Flipped classroom opiera się na takich pojęciach jak aktywne uczenie się, zaangażowanie uczniów, szukanie różnych rozwiązań. Podczas odwróconej lekcji wykorzystuje się czas na współpracę uczniów, zadawanie przez nich pytań dotyczących poznanych wcześniej materiałów oraz sprawdza się umiejętność stosowania nabytej wiedzy. Rolą nauczyciela w tym modelu jest zachęcanie uczniów do indywidualnego zgłębiania tematu i podejmowania wspólnego wysiłku.
Jak to działa?
Flipped classroom (odwrócona lekcja) jest to pedagogiczny model, w którym typowa lekcja i praca domowa zamieniają się miejscami. Krótkie filmy wideo wprowadzające do nowego tematu oglądane są przez uczniów przed lekcją jako forma pracy domowej. Z kolei czas na zajęciach poświęcany jest ćwiczeniom, projektom lub dyskusjom. Filmy są często postrzegane jako kluczowy element odwróconej lekcji. Są one tworzone i publikowane przez nauczycieli online lub wybierane z internetowych zasobów. Łatwość z jaką można uzyskać dostęp do plików wideo i je oglądać sprawia, że odwrócona lekcja jest coraz częściej stosowana w różnych krajach.
Flipped clasroom stanowi kompleksową zmianę w stylu prowadzenia lekcjiNie ma jednego modelu flipped clasroom – termin ten jest szeroko stosowany do opisu prawie każdej lekcji, której struktura opiera się na obejrzeniu nagranych materiałów (filmów) i, następujących po tym, ćwiczeniach w klasie. Poza filmami, model zakłada wykorzystywanie quizów interaktywnych lub ćwiczeń sprawdzających przyswojenie wiedzy przez uczniów. Natychmiastowa informacja zwrotna w przypadku quizu i możliwość powtarzania fragmentów lekcji ułatwiają wyjaśnianie niezrozumiałych kwestii. Nauczyciel może prowadzić w klasie dyskusję lub nadzorować pracę w grupach, tak by uczniowie wykorzystali to, czego nauczyli się podczas oglądania filmu. Ponadto prowadzący proponuje różne możliwości podejścia do zagadnienia i monitoruje postępy uczniów. Ze względu na to, że flipped clasroom stanowi kompleksową zmianę w stylu prowadzenia lekcji, niektórzy nauczyciele decydują się na wdrożenie tylko kilku elementów odwróconego modelu lub „odwracają” kilka wybranych lekcji w semestrze.
Korzyści z zastosowania flipped classroom
Podczas tradycyjnych lekcji uczniowie skupiają się na tym, co zostało powiedziane w danej chwili i nie zawsze mają możliwość dłuższego zastanowienia się nad istotą wypowiedzianej przez nauczyciela kwestii. W związku z tym znaczące treści związane z omawianym tematem mogą im umknąć.
W modelu flipped clasroom krótkie filmy wideo pozwalają uczniom pracować we własnym tempie, przewijać, przeglądać kilkakrotnie materiał i omijać fragmenty oczywiste, a więc skupiać się na tym, czego nie rozumieją. Oznacza to, że uczniowie przychodzą na lekcje przygotowani do twórczej współpracy z rówieśnikami. Ma to szczególne znaczenie dla uczniów o specjalnych wymaganiach edukacyjnych (np. uczniowie z dysleksją, dysortografią), którzy w warunkach klasowych pracują wolniej od pozostałych.
Zastosowanie odwróconej lekcji pozwala też nauczycielowi łatwiej wyłapać powtarzające się błędy w myśleniu uczniów oraz je korygować. Wyobraźmy sobie lekcję matematyki w edukacji wczesnoszkolnej: nauczyciel wysłał jako pracę domową film z instrukcją mnożenia na palcach. Następnego dnia na lekcji łatwo może zauważyć, czy uczeń w prawidłowy sposób zrozumiał instrukcje i natychmiast może naprowadzić ucznia na poprawne wykonywanie obliczeń.
Dzięki temu, że flipped clasroom daje możliwość wyrównania poziomu umiejętności uczniów poprzez wcześniejsze przesłanie materiału do pracy, wykorzystanie czasu lekcji w tym modelu jest bardziej efektywne. Uczniowie mogą bowiem uczyć się od siebie nawzajem. Odwołamy się do powyższego przykładu lekcji matematyki. Nauczyciel może zadać uczniom podczas zajęć pracę w parach, gdzie jeden uczeń zadaje partnerowi równanie do obliczenia, a następnie sprawdza poprawność jego wykonania. Następnie role się odwracają. W ten sposób uczniowie mają możliwość wspólnego przyswajania i sprawdzania wiedzy. Dodatkowy atut zastosowania modelu możemy dostrzec w sytuacjach, gdy uczeń jest nieobecny na lekcji – ma on możliwość pracy w domu w oparciu o przesłany, gotowy materiał.
Przyszłość modelu flipped clasroom
W czasach gdy dostęp do urządzeń mobilnych jest coraz łatwiejszy i technologia staje się coraz bardziej powszechna, uczniowie oczekują możliwości korzystania z nowoczesnych urządzeń także w szkole. Flipped clasroom opiera się na zamianie ról: uczeń-nauczyciel. Pedagodzy porzucają swoją nadrzędną pozycję w klasie na rzecz większego współdziałania z uczniami. Rola uczniów również ulega zmianie – poprzez impuls do eksperymentowania biorą większą odpowiedzialność za proces uczenia się. Aktywności podejmowane podczas lekcji mogą być kierowane przez uczniów, a ponadto mają oni wpływ na sposób komunikacji z nauczycielem oraz rówieśnikami. Uczniowie przychodzą na lekcję z pytaniami odnośnie obejrzanego materiału i tego, co jest dla nich niezrozumiałe. Mogą również zadawać nauczycielowi pytania poprzez przeznaczone do tego aplikacje lub komunikatory.
Odwrócenie lekcji ma przede wszystkim doprowadzić do wyraźnego przesunięcia priorytetów – od poznania materiału w czasie lekcji do samodzielnego opanowania go i wzięcia odpowiedzialności za proces uczenia się uczniów. Według słów Aarona Samsa, jednego z twórców i prekursorów omawianego modelu nauczania „flipped clasroom jest nastawione na odwrócenie uwagi od nauczyciela, a zwrócenie uwagi na ucznia i proces uczenia się”.
Źródło: Artykuł został zainspirowany materiałami ze szkolenia Flipped Classroom zorganizowanego jako część projektu Mobilność kadry edukacji szkolnej w ramach Programu Operacyjnego Wiedza. Edukacja. Rozwój ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Materiały na podstawie szkolenia „Flipped clasroom” we Florencji w dniach: 8-14.01.2018 r. Niniejszy artykuł ukazał się w blogu Edukacja i Inspiracje, licencja CC-BY-SA.
Notka o autorkach: Monika Miętkiewicz – nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej, wychowawczyni klasy pierwszej w Szkole Podstawowej Paderewski; Katarzyna Zdeb – nauczycielka matematyki w Szkole Podstawowej Paderewski, nauczycielka informatyki w gimnazjum i liceum; zajmuje się także projektowaniem cyfrowym
