List Otwarty do Kongresu Obywatelskiego

Szanowny Panie Prezesie, Szanowni Uczestnicy Kongresu,

Oświata jest fundamentalnie ważną dziedziną życia kraju. Chodzi nie tylko o ogromne fundusze wydawane na armię ponad 650 tysięcy nauczycieli zatrudnionych w 30 tysiącach szkół, które utrzymujemy z podatków obywateli. Nie tylko chodzi o przyszły rozwój kraju, dla którego potrzeba nam obywateli świadomych własnej wartości, przywiązanych do podstawowych zasad etycznych, odróżniających zatem nie tylko prawdę od fałszu, ale i dobro od zła, wreszcie posiadających wiedzę i umiejętności na miarę wyzwań współczesności. Przede wszystkim chodzi o dobro naszych dzieci, które dzisiaj na dwanaście długich lat przymusowo oddajemy we władanie państwowej administracji. O dzieci, które tej przymusowej szkoły nie lubią tak samo, jak nie lubiła jej większość z nas.

Polska szkoła niszczy naturalną ciekawość świata dzieci zamiast rozwijać osobowość i uczyć. Uczy bezrozumnego powtarzania algorytmicznych reguł i skuteczności w zdawaniu mechanicznie ocenianych i powtarzalnych testów. Szkolny program jest przeraźliwie nudny, nie da się przy jego pomocy rozbudzić autentycznej ciekawości i zainteresowań dziecka, nie da się również zaspokoić nim jakichkolwiek zainteresowań rozbudzonych gdzie indziej; jest przestarzały, czasem zawiera nieprawdę, jest absolutnie oderwany od codziennej, coraz bardziej barwnej pozaszkolnej rzeczywistości dziecka. Szkolne metody nauczania przeczą zaś wszystkiemu, co dzisiaj wiemy o funkcjonowaniu ludzkich umysłów. Szkoła przy tym również demoralizuje, ucząc oportunizmu i przystosowania do życia w systemie opartym na przymusie.

Istnieją co prawda chwalebne wyjątki od smutnej szkolnej reguły, jednak szkoły otwarte, uczciwi i kompetentni nauczycie oraz wreszcie odpowiedzialni rodzice, dbający o rozwój własnych dzieci, mają dzisiaj w Polsce wyjątkowo trudne życie.

Nie tylko resort oświaty odpowiada za ten stan rzeczy. Kryzys edukacji jest globalnym zjawiskiem i warunkują go również różnorakie procesy kulturowe. Polityka polskich władz oświatowych jest jednak wysoce niezadowalająca i przede wszystkim niezrozumiała, a w wielu przypadkach po prostu skandalicznie bezmyślna. Polskiej szkole brakuje zwłaszcza śmiałej, dalekosiężnej wizji edukacyjnego rozwoju i strategii jej realizacji. Akceptujące milczenie środowisk akademickich wobec rozmaitych absurdów programowych i przede wszystkim wobec braku tej wizji uważamy za wyraz kompromitującej słabości tych środowisk.

Panie Prezesie,

Polskiej edukacji poświęcony był zorganizowany z charakterystycznym dla Pana rozmachem ubiegłoroczny, VI Kongres Obywatelski. Mowa była na nim o zmianie paradygmatów edukacji, o koniecznym „kopernikańskim przewrocie”, pojawiły się wreszcie z Pańskich ust kilkakrotnie potem powtarzane zapowiedzi koalicji na rzecz zmian w edukacji. Tym zapowiedziom przysłuchiwaliśmy się z nadzieją, widząc w Kongresach Obywatelskich ogromny potencjał przyciągający najróżniejsze, często wpływowe środowiska. Wielu z nas pragnęło się włączyć w prace tej zapowiadanej koalicji czy też „paktu dla edukacji”. Nic takiego jednak nie nastąpiło. Edukacja jest również jednym z tematów VII Kongresu. Niech tym razem nastąpi kontynuacja. Deklarujemy własny udział. Chcemy pracować na rzecz strategicznej wizji polskiej edukacji i szukać sposobu jej realizacji. Uważamy, że Kongres Obywatelski potencjalnie tworzy znakomite możliwości.

Paweł Kasprzak

Osoby zainteresowane poparciem Listu Otwartego prosimy o czynienie tego tutaj.