Minęły czasy, gdy rola nauczyciela ograniczała się jedynie do przekazywanie uczniom wiedzy. Obecnie pożądane jest, aby nauczyciel towarzyszył uczniowi w uczeniu się. Przejście na tę pozycję nie jest łatwe dla nauczyciela.
Przekażę kilka wskazówek, które znalazłam w różnych edukacyjnych artykułach, a które można też znaleźć w strategiach oceniania kształtującego.
Pierwsza rada jest dość ogólna: Ograniczyć tak zwane nauczanie na rzecz samodzielnego lub zespołowego zdobywania wiedzy przez uczniów. Z niej wynikają bardziej szczegółowe:
Samodzielność i kreatywność myślenia uczniów
Informuj uczniów po co i dlaczego się czegoś uczą.(I)
Ustalaj z uczniami, po czym poznają, że cel został osiągnięty.(I)
Nie podawaj uczniom gotowych rozwiązań. Zachęcaj uczniów do podawania własnych propozycji rozwiązań problemu, pozwól im je wypróbować.(V)
Akceptuj popełnianie przez uczniów błędów, wykorzystaj ich błędy do nauczania.(II)
Pytania uczniów
Pozwól na pytania uczniów, a wręcz zachęcaj do zadawania pytań. Każde pytanie jest ważne. Poszukuj razem z uczniami odpowiedzi na ich pytania. (II)
Doceniaj, ale nie oceniaj wypowiedzi uczniów. (III)
Zachęcaj uczniów do dialogu i do wyrażanie własnych opinii. (II i V)
Uczenie się w rękach ucznia
Podawaj instrukcje tak, aby uczniowie mogli pracować we własnym tempie. (V)
Udzielaj uczniom informacji zwrotnych o ich pracy. (III)
Zamiast powtórnie wyjaśniać niejasności, formułuj pytania pomocnicze, które naprowadzą uczniów na lepsze rozumienie. (II)
Koncentruj uwagę na dochodzeniu do rozwiązania, a nie na samym efekcie. (III)
Praca zespołowa
Aranżuj sytuacje, gdy uczniowie rozmawiają w parach i dzielą się opiniami. (III)
Podziel zadanie na części, aby uczniowie mogli podchodzić do problemu stopniowo. (V)
Organizuj pracę uczniów w grupach.(IV)
Ucz uczniów oceny koleżeńskiej w postaci przekazywania informacji zwrotnej. (III i IV)
Wykorzystuj w nauczaniu pomoc koleżeńską i wzajemne nauczanie.(IV)
Pozwól uczniom na wspólna pracę nad problemem. (IV)
Nauczyciel robi mniej
Polecaj uczniom szukania błędu w ich własnym rozumowaniu, a również w myśleniu nauczyciela. (II i V)
Angażuj uczniów w pomoc, np. w kontrolowanie czasu. (V)
Zapewnij uczniom aktywna pracę. (II i IV i V)
Pozyskuj informację od uczniów, jak ich nauczać. (II)
Dbaj o refleksję ucznia, zabezpiecz czas podczas lekcji na podsumowanie. (I i II i V)
Pracuj nad odpowiedzialnością uczniów za ich proces uczenia się. (V)
***
Większość tych wskazówek wpisuje się w ocenianie kształtujące. Zrobiłam (w nawiasie) przyporządkowanie wskazówek strategiom oceniania kształtującego.
Oto pięć strategii OK:
- Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu.
- Organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań, dających informacje, czy i jak uczniowie się uczą.
- Udzielanie uczniom takich informacji zwrotnych, które umożliwiają ich widoczny postęp.
- Umożliwianie uczniom, by korzystali wzajemnie ze swojej wiedzy i umiejętności.
- Wspomaganie uczniów, by stali się autorami procesu własnego uczenia się.
Notka o autorce: Danuta Sterna – była nauczycielka matematyki i dyrektorka szkoły, ekspertka merytoryczna w programie Szkoła Ucząca Się (SUS) (prowadzonym przez CEO i PAFW), autorka książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach. Niniejszy wpis pochodzi z jej bloga w partnerskiej platformie Edunews.pl – www.osswiata.pl.
PRZECZYTAJ TAKŻE:
>> Jak poprawić zaangażowanie uczniów w uczenie się podczas lekcji?
>> Uczenie się - instrukcja obsługi procesu
>> Widoczne uczenie się uczniów
