Przedmiotowy System Oceniania z języka niemieckiego przygotowuję w roku szkolnym 2013/2014 po raz pierwszy w mojej pracy zawodowej nie jeden dla całej szkoły, nawet nie jeden dla wszystkich „moich” uczniów, ale w sposób zindywidualizowany dla każdej grupy. Być może w przyszłym roku, a może już semestrze każdy uczeń otrzyma indywidualny PSO, co wydaje się być możliwe przy prowadzonych przeze mnie około 110 uczniów i uczennic. Pożyjemy, zobaczymy.
Pierwszym pytaniem, jakie sobie zadaję przy analizie pedagogicznej jest kwestia łączenia celów formalnych (wyniki egzaminów zewnętrznych, konkursu przedmiotowego, egzaminów międzynarodowych) i celów nieformalnych (opisanych przez Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie oraz Common European Framework of Reference for Language Learning, Teaching, Assessment uzupełniony o The Framework of Reference for Pluralistic Apprroches to Language and Cultures.). PSO spełniający te warunki może sprawiać wrażenie zbyt opisowego i zbytnio zbliżającego się do oceniania zachowania. Język, komunikacja są zachowaniem i to zachowaniem umożliwiającym odróżnianie zachowania kulturalnego od mniej kulturalnego, społecznego od niespołecznego, estetycznego od, dajmy na to, kiczowatego.
Oczywiście ocenie poddani zostają uczniowie i uczennice czternasto-, piętnastoletni. Osoby w dużej mierze już ukształtowane, ale za późno nie jest. W innym przypadku szkoła traci funkcję instytucji społecznego zaufania i państwowych rygorów. Można bronić tezy przeciwnej, że to jeszcze dzieci. Z tym się nie zgadzam w świecie globalnym – nasi uczniowie wymagają więcej samodzielności, więcej odpowiedzialności, więcej pragmatyki niż to się powszechnie dzieje.
Oceny roczne i półroczne muszą wskazywać drogę, być podstawą do rozmów, a oceny wysokie muszą być osiągalne na wiele sposobów.
Nie jestem zwolennikiem przydzielania oceny celującej już tylko za to, ze uczennica lub uczeń są laureatami jakiegoś konkursu – to moim zdaniem nieuzasadnione wspieranie złych tendencji w oświacie. Zakładam jako cel zdrowsze funkcjonowanie moich uczniów i uczennic w przestrzeni uczenia się.
Ocenę celującą może otrzymać uczeń/uczennica, który/która:
spełnia bezwzględną większość warunków na ocenę bardzo dobrą i spełnia bezwzględną większość warunków poniższych:
- dzięki nauce języka niemieckiego uzyskuje bardzo dobre wyniki w działalności szkolnej
i pozaszkolnej:
a) przygotowuje, przeprowadza i dokumentuje wyjścia i wycieczki do instytucji kultury, nauki i polityki (w języku niemieckim),
b) przeprowadził(a) lekcję LdL w systemie CLIL w równoległych i niższych klasach Gimnazjum nr 3 w Gliwicach,
c) czyta w języku niemieckim teksty kultury, polityki, nauki i techniki, ogląda filmy w języku niemieckim (przedkłada streszczenia),
- jest laureatem lub finalistą wojewódzkiego, krajowego, międzynarodowego konkursu przedmiotowego,
- uczestniczy w międzynarodowych;
a) wymianach,
b) wyjazdach,
c) projektach,
- w terminie (do 15 maja danego roku) oddal(a) swoją część publikacji na temat uczenia się niemieckiego w danej klasie.
Istotne są dla mnie, widziane z perspektywy pozaszkolnej umiejętności wymagane przy assessment center oraz związana z tym nierozłącznie merytoryczna samoocena i umiejętność jej uzasadniania. Technicznie ważną umiejętnością, warunkującą skorelowane uczenie się jest posługiwanie się osią czasu, tablicami chronologicznymi, mapą konturową oraz tworzenie galerii postaci i zdarzeń wyjątkowych. Ważne jest natychmiastowe stosowanie języka.
Ocenę bardzo dobrą może otrzymać uczeń/uczennica, który/która:
spełnia bezwzględną większość warunków na ocenę dobrą i spełnia bezwzględną większość warunków poniższych:
- bardzo dobrze przeprowadził(a) prezentację roczną,
- przygotował omówienie prezentacji na dowolny temat jako assessment center,
- bardzo dobrze dokumentuje swój wszechstronny rozwój osobisty w karcie samooceny (wykorzystuje języki obce do interdyscyplinarnego uczenia się),
- systematycznie uzupełnia oś czasu (tablice chronologiczne), mapę konturową oraz galerię znaczących postaci z zdarzeń (uczeń i uczennica potrafią uzasadnić wybór),
- swoje prace regularnie umieszcza na stronie szkoły (minimum 24),
- uczestniczy w przedmiotowych i między przedmiotowych konkursach oraz projektach krajowych i międzynarodowych,
- przeprowadził(a) lekcję LdL w swojej grupie.
Dobry uczeń, pracują w szkole o podobnych ambicjach, jest uczniem przygotowanym do lekcji – rozwiązania zaproponowane przez odwróconą szkołę/klasę wiele ułatwiają, wykorzystanie Akademii Khana, portali językowych (np. DeutschPortal) też jest cechą dobrego uczenia się języka obcego.
Ocenę dobrą może otrzymać uczeń/uczennica, który/która:
- dobrze posługiwał się językiem obcym podczas wykonywania pracy lekcyjnej – w oparciu o materiały (audio, wideo, lingua) wskazane do przygotowania przed lekcją,
- dobrze posługuje się TIK i źródłami elektronicznymi podczas uczenia się języka niemieckiego,
- dobrze wykonuje prace projektowe oraz konkursowe,
- dobrze współpracuje w grupie podczas prac lekcyjnych i domowych,
- dobrze napisał (a) sprawdziany i kartkówki (wg punktacji ze /statutu Szkoły),
- swoje prace umieszcza na stronie WWW (minimum 12),
- dobrze napisał zapowiedziane sprawdziany,
- dobrze jest oceniany(a) przez siebie oraz kolegów i koleżanki.
Ocenę dostateczną może otrzymać uczeń/uczennica, który/która:
- pracuje na poziomie swych możliwości,
- uczestniczy w pracach grupowych,
- odrabia większość zadań domowych (minimum 75%),
- pisze większość sprawdzianów (minimum 75%),
- dostatecznie napisał (a) sprawdziany i kartkówki (wg punktacji ze Statutu Szkoły),
- opanował(a) język niemiecki na poziomie A1(minimum 75%).
Ocenę dopuszczającą może otrzymać uczeń/uczennica, który/która:
- nie spełnia wymogów na ocenę dostateczną,
- nie narusza postanowień wyższych aktów prawa szkolnego i pozaszkolnego i wywiązuje się
z obowiązku rozwoju osobistego poprzez naukę i pracę,
- nie narusza zasad komunikacji w języku obcym, polskim i niewerbalnym – czym daje
świadectwo opanowania podstawowych umiejętności językowych.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń/uczennica, który/która:
- narusza postanowienia wyższych aktów prawa szkolnego i pozaszkolnego, a przede wszystkim
nie wywiązuje się z obowiązku rozwoju osobistego poprzez naukę i pracę,
- narusza zasady komunikacji w języku obcym, polskim i niewerbalnym – czym daje
świadectwo brakowi praktycznego opanowania podstawowych umiejętności językowych.
Po uwzględnieniu powyższych warunków ocenę roczną oraz półroczną ustala nauczyciel w rozmowie z uczennicą i uczniem najpóźniej na siedem dni przed konferencją klasyfikacyjną – jeżeli taka rozmowa się nie odbędzie, to ocenę ustala nauczyciel sam, zgodnie ze swoimi kompetencjami. Ostateczną decyzję o ocenie podejmuje nauczyciel.
Punktacja wg Statutu Gimnazjum nr 3 im. Noblistów Polskich w Gliwicach:
90%-100% - bdb
75% - 89% - db
55% - 74% - dst
36% - 54% - dop
0% - 35% - ndst
Notka o autorze: Aleksander Lubina – nauczyciel języka niemieckiego w Gimnazjum nr 3 im. Noblistów Polskich w Gliwicach, 20 lat doradca i konsultant, 10 lat w komisjach ds. awansu zawodowego nauczycieli, pracował 9 lat w szkołach podstawowych, 10 lat w gimnazjach, 13 lat w liceach, 6 lat na uniwersytecie. Autor skryptów, poradników, śpiewnika – publicysta, pisarz, poeta.
