Tanie, łatwe w użyciu i szeroko dostępne karteczki samoprzylepne mogą być efektywnie wykorzystane w nauczaniu. W tym wpisie przedstawię wiele praktycznych sposobów wykorzystania karteczek, każdy z nich wykorzystuje jakąś zasadę dobrego nauczania. Postaram się opisać ją na końcu każdego pomysłu, pod tytułem: Dlaczego?
Kelly Owens, autorka artykułu w MiddleWeb.com, z którego korzystam, radzi zastanowić się nad celem użycia karteczek. Nie ma sensu ich używać tylko dla urozmaicenia lekcji, choć i ten powód jest atrakcyjny. Karteczki można używać w indywidualnej nauce ucznia, ale też jako zbiorową formę nauczania.
Kilkanaście pomysłów na wykorzystanie karteczek samoprzylepnych. W pierwszej części podaję pomysły pod hasłem – generowanie refleksji, a w drugiej części inne pomysły.
Ograniczenie notatek
Jeśli nie chcemy, aby uczniowie za wiele napisali, a zależy nam na sformułowaniu kwintesencji, możemy poprosić uczniów o zanotowanie myśli na karteczce.
Dzięki zastosowaniu ograniczonej przestrzeni uzyskujemy skupienie się na sednie zagadnienia.
Dlaczego?: Ten sposób pomaga w animowaniu refleksji każdego ucznia. Refleksja jest kluczowa w głębokim uczeniu się.
Odręczne notatki przechowywane lub wklejane do zeszytu
Karteczki samoprzylepne mogą być osobistym zbiorem myśli. Zapisywanie odręczne powoduje, że przetwarzane są informacje. Naukowcy odkryli, że notatki pisane na urządzeniach cyfrowych są zwykle zapisem dosłownym. Według Hetty Roessingh z University of Calgary (BBC Worklife, 2020) robienie notatek cyfrowych, przy pomocy klawiatury urządzenia komputerowego, nie uruchamia przetwarzania informacji.
Dlaczego?: Ręczne zapisywanie notatek wiąże się z mnóstwem procesów poznawczych, mózg podsumowuje, parafrazuje, organizuje, przekształca, znajduje połączenia i kształtuje informacje. Wiąże się z koniecznością znalezienia właściwych słów i wymaga interakcji z tematem na głębszym poziomie.
Przemyślenia na bieżąco
Uczniowie w czasie słuchania wykładu, oglądania filmu, czytania tekstu notują na przylepnych karteczkach ważne myśli, które im przyszły do głowy. Następnie wieszają karteczki w wyznaczonym miejscu, aby inni mogli się z nimi zapoznać.
Dlaczego?: Po pierwsze uczniowie mocniej skupiają się na tekście, a po drugie mają szansę zapoznać się ze zdaniem innych uczniów.
Praca z tekstem
Podczas czytania tekstu, uczniowie na karteczkach notują ważne myśli lub pytania, które im przychodzą do głowy. Przyklejają je w odpowiednim miejscach w tekście. W ten sposób nie tracą czasu na notowanie w zeszycie i umieszczają karteczki w tekście, w miejscu do którego się one odnoszą.
Nauczyciel może również zadać uczniom przed czytaniem tekstu pytania, na które w czasie czytania uczniowie szukają odpowiedzi w tekście i wpisują odpowiedź na karteczce przylepnej.
Dlaczego?: Uczniowie dzięki temu skupiają się nad czytanym tekstem i nad tym, co jest w nim ważnego.
Zmiana
Dzięki temu, że karteczki można przenosić i przyklejać w różnych miejscach, to można zmieniać ich położenie w trakcie uczenia się i poznawania danego tematu.
Dlaczego?: Wtedy uczniowie widzą, że ich zdanie w trakcie procesu uczenia się może się zmieniać, czyli widzą, że się uczą.
Wyjściówki
Uczniowie wychodząc z klasy notują odpowiedź na zadane przez nauczyciela pytanie (np.: Co było dla mnie na lekcji ważne?) i przykleja „wyjściówkę” na drzwiach.
Dlaczego?: Nauczyciel może zebrać karteczki i na ich podstawie zorientować się, jak przebiega proces uczenia się. Jeśli nauczyciel wraca do zapisów na karteczkach na następnej lekcji, to uczniowie widzą, że ich zdanie jest dla nauczyciela ważne.
Pytania
Nauczyciel wstępnie zapowiada, jakiego tematu będzie dotyczyła lekcja i prosi uczniów, aby na karteczkach zapisali pytania do tego tematu, które im przychodzą do głowy. Pod koniec lekcji nauczyciel sprawdza na które pytania można było uzyskać odpowiedź podczas lekcji. Pytaniom bez odpowiedzi poświęca następna lekcję.
Dlaczego?: Sposób na zainteresowanie uczniów tematem, zachęcenie ich do zadawania pytań i uruchamiani wiedzy, którą już posiadają.
(c.d.n.)
Notka o autorce: Danuta Sterna jest byłą nauczycielką matematyki i dyrektorką szkoły, ekspertką merytoryczna w programie Szkoła Ucząca Się (SUS), prowadzonym przez CEO i PAFW. Autorka książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach, prowadzi też swoją stronę: www.oknauczanie.pl. Niniejszy artykuł ukazał się w partnerskiej platformie Edunews.pl www.osswiata.pl.
