Niezależnie od tego, czy stosujemy nauczanie zdalne, czy online, czy nazywamy obecną naukę – nauką na odległość, czy nauką wirtualną, to wszyscy staramy się zapewnić uczniom dobre doświadczenie edukacyjne. Nowy rodzaj nauczania wymaga od nas zmiany naszych praktyk.
Ocenianie kształtujące na odległość jest wyzwaniem, ale jest możliwe, a ono pozwala nauczycielowi pozyskiwać od uczniów informację i dostosowywać swoje nauczanie do ich potrzeb i zakłada przekazywanie informacji zwrotnej pomagającej w uczniu się.
Jak podawać cel lekcji i sprawdzać jego rozumienie przez uczniów?
Określanie i podawanie uczniom celu lekcji zasadniczo nie zmieniło się. Inaczej natomiast można/trzeba zmienić sprawdzanie zrozumienia przez uczniów celu. Warto wypracować sobie kilka sposobów sprawdzania. Można na przykład używać metody świateł, (które uczniowie pokazują uczestnicząc w lekcji synchronicznej), można zorganizować głosowanie (jest wiele online możliwości przeprowadzenia głosowania), a również można poprosić uczniów, aby sformułowali cel swoimi słowami i przedstawili swoje propozycje np. na chacie. Warto zmieniać sposoby, aby sprawdzanie nie stało się dla uczniów nudne.
W artykule z którego korzystałam polecane są narzędzia: Animoto, Flipgrid, Kahoot lub Quizlet.
Jak monitorować proces uczenia się uczniów?
W ocenianiu kształtującym zbieramy dowody na to, czy i jak uczniowie się uczą. W czasie nauki na odległość trzeba zaplanować stop klatki, w których nauczyciel wraz z uczniami zastanawiają się, ile się nauczyli i czy proces ucznia się przebiega satysfakcjonująco. Ważne jest dokumentowanie przez uczniów swojej nauki.
Można prosić uczniów o sporządzenie i przesłanie refleksji na temat uczenia się na przykład w formie dokumentu, zdjęcia, zrzutu ekranu, skanu lub filmu, a może tez w formie graficznej (np. mapy myślowej).
W monitorowaniu pracy uczniów sprawdza się wykonywana przez nich samoocena, jako posumowanie.
Jak przekazywać informacje zwrotne?
W nauczaniu rzeczywistym w klasie informacja zwrotna może być przekazywana uczniom na bieżąco. Nauczyciel może przejść po klasie i odnieść się do prac uczniów. Online nie jest to możliwe.
Prace wykonane przez uczniów powinny być skomentowane przy pomocy informacji zwrotnej. Nauczyciel może przekazywać informację zwrotną pisemne i/lub ustnie. Można to robić przy pomocy dokumentów (przesyłanych pocztą mailową lub udostępnianych na wykorzystywanych do lekcji portalach), filmów lub nagrań dźwiękowych.
Jeśli zaakceptujemy konieczność przekazywania informacji zwrotnej do prac uczniów, to prawdopodobnie zaowocuje to bardziej przemyślanymi zadaniami zadawanymi uczniom do wykonania. Nauczyciel będzie chciał komentować tylko te prace, które faktycznie pomogą uczniowi w uczeniu się.
Formułowanie komentarzy do wszystkich prac, wszystkich uczniów jest bardzo czasochłonne. Dlatego warto pokusić się o ocenę koleżeńską. Jeśli prowadzimy lekcje na platformie, gdzie możliwy podział uczestników na grupy (breakout) to warto tę funkcję wykorzystać. Jeśli zajęcia nie są prowadzone synchroniczne, to można polecić uczniom ocenę koleżeńską przy pomocy poczty mailowej. Przy ocenie koleżeńskiej konieczne jest określenie wcześniej kryteriów sukcesu do wykonywanej przez uczniów pracy.
Jak sprawdzać, jak uczniowie się uczą?
W nauczaniu zdalnym synchronicznym można nadal sprawdzać na bieżąco, co uczniowie już umieją, a co trzeba jeszcze powtórzyć. Służą do tego szybkie glosowania: TAK/NIE, albo można posłużyć się chatem prywatnym. Te informacje nauczyciel może spożytkować do planowania następnych lekcji i do pomocy uczniom, którzy tej pomocy potrzebują. Można zorganizować prace w grupach, gdzie jedni uczniowie uczą drugich, tak jak w klasie szkolnej.
W sytuacji asynchronicznej trudniej jest uzyskać natychmiastową informację od wszystkich uczniów. Tu sprawdzają się osobiste rozmowy. W takiej rozmowie łatwo przekonać się, co uczeń już opanował, a czego jeszcze nie.
Jak zadbać o relacje i partnerstwo w nauczaniu zdalnym?
Oprócz nauki akademickiej, warto zadbać o dobrostan uczniów. Wiele już powiedziano o roli relacji w zdalnym nauczaniu. Można zacząć od prostego pytania skierowanego do uczniów:
- Co dobrego się dziś wydarzyło?
- Co wam się podoba w zdalnym nauczaniu, a co jest trudne?
- Czy macie jakieś propozycje ulepszeń w naszych zdalnych lekcjach?
Dzięki pozyskaniu opinii uczniów budujemy partnerstwo i odpowiedzialność uczniów za proces uczenia się.
Może okazać się, że uczniowie są zmęczeni liczbą następujących po sobie lekcji synchronicznych, mają za krótkie przerwy, za dużo jest zadawane lub uczniowie chcieliby mieć większy kontakt osobisty z nauczycielem.
Oczywiście trzeba uwzględnić zdobyte od uczniów informacje i dostosować nauczanie do ich potrzeb.
Ponieważ ten sposób uczenia się jest nowy dla prawie wszystkich i wymaga ciągłej refleksji i informacji zwrotnej, dlatego tego typu pytania są ważne.
Notka o autorce: Danuta Sterna – była nauczycielka matematyki i dyrektorka szkoły, ekspertka merytoryczna w programie Szkoła Ucząca Się (SUS) (prowadzonym przez CEO i PAFW), autorka książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach. Niniejszy wpis pochodzi z jej bloga w partnerskiej platformie Edunews.pl – www.osswiata.pl. Inspiracja artykułem Andrew Miller z portalu Edutopia.
Przeczytaj także:
>> Edukacja zdalna w czasach pandemii - zalecenia UNESCO
>> Zdalne nauczanie czy zdalne zadawanie?
>> Wątpliwości w związku z nauczaniem w dobie koronawirusa
