Nie zawsze zajęcia szkolne musi prowadzić nauczyciel. Tym razem przedstawię kilka pomysłów na zamianę miejsce w nauczaniu - zastąpienie wykładu nauczyciela (współ-)prowadzeniem lekcji przez samych uczniów.
Wykład to nadal dominująca i powszechna metoda nauczania. Jednak często nie angażuje ona uczniów. Stąd wiele osób poszukuje sposobów uaktywnienia uczniów, nie tylko w roli słuchaczy.
Podział na części
Można podzielić materiał na części i wyznaczyć uczniów odpowiedzialnych za przedstawienie przydzielonej części. Organizujemy „stacje” w liczbie części. Na stacjach wyznaczeni uczniowie przygotowują instrukcje, niezbędne materiały i zadania prowadzone do poznania danej części.
Uczniowie podzieleni na zespoły w liczbie równej liczbie stanowisk, przechodzą od stacji do stacji i wykonują polecenia w określonym ścisłe czasie.
Na przykład zamiast prowadzonego przez nauczyciela wykładu o zmysłach, uczniowie uczą się na każdej stacji o jednym zmyśle.
Dociekanie
Na początku lekcji nauczyciel robi krótkie wprowadzenie, wyjaśniając cel lekcji, a następnie określa pytanie, na które uczniowie mają odpowiedzieć. Na przykład zamiast lekcji o początku drugiej wojny światowej można zadać pytanie: Co doprowadziło do II wojny światowej?. Nauczyciel może wskazać uczniom materiały, z których mogą skorzystać, może przegotować koperty dla zespołów zawierające dokumenty i materiały źródłowe. Każdy zespół może otrzymać inny zestaw materiałów, fotografii, relacji historyków i map, związanych z jedną z przyczyn wybuchu wojny.
Układanka
W układance uczniowie stają się ekspertami – nauczycielami. Trzeba podzielić materiał na części i każdą z nich przydzielić innej grupie do zapoznania się. Każdy członek grupy staje się specjalistą od danej części. Następnie uczniowie dzielą się na nowe grupy i w każdej jest po jednym specjaliście z poprzednich grup. Następuje wzajemne uczenie się. Dzięki układance wszyscy uczniowie zapoznają się z całością.
Spacer
Krótkie teksty umieszczane są na ścianie w klasie i na korytarzach. Każdy tekst ma pytanie lub polecenie do wykonania. Uczniowie spacerują po klasie, czytają teksty i wykonują zadania.
Uczniowie mogą pracować w małych grupach lub indywidualnie, wykonane zadanie zapisują na kartkach, aby moc potem podzielić się efektami.
Ta metoda zastępuje zapoznawanie się całościowe z jednym tekstem.
Zróżnicowane polecenia
Ta strategia czytania polega na tym, że uczniowie przed przystąpieniem do czytania tekstu rzucają kostką do gry i w zależności od wyrzuconego numeru wykonują odpowiednio zadanie, np. 1 – narysuj to, co przeczytałeś. 2 – napisz haiku podsumowujące główną ideę. 3 – ułóż krzyżówkę z najważniejszych pojęć itd.
Inny wariant, to podanie uczniom kilku pytań i polecenie szukania w tekście odpowiedzi na jedno z zdanych pytań. Jeśli uczniowie będą losowali pytania, to każde z pytań będzie miało osobę, która będzie potrafiła na nie odpowiedzieć.
Wspólny plakat
Nauczyciel przedstawia główne pojęcia zawarte w nowym tekście. Uczniowie zapoznają się z tekstem i ich zadaniem jest połączenie pojęć w mapę myśli na wspólnym plakacie.
Można również wykorzystać pomoc dydaktyczną w postaci Heksów edukacyjnych (https://sklep.ceo.org.pl/sklep/), i poprosić uczniów, aby w zespołach ułożyli heksy według własnego uznania.
Przedstawione tu sposoby wymagają wcześniejszego przygotowania zajęć ze strony nauczyciela, ale raz dobrze przygotowane, powodują, że uczniowie uczą się samodzielnie i wzajemnie.
Notka o autorce: Danuta Sterna jest byłą nauczycielką matematyki i dyrektorką szkoły, ekspertką oceniania kształtującego. Współpracowała z Centrum Edukacji Obywatelskiej tworząc programy szkoleń i kursów. Jest autorką książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach, prowadzi też swoją stronę: OK nauczanie. Pomysły zaczerpnięte z artykułu Joelie McCrary w Edutopia.org.
Ostatnie komentarze