Każdego roku w Polsce realizowanych jest kilkaset programów stypendialnych. Powstają, by inspirować, wyrównywać szanse czy umożliwić realizację potencjału. Potrzeby uczestników zmieniają się jednak dynamicznie, dlatego programy stypendialne muszą się zmieniać, by skutecznie na nie odpowiadać. Jednym z takich programów jest program stypendialno-rozwojowy „Klasa” Fundacji BNP Paribas, który istnieje od ponad 20 lat i właśnie rekrutuje po raz 21.
Wyrównywanie, a może bardziej dawanie szans edukacyjnych skrojonych na miarę potrzeb, wymaga bacznego przyglądania się, mierzenia efektów i ciągłego weryfikowania adekwatności oferty do potrzeb. „Klasa” to autorski program stypendialno-rozwojowy Fundacji BNP Paribas. Mogą w nim wziąć udział wyróżniające się w nauce absolwentki i absolwenci szkół podstawowych, znajdujący się w trudniejszej sytuacji życiowej, przede wszystkim wywodzący się z rodzin o skromniejszych możliwościach finansowych, którzy chcą kontynuować naukę w dobrych liceach w większych miastach. Ważny w programie „Klasa” jest cel, jakim jest kompleksowe, nie tylko finansowe, wsparcie. W ciągu 20 edycji można było obserwować wiele zmian społecznych czy ekonomicznych. Obecni stypendyści mierzą się z innymi wyzwaniami i mają inne potrzeby niż ich starsi koledzy. By program edukacyjny był pomocny i atrakcyjny dla osób w nim uczestniczących, musi nadążać za tymi zmianami.
Narzędzia ewaluacji stosowane w programie „Klasa” można podzielić na dwa rodzaje: oparte na stałym kontakcie ze wszystkimi osobami w nim uczestniczącymi oraz cykliczne, przygotowywane z wyprzedzeniem. Dzięki przygotowaniu wzorów kwestionariuszy dla każdego uczestnika programu, zespół programu „Klasa” może samodzielnie i w wybranym momencie przeprowadzić badanie. Z corocznie prowadzonych ankiet, powstają wnioski, które pozwalają na modyfikację programu. W ten sposób wdrażane są rozwiązania, które mogą przynieść najlepsze efekty. To wszystko możliwe jest dzięki zaangażowanemu zespołowi programu, który rozumiany jest szeroko, jako pełna społeczność go tworząca.
Program „Klasa” z biegiem czasu zmieniał się. Z ogólnopolskiego programu, który był proponowany uczniom i uczennicom z terenów wiejskich, „Klasa” zmieniła się w program, dla którego miejsce pochodzenia staje się mniej istotne. Obecnie, w 2023 roku, program jest otwarty na młodzież z całej Polski, a w pierwszej kolejności do udziału przyjmowani są uczniowie i uczennice z miejscowości do 150 tys. mieszkańców oraz osoby wychowujące się w instytucjonalnej i rodzinnej pieczy zastępczej z całego kraju.
Podobnej ewolucji podlegały kryteria przyjęcia do programu, zwłaszcza kryterium dochodowe. Co roku Fundacja BNP Paribas na nowo określa próg dochodowy, opierając się na waloryzacji i poziomie inflacji. Każdy wniosek jest jednak oceniany indywidualnie, uwzględniając np. złożoną sytuację rodzinną, która rzutuje na to, jakie są rzeczywiste możliwości finansowe rodziny.
Na bazie prowadzonych analiz, do programu wprowadzane są kolejne udogodnienia, np. takie jak dołączanie kolejnych szkół. Od roku szkolnego 2023/24 będzie można podjąć naukę już w 6 liceach partnerskich - w Warszawie, Krakowie, we Wrocławiu, Gdyni, Szczecinie i Białymstoku, dzięki czemu ze stypendium będą mogły skorzystać kolejne osoby, dla których odległość miejsca zamieszkania od uprzednio proponowanej listy szkół partnerskich, mogła być zbyt dużą barierą.
Zmianom podlega również oferta. Porównanie perspektyw wszystkich osób uczestniczących w programie: stypendystów, opiekunów, rodziców, absolwentów, pozwoliło np. na wprowadzenie wsparcia psychologicznego. Stypendyści mierzą się z różnymi trudnościami, ale wiele doświadczeń jest dla nich wspólnych, jak np. wyprowadzka z rodzinnej miejscowości, wcześniejsze usamodzielnienie się i związane z tym obawy. Program wsparcia, np. w formie warsztatów grupowych, jest nie tylko odpowiedzią na ujawnione, często pilne potrzeby, ale też pozwala lepiej poznać stypendystów, zrozumieć ich motywacje i wyzwania, a tym samym zaoferować jeszcze lepszy i bardziej kompleksowy program. Również z inicjatywy samych stypendystów powstały takie role, jak starości w szkołach i „buddy”, którzy pomagają młodszym koleżankom i kolegom odnaleźć się w nowej sytuacji.
Aktualnie program przechodzi przez przegląd strategiczny, który zdefiniuje kierunki rozwoju na kolejne lata. Niezmiennie młodzież może jednak liczyć na pełne wsparcie w trakcie 4 lat nauki w liceum, m.in. opłacenie internatu, wyżywienia, podręczników, kieszonkowe czy na opiekę pedagoga, który czuwa nas osobami biorącymi udział w programie. To pozwala rodzicom i opiekunom nieco spokojniej spoglądać na kwestie odległości młodego człowieka od domu rodzinnego.
Ważnym elementem programu „Klasa” jest to, że wsparcie nie kończy się na liceum. Stypendyści, w czasie pierwszego roku studiów, mogą korzystać ze stypendium finansowego, dzięki czemu mogą dalej się rozwijać, realizując swój potencjał. Absolwenci programu założyli stowarzyszenie, które bardzo aktywnie działa na rzecz integracji absolwentów oraz zachęcenia jak największej liczby uczennic i uczniów do skorzystania z programu stypendialnego. Absolwenci realizują też własne projekty społeczne.
Danie stypendystkom i stypendystom większego wpływu na kształt i kierunek rozwoju programu, wdrażanie ich pomysłów z ewaluacji, to odzwierciedlenie podejścia fundacji, w myśl którego nie są oni tylko odbiorcami działań, ale też ich współtwórcami, którym fundacja ufa i których zdanie ma dla niej znaczenie.
Aktualnie trwa rekrutacja do 21. edycji programu. Więcej na: programklasa.pl.
Jak zawsze powtarzam - program „Klasa" otworzył mi wszystkie drzwi i możliwości – Julia, absolwentka programu, aktualnie studentka SGH.
(Źródło: Fundacja BNP Paribas)
