Trzydzieści pięć szkół z całej Polski realizuje projekt #Superkoderzy Fundacji Orange. Jest to pilotażowy ogólnopolski program edukacyjny, którego kluczowym elementem jest nauka programowania. I tu niespodzianka. Programowanie zostało wplecione w realizację podstawy programowej na lekcjach matematyki, historii, języka polskiego, przyrody, matematyki i muzyki. Uczniowie poznają nowoczesne technologie i narzędzia, mądrze uczą się z nich korzystać.
Ścieżka jest prowadzona w szkole przez dwóch nauczycieli: informatyka i przedmiotowca, przeznaczona dla uczniów klas IV-VI. Każda z placówek mogła wybrać jedną z pięciu ścieżek tematycznych: Majsterkowicze 2.0, Cyfrowi Dje, Dziennikarze przyszłości, Odkrywcy świata, Poszukiwacze skarbów. W tematycznych ścieżkach realizowane są scenariusze z podstaw programowania w Scratchu oraz 8 scenariuszy wspólnie napisanych przez dwóch autorów (specjalistów w swej dziedzinie). Fundacja Orange zapewniła nauczycielom fachowe szkolenie oraz wsparcie edukatorów przez cały czas trwania projektu. Każda placówka otrzymała dotację na zakup niezbędnych pomocy.
Mam ogromną przyjemność wraz z uczniami i nauczycielem informatyki Agatą Madej realizować ścieżkę muzyczną. Dzieciaki są zachwycone. Spotykamy się co tydzień na zajęciach dodatkowych i poznajemy cyfrowe narzędzia do tworzenia muzyki.
Początkowe zajęcia to zrealizowanie scenariuszy z podstaw programowania w Scratchu. Uczniowie doskonale sobie poradzili, bo poznali to środowisko na zajęciach komputerowych w klasie II i III. Pierwsze poznane przez czwartoklasistów aplikacje muzyczne to sekwencer rytmiczny oraz sekwencer melodyczny. Dzięki nim uczniowie dowiedzieli się, że istnieje inny zapis aniżeli nutowy. Eksperymentowanie w obu programach pozwoliło dobrze utrwalić pojęcia muzyczne: takt, ósemka, pauza ósemkowa, repetycja/zapętlenie, gama c-dur i nazwy dźwięków w jej obrębie. Pozwoliło też na porównanie obu sekwencerów, wyodrębnienie podobieństw i różnic. Oba narzędzia pozwalają na zapis jednego taktu w oparciu o osiem wartości ósemek lub pauz ósemkowych, w metrum 4/4. Różnica jest taka, że w pierwszym zapisujemy tylko rytm, a w drugim już melodię. W Scratchu uczniowie rozwinęli zapis nutowy „Panie Janie” lub tworzyli krótkie improwizacje. Wykorzystując „duszki – instrumenty” zakodowali utwór, korzystając z dźwięków dostępnych w bibliotece. Ich prace są prezentowane tutaj.
Jeszcze nie tak dawno do nagrania utworu potrzebny był zespół muzyków i studio nagrań. Dziś wystarczy jeden program! Na kolejnym spotkaniu czwartoklasiści poznali sekwencer zaawansowany audiosauna. Zanim to jednak nastąpiło, dowiedzieli się, czym jest pianola. Poznali nazwę i brzmienie pierwszego elektromechanicznego sekwencera zaawansowanego. Instrument ten ma możliwość zapisywania melodii na zwojach papieru do ponownego odtwarzania. Nauczyciel muzyki przyniósł własny sekwencer zaawansowany, by pokazać uczniom jak wiele możliwości ma to narzędzie. Dokonaliśmy wspólnego nagrania, zobaczyliśmy, jak można edytować ścieżki, dodawać sample i efekty dźwiękowe. Kolejne zajęcia to indywidualna praca uczniów z programem audiosauna. Ich celem było programowanie sekwencji melodycznych dzięki narzędziom online’owym, tworzenie różnorodnych melodii z wykorzystaniem różnych wartości rytmicznych, różnych wysokości dźwięków (bez ograniczeń do dźwięków skali c-dur), o wybranej długości od jednego do wielu taktów, zapisaniu kilku melodii, które będą odtwarzane równolegle z kilku ścieżek, rozwijanie muzykalności przy użyciu programów do tworzenia muzyki elektronicznej. Nie ukrywam, że spore to było wyzwanie, ponieważ program audiosauna jest naprawdę trudny. Do stworzenia ostatecznego pliku wav potrzebne nam były cztery godziny zajęć. Za to satysfakcja ogromna! Dodatkowo każdy uczeń wykonał okładkę do swego utworu, wykorzystując aplikacje tabletowe edytorów zdjęć. Każdy plakat jest inny i niepowtarzalny. Utwory zostały zapisane w formie plików wav i są już opublikowane na stronie soundcloud, jak również na szkolnej stronie projektu.
Ostatnio nagrywaliśmy sample czyli pojedyncze dźwięki instrumentów, wykorzystując program audacity (jedyny program zainstalowany na komputerach). Dzieci poznały nowe pojęcie muzyczne (sampling) oraz programu do nagrywania. Dokonały w parach nagrań pojedynczych dźwięków instrumentów perkusyjnych oraz melodycznych (flet, dzwonki) za pomocą mikrofonu i programu. Później zrobiły edycję nagrań: przycięły ciszę na początku i końcu nagrania, znormalizowały głośność, eksportowały plików wav. Nasze sample wykorzystamy w ostatnim scenariuszu.
Ogromnie się cieszę, że razem z czwartoklasistami mogłam wziąć udział w #Superkoderach. Przedstawiłam działania realizowanej ścieżki cyfrowi Dje. Czytając relacje innych uczestników chcę podkreślić fakt, z jak ogromnym entuzjazmem i zaangażowaniem przystąpili do niego inni uczniowie. Zmieniali terminy wcześniej ustalonych indywidualnych zajęć, by móc wziąć udział w projekcie. Nauczyciele opisując spotkania zwracają uwagę na radość i ich ogromną ciekawość. Na to, że każde kolejna lekcja jest bardzo wyczekiwana. #Superkoderzy to niezwykle udany program który pokazał, jak można włączyć programowanie w realizację podstawy programowej innych przedmiotów, rozwijać kompetencje cyfrowe oraz społeczne uczniów i poprowadzić lekcje z wykorzystaniem TiKu.
Notka o autorce: Aleksandra Schoen-Kamińska – nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej w Zespole Szkół nr 3 w Pile, wielki zwolennik wykorzystywania nowoczesnych technologii na co dzień, realizuje z uczniami projekty Webquest i eTwinning, pracuje z klasą na tabletach, autorka blogów Klikankowo oraz Patyczaki Tableciaki, członkini grupy Superbelfrzy RP. Niniejszy artykuł został opublikowany w blogu Superbelfrów i został nieznacznie zmodyfikowany przez Marcina Polaka. Licencja CC-BY-SA.
