Wydawać by się mogło, że w obszarze edukacji nie powinny funkcjonować mity i uproszczenia – wszak są to procesy, które powinny prowadzić do rozwoju osobistego, pogłębienia wiedzy i umiejętności. Nic bardziej mylnego. W sferze edukacji funkcjonuje wiele mitów i uproszczeń, które bardzo często powodują, że uczenie się staje się nieskuteczne lub wręcz przeciwskuteczne. Warto sięgać po literaturę naukową i prace badawcze, aby upewnić się, czy wybrane metody i formy edukacji rzeczywiście przyniosą zamierzony skutek.
Na rynku edukacyjnym nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się książka Jeffreya D. Holmesa, profesora Ithaca College w Nowym Jorku, pt. „Edukacja i uczenie się. 16 największych mitów”. Holmes przyjrzał się szesnastu powszechnie podzielanym przekonaniom na temat nabywania wiedzy. By jednoznacznie rozstrzygnąć o ich naukowej wartości, zebrał imponującą liczbę danych z literatury naukowej i dokonał ich wnikliwej oraz krytycznej analizy. Rozprawiając się z silnie ugruntowaną wiedzą potoczną, autor pokazuje jednocześnie, jak zachować krytycyzm wobec naukowych i pseudonaukowych doniesień.
Książki i artykuły poświęcone edukacyjnym mitom warto śledzić, nawet jeśli badania prowadzone są w innych krajach na świecie. W edukacji istnieje dość szybkie i swobodne rozprzestrzenianie się różnych teorii i metod, które rzekomo mają poprawiać skuteczność edukacji i jakość uczenia się. Wiele z nich ma podłoże komercyjne – otrzymujemy komunikat, że skorzystanie z określonych produktów przynosi fantastyczne rezultaty, a na dowód otrzymujemy wypowiedzi wielu osób, które niby odniosły dzięki nim sukces. Możemy w to wierzyć, ale lepiej upewnić się, czy rzeczywiście wskazane produkty i metody mogą nam przynieść edukacyjną korzyść.
Książka Holmesa może wydać się wielu osobom kontrowersyjna. Po pierwsze, że dotyczy sfery osobistych przekonań, a w przypadku nauczycieli i edukatorów, także doświadczenia zawodowego. Być może pomija też inne istotne mity funkcjonujące w tym obszarze. Edukacja to obszar, który podlega dynamicznym i niekończącym się zmianom, a zatem omawianie mitów wymaga uwzględnienia najbardziej aktualnych badań (Holmes powinien uwzględnić więcej nowszych badań naukowych). Niemniej jednak jest to pozycja, która może pobudzić i ożywić dyskusję na temat jakości edukacji.
"Wybór mitów na temat uczenia się i edukacji jest ciekawy, lecz trzeba jednak mieć świadomość, że jest ich znacznie więcej, nie sposób przestudiować ich wszystkich w jednym tomie (…)" - napisała w słowie wprowadzającym prof. Ewa Czerniawska z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. "Lektura książki może być dla wielu osób niełatwa, gdyż autor rozprawia się z silnie ugruntowaną wiedzą potoczną, gorącą, wzmacnianą przez doświadczenia czytelnika. Warto jednak podjąć trud przyjrzenia się wynikom badań i refleksję nad własnymi przekonaniami, szczególnie jeśli ktoś zajmuje się nauczaniem innych osób."
„Zachęcam wszystkich – nauczycieli, pracowników oświaty, dziennikarzy, uczniów, rodziców itd. – aby żądali od ludzi powtarzających określone opinie na temat edukacji wskazania odwołań do konkretnych, dostępnych i recenzowanych prac badawczych.” – apeluje Holmes.
Notka o publikacji:
„Edukacja i uczenie się. 16 największych mitów”, Jeffrey D. Holmes
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019
Jeffrey D. Holmes, profesor Ithaca College w Nowym Jorku. Prowadzi wykłady z psychologii ogólnej, diagnostyki psychologicznej oraz metod badawczych w psychologii. Opublikował oryginalne badania dotyczące uprzedzeń rasowych oraz metod nauczania psychologii. Jest autorem licznych prac na temat wartości naukowego sposobu myślenia w badaniach nad zachowaniem człowieka. Jest autorem książki Social Psychology: Student Handbook to Psychology (2012).
Notka o autorze: Marcin Polak jest twórcą i redaktorem naczelnym Edunews.pl (2008). Zajmuje się zawodowo polską edukacją od ponad 15. lat i jest głęboko zaangażowany w debatę na temat modernizacji i reformy szkolnictwa (zob. np. Dobre zmiany w edukacji, Jak będzie zmieniać się edukacja?). Realizuje projekty edukacyjne i szkoleniowe o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Blisko współpracuje z nauczycielami i szkołami (m.in. w radzie rodziców). Jest również członkiem grupy Superbelfrzy RP.
Ostatnie komentarze