Skorzystaliście już z pomysłów w pierwszej części? Dziś kolejna porcja pomysłów na efektywne wykorzystanie karteczek samoprzylepnych w nauczaniu. Przedstawię kolejne praktyczne sposoby - każdy z nich wykorzystuje jakąś zasadę dobrego nauczania. Postaram się opisać ją na końcu każdego pomysłu, pod tytułem: Dlaczego?
Kelly Owens, autorka artykułu w MiddleWeb.com, z którego korzystam, radzi zastanowić się nad celem użycia karteczek. Nie ma sensu ich używać tylko dla urozmaicenia lekcji, choć i ten powód jest atrakcyjny. Karteczki można używać w indywidualnej nauce ucznia, ale też jako zbiorową formę nauczania.
***
Generowanie pomysłów
Zastosowanie karteczek, gdy zależy nam na wygenerowaniu pomysłów. Prosimy uczniów, aby zapisywali pomysły na karteczkach i przyklejali je na plakat. Następnie można pomysły z karteczek skategoryzować lub wybrać te, które są możliwe do wykonania lub najlepsze.
Napisanie pomysłu na karteczce jest bardziej ośmielające niż wypowiedzenie go na głos. Może dzięki temu powstać więcej pomysłów.
Karteczki z pomysłami burzy mózgów można zachować i wrócić do nich później. Dzięki temu pomysły nie gubią się. Mogą też służyć do porównania wiedzy początkowej z końcową.
Dlaczego?: Zbiorowe kreowanie pomysłów pomaga we współpracy i uczeniu się wzajemnemu, buduje dobre relacje i więzi.
Przewidywania
Na początku lekcji nauczyciel zadaje uczniom pytanie kluczowe. Każdy uczeń pisze odpowiedź na karteczce i przykleja ją na spodzie ławki. Na końcu lekcji sprawdza, czy jego odpowiedź jest zgodna z tym, czego się podczas lekcji nauczył.
Dlaczego?: Uczeń może zauważyć, że się czegoś nauczył w czasie lekcji.
Głosowanie
Nauczyciel przedstawia kilka propozycji do wyboru. Uczniowie mają do dyspozycji tę samą liczbę karteczek i mogą je rozmieścić według uznania. Następnie zlicza się liczbę karteczek i wyznacza opcję, która ma ich najwięcej.
Dlaczego?: Szybka metoda głosowania, dająca uczniom poczucie wpływu.
Parking
Jeśli podczas lekcji uczeń zada pytanie, nie związane ściśle z tematem lekcji, a nauczyciel nie chce przerywać lekcji na udzielanie odpowiedzi, może poprosić ucznia, aby zapisał swoje pytanie na karteczce i przykleił na tablicy pt.: Parking. Ważne jest, aby do tego pytania wrócić w odpowiednim momencie.
Dlaczego?: Nauczyciel nie traci czasu lekcji na odpowiadania na pytania niezwiązane z tematem, a uczeń widzi, że jego pytanie doczeka się kiedyś odpowiedzi.
Porządkowanie
Sposób służy porządkowaniu pojęć. Wraz z uczniami nauczyciel wypisuje ważne pojęcia związane z tematem i wiesza kartki na tablicy. Dalszy ciąg może przebiegać różnie:
- Nauczyciel pyta, które z pojęć (i dlaczego) są do siebie podobne?
- Jak można pojęcia sklasyfikować w grupy i dlaczego?
- Które z pojęć nie pasują do….?
- Ułożenie pojęć w dwie kategorie i sprawdzanie, które pojęcia można zamieścić w części wspólnej.
Ten sposób jest efektywny przy powtórzeniach.
Dlaczego?: Ten sposób pogłębia uczenie się uczniów. Porównywanie i klasyfikowanie pomaga zauważyć podobieństwa i różnice pomiędzy pojęciami.
Budowa zdania
Karteczki różnokolorowe mogą służyć do nauki budowy zdania, wtedy kolor oznacza inną część mowy.
Dlaczego?: Sposób wykorzystywany na lekcjach gramatyki. Działa dodatkowo wizualnie.
Dopasowywanie
Nauczyciel zapisuje na tablicy kluczowe pojęcia z wiązane z tematem, a uczniowie na karteczkach samoprzylepnych dopisują inne pojęcia związane z przedstawionymi przez nauczyciela. Można zastosować karteczki w różnych kolorach.
Inny podobny pomysł polega na dopasowaniu np. argumentów do tezy. Argumentów uczniowie mogą szukać samodzielnie w tekście.
Dlaczego?: Szukanie podobieństw i zależności pogłębia myślenie.
Wybór opcji
Nauczyciel przykleja karteczki z napisami na podłodze i prosi o ustawienie się przy wybranej karteczce.
Dlaczego?: Dzięki temu uczniowie musza zapoznać się zapisami opcji i zastanowić się nad wyborem, a przede wszystkim muszą wstać z miejsc.
Pojęcia
Uczniowie zapisują znaczenie/wyjaśnienie nowego pojęcia na karteczce i przyklejają przy nazwie pojęcia. Po przyklejeniu nauczyciel z uczniami sprawdza zapisane sugestie uczniów. Ten sposób może służyć do formułowania definicji.
Dlaczego?: Sposób pozwala poznać różne opinie i wybrać najlepszą.
Fiszki
Karteczki mogą posłużyć jako fiszki. Z jednej strony piszemy np. nazwę pojęcia, a na odwrocie jego definicję. Można karteczki powiesić na ścianie, a uczniowie chodząc po sali mogą sprawdzać swoja wiedzę. Metoda często używana w nauce języków obcych.
Dlaczego?: Dzięki temu uczniowie dokonują samooceny i powtarzają skutecznie wiadomości.
Tworzenie kryteriów sukcesu
Uczniowie na prośbę nauczyciela zapisują na karteczkach kryteria sukcesu do lekcji, do zadania lub do sprawdzianu. Po ich przyklejeniu następuje wspólna dyskusja nad tym, które z kryteriów będą obowiązywały.
Ten pomysł można wykorzystać również przy tworzeniu wspólnych zasada np. zachowania w klasie.
Dlaczego?: Pomysł polega na wspólnym ustalaniu, zaspakaja potrzebę autonomii uczniów.
Komentarze do prac
Po ukończeniu projektów, uczniowie robią wystawę swoich prac.
Oglądając ją uczniowie na karteczkach wpisują doceniania do wykonanych projektów. Docenienia autorzy projektu mogą zabrać sobie na pamiątkę.
Dlaczego?: Dzięki temu sposobowi uczniowie mogą delektować się pozytywnymi opiniami.
Dzielenie się i obdarowywanie
W sali lekcyjnej zawieszona jest tablica, na której każdy uczeń może przykleić karteczkę z własnym zapisem. Zapis może dotyczyć docenienia, podziękowania koledze lub koleżance za pomysł, lub być propozycją pomysłu dla kogoś innego.
Karteczki mogą powstawać z inicjatywy ucznia, albo być informacją zwrotną dla kolegi lub koleżanki, na przykład po prezentacji wykonanego przez niego zadania.
Dlaczego?: Ten sposób umożliwia uczniom przekazanie informacji zwrotnej koleżance lub koledze. Jest też możliwością doceniania pracy innego ucznia.
Kartki wdzięczności
Uczniowie na karteczkach wpisują docenianie lub wyrazy wdzięczności dla kolegi lub koleżanki. W wyznaczonym terminie przekazują karteczki adresatom, którzy wklejają je do OK zeszytu lub chowają do koperty w OK zeszycie. Wyrazy wdzięczności nie muszą dotyczyć wielkiej sprawy, może to być podziękowanie za pożyczenie ołówka lub wytłumaczenie czegoś.
Dlaczego?: Zwyczaj wyrażania wdzięczności jest bardzo dobry zarówno dla wyrażającego, jak i przyjmującego wdzięczność. Zaspokaja u uczniów potrzebę więzi.
***
Karteczki samoprzylepne dają wiele możliwość i praca z nimi nie jest skomplikowana i kosztowna. Przede wszystkim pozwala na współpracę uczniów, możliwość poznania zdania innych, pogłębia refleksję ucznia i jest użyteczna przy utrwalaniu.
Na pewno macie jeszcze inne dobre pomysły na ich wykorzystanie, zachęcam do podzielenia się w komentarzach.
Notka o autorce: Danuta Sterna jest byłą nauczycielką matematyki i dyrektorką szkoły, ekspertką merytoryczna w programie Szkoła Ucząca Się (SUS), prowadzonym przez CEO i PAFW. Autorka książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach, prowadzi też swoją stronę: www.oknauczanie.pl. Niniejszy artykuł ukazał się w partnerskiej platformie Edunews.pl www.osswiata.pl.
