyć życie zarówno kobiety, jak i jej dzieci – jest to szczególnie intrygujące w świetle tradycyjnych i w pewien sposób bardziej skomplikowanych podejść do promowania edukacji i umacniania pozycji społecznej kobiet" – mówi Emily Oster. "Wiele inicjatyw, pozwalających dać kobietom kontrolę nad własnym życiem, jest zbyt mało konkretnych. Zmniejszanie ubóstwa, budowanie szkół, czy podnoszenie jakości nauczania w celu zwiększenia perspektyw zawodowych –inicjatywy mające na celu polepszenie statusu kobiet - to zadania, które mogą być niekiedy bardzo trudne do zrealizowania.”
(Źródło: Noir sur Blanc, opr. własne)
