Uczenie się wzajemne rówieśników jest metodą od dawna stosowaną przez uczniów, zwłaszcza poza czasem szkolnym/studiami na przykład podczas przygotowywania się do sprawdzianów. Jak się jednak okazuje, wykorzystanie tej samej metody podczas zajęć może znacznie zwiększyć poziom stresu wśród uczniów/studentów, ale też przynosi im pewne cenne korzyści w nauce, co wynika z badań chińskich i amerykańskich naukowców.
W badaniu (2024) oceniano wpływ nauczania rówieśniczego na aktywność mózgu studentów. Zrekrutowano 99 studentów nauk ścisłych i wyposażono ich w futurystyczne czapki z czujnikami optycznymi zdolnymi do pomiaru zaangażowania neuronów. Następnie studenci otrzymali 10 minut na przyswojenie lekcji multimedialnej na temat efektu Dopplera, zanim zostali losowo przydzieleni do ponownego przeczytania lekcji, wyjaśnienia tego, czego się nauczyli koledze lub wyjaśnienia tego, czego się nauczyli sobie.
Studenci, którzy w ramach badania uczyli kolegę z klasy, zgłaszali podwyższony poziom lęku i wykazywali najwyższy poziom aktywności w ośrodkach przetwarzania społecznego i poznawczego mózgu — ale także znacznie przewyższyli innych członków grupy w testach przypominania i przenoszenia, wydawali się skuteczniej monitorować swoje myślenie i uwzględniali bardziej „rozwinięte stwierdzenia” i przykłady w swoich wyjaśnieniach. Naukowcy wysunęli hipotezę, że obecność kolegów z klasy może aktywować części mózgu dostrojone do wzajemnych opinii, zachęcając do podniesienia poziomu myślenia i „dostosowania swoich wyjaśnień do potrzeb odbiorców”. Podobne mechanizmy działają na niższych etapach kształcenia.
Aby w pełni wykorzystać potencjał nastolatków, badania nad uczeniem się od rówieśników sugerują, że najlepiej jest łączyć bezpośrednie nauczanie z zajęciami grupowymi. Można zastosować proste strategie, takie jak „odwróć się i porozmawiaj”, aby urozmaicić wykłady, przydzielać uczniów do nauczania kolegów z klasy, wprowadzać elementy grywalizacji do quizów, aby wywołać zainteresowanie tematem lub poprosić o wzajemne przeglądanie wersji roboczych prac przed wysłaniem do nauczyciela.
Danuta Sterna podpowiadała już w Edunews.pl kilka różnych metod wspierających wzajemne nauczanie. Jedną z nich jest tzw. Układanka. „W układance uczniowie stają się ekspertami – nauczycielami. Trzeba podzielić materiał na części i każdą z nich przydzielić innej grupie do zapoznania się. Każdy członek grupy staje się specjalistą od danej części. Następnie uczniowie dzielą się na nowe grupy i w każdej jest po jednym specjaliście z poprzednich grup. Następuje wzajemne uczenie się. Dzięki układance wszyscy uczniowie zapoznają się z całością.”
***
Wspomniane badania pochodzą z przeglądu najciekawszych edukacyjnych badań w 2024, które wybrali redaktorzy portalu Edutopia.org Youki Terada i Stephen Merrill .