Jak uczyć dzieci i młodzież korzystania z nowych technologii w sposób świadomy i odpowiedzialny? Jak angażować rodziców uczniów do działań na rzecz rozwijania kompetencji cyfrowych dzieci? Odpowiedzi na te pytania można znaleźć w najnowszej publikacji Fundacji Panoptykon pt. „Wychowanie do życia w cyfrowym świecie. Przewodnik dla nauczycieli i nie tylko”. Ponieważ treść publikacji dotyczy także rodziców, autorzy publikacji przygotowali także osobną broszurę dla nich przeznaczoną.
Kilka lat temu ukazała się książka Wojciecha Orlińskiego pt. "Internet. Czas się bać", w której autor zwracał uwagę na zagrożenia i różne problemy prawne, ekonomiczne i etyczne dotyczące użytkowników internetu na całym świecie. Publikacji na ten temat, zwłaszcza w elektronicznej formie, ukazuje się coraz więcej i wcale nie wygląda na to, żebyśmy problemów i zagrożeń mieli mniej. Wyzwanie to dotyczy oczywiście też szkoły, która przecież powinna kształcić wśród uczniów na każdym etapie kształcenia kompetencje cyfrowe i uczyć bezpiecznego korzystania z sieci. W większości szkół takie działania były i pewnie będą dalej podejmowane. Wydaje się jednak, że o ile w szkołach już spotykamy wiele inicjatyw edukacyjnych poświęconych bezpieczeństwu w sieci, o tyle jeszcze sporo do nadrobienia w tym temacie mają rodzice.
Przewodnik Fundacji Panoptykon został pomyślany jako inspiracja do podejmowania w szkole tematyki nowych technologii i ich coraz większego wpływu na życie i rozwój młodych ludzi. Publikacja opracowana została z myślą o nauczycielach, pedagogach, psychologach szkolnych, wychowawcach, bibliotekarzach – osobach, które pracują z uczniami w wieku od 6 do 18 lat i chcą w szkole podejmować tematykę świadomego i bezpiecznego korzystania z nowych technologii. Mogą z niej korzystać nie tylko osoby, które taką działalność edukacyjną podejmują od wielu lat, ale także ci, którzy dopiero planują podjęcie prób uczenia dzieci rozumienia technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Praca z uczniami
Jak zauważają twórcy publikacji - większość zasad dotyczących świadomego i bezpiecznego korzystania z sieci, które pomogłyby uczniom mierzyć się z różnymi wyzwaniami, idzie wbrew trendom panującym wśród dzieci i nastolatków. Co zatem robić? Namawiać ich, żeby nie publikowali zbyt wielu informacji o sobie? „Ale przecież wszyscy to robią!” Żeby uważali na komercyjne aplikacje? „Ale jak bez nich komunikować się z kolegami i koleżankami?!” Żeby nie podawali w sieci prawdziwych informacji, jeśli nie muszą? „Czy to znaczy, że w Internecie można kłamać?”
"W kontekście nowych technologii pojawia się więcej pytań, na które nie zawsze można udzielić prostej i jednoznacznej odpowiedzi. Ale pytania nie muszą być traktowane wyłącznie jako przeszkoda w podejmowaniu nowych działań, a edukacja cyfrowa nie musi ograniczać się do uczenia obsługi urządzeń i aplikacji. Warto wciągnąć uczniów w dyskusję, zrozumieć ich perspektywę, poznać ich świat, żeby być w staniem pomóc im się w nim odnaleźć. Nauczyciel w roli przewodnika po cyfrowym świecie prowokuje dzieci do refleksji na temat zachowań w sieci – swoich i innych użytkowników, zastanawiania się nad konsekwencjami różnych aktywności, uczy empatii" - czytamy na stronie Fundacji Panoptykon.
Praca z rodzicami
Autorzy publikacji uważają, że oczywiście łatwiej prowadzić edukację cyfrową, mając po swojej stronie naturalnych sojuszników – rodziców. To w domu dzieci mają zazwyczaj swój pierwszy kontakt z nowymi technologiami i stamtąd wynoszą szereg umiejętności. Od rodziców zależy bardzo wiele – jeśli są świadomymi użytkownikami sieci i odpowiedzialnie korzystają z nowych technologii, to jest duża szansa, że tak samo będą postępować ich dzieci. Ale nawet rodzice, którzy sami aktywnie nie korzystają z nowych technologii, mogą odegrać ważną, pozytywną rolę w procesie rozwijania miękkich kompetencji cyfrowych u dzieci.
Zachęcamy zatem do podejmowania działań „wychowawczych” także w stosunku do rodziców. Na pewno taka wiedza o internecie im nie zaszkodzi. "Być może niektórzy rodzice mogą odnieść się do pomysłu rozwijania miękkich kompetencji z rezerwą, dlatego przed podjęciem działań należy wyjaśnić im ich cel – na konkretnych przykładach. Ogromne znaczenie ma również ustalenie zasad współpracy i stopniowe włączanie rodziców do wspólnych działań." - podkreślają eksperci Panoptykonu.
Do pobrania
Wychowanie do życia w cyfrowym świecie. Przewodnik dla nauczycieli i nie tylko [PDF, 2,59 MB]
Wychowanie do życia w cyfrowym świecie. Scenariusze zajęć z uczniami i warsztatów dla rodziców [PDF, 2,40 MB]
(Źródło: Fundacja Panoptykon, CC-BY-SA, opr. red.)
