Kaizen zamiast tornado

Wiele dyskutujemy o tym co powinno się zmienić lub na co powinno się zmienić. Może pomyślmy odwrotnie, paradoksalnie. „Przemiana jest skutkiem nie jakiegoś czynu, ale tego, z czego się zrezygnowało” (Anthony de Mello: Minuta mądrości).

 

Z czego trzeba zrezygnować w szkole?

Niech pożywką do refleksji będą wyniki badań. Przez 25 lat Instytut Gallupa przeprowadzał wywiady z ponad milionową rzeszą pracowników, a także z grupą około 80.000 menedżerów. Każdemu respondentowi zadawano setki pytań, dotyczących różnych aspektów pracy. Z każdym menedżerem rozmawiano około 1,5 godziny, w wyniku czego zebrano materiał 120.000 godzin nagrań. Praca „Metaanaliza i analiza użyteczności w badaniach nad związkiem pomiędzy opiniami pracowników i wynikami osiąganymi przez firmę”, Jamesa Hartera i Ame Creglow, pozwoliła wyodrębnić 12 najważniejszych pytań dla skuteczności w biznesie. Oto pytania, które dostarczają najwięcej i najważniejszych informacji:

 

•	Czy wiem, czego oczekują ode mnie w pracy?
•	Czy mam do dyspozycji materiały i sprzęt niezbędny do prawidłowego wykonania pracy?
•	Czy codziennie mam w pracy możliwość wykonywania tego, co potrafię najlepiej?
•	Czy w ciągu ostatnich siedmiu dni poczułem się choć raz doceniony lub czy byłem pochwalony za swoją pracę?
•	Czy szefowi lub komuś innemu w pracy na mnie zależy, czy ktoś zauważa mnie jako osobę?
•	Czy ktokolwiek w pracy zachęca mnie do tego, abym się dalej rozwijał?
•	Czy w pracy liczy się moje zdanie?
•	Czy misja mojej firmy daje mi poczucie, że praca, którą wykonuję, jest ważna?
•	Czy moim współpracownikom zależy na tym, żeby pracować jak najlepiej?
•	Czy mam w pracy swojego najlepszego przyjaciela?
•	Czy w ciągu ostatnich sześciu miesięcy rozmawiałem z kimś o postępach, jakie poczyniłem?
•	Czy miałem w pracy możliwość dokształcania się i rozwoju

 

Według badaczy Instytutu Gallupa, tych dwanaście pytań pozwala najprościej i najdokładniej zarazem ocenić jakość miejsca pracy. Zdaniem „Wielkich Menedżerów”, najistotniejszych jest sześć pierwszych pytań.

 

Ponieważ od ponad sześćdziesięciu lat Instytut Gallupa jest światowym liderem w pomiarze i analizie nastawień, opinii i zachowań, miałam jasność, że warto zapoznawać nauczycieli z tymi badaniami. Co uczyniłam na jednym z ostatnio prowadzonych warsztatów. Zdarzyła mi się grupa, która dała mi wiele do myślenia i odczucia...

 

Prosiłam o odczytanie tych pytań z pozycji ucznia w polskiej szkole. - Głupie jakieś te pytania. Zwłaszcza te o rozwoju – usłyszałam nagle z sali. - Hm, o rozwoju? – zaskoczona, zareagowałam po „rogersowsku”. Patrzyłam na grupę nauczycieli, nieświadomie wyznających teorię „X” McGregora... - Chyba mamy właśnie na sali do czynienia z konfliktem przekonań – pomyślałam.

 

Przypomniałam sobie, że czasem od działania lepsze jest... nie-działanie. Znasz może, Czytelniku, taki fragment z Anthony de Mello (Minuta Mądrości):

„Mistrz z naciskiem podkreślał, że to, czego uczy,

jest niczym i że niczym jest również to, co robi.

Jego uczniowie stopniowo odkrywali,

że Mądrość przychodzi do tych,

którzy nie uczą się niczego

i którzy oduczają się wszystkiego.

Przemiana jest skutkiem nie jakiegoś czynu, ale tego, z czego się zrezygnowało.”

 

- Dobrze więc. Zrobimy inaczej. Udzielmy z pozycji ucznia negatywnych odpowiedzi i zobaczmy, co z tego wyjdzie. – zaproponowałam. Oto, co otrzymaliśmy:

 

•	Nie wiem, czego oczekują ode mnie w szkole. Realizuję cele, które nie są moje.
•	Nie mam do dyspozycji materiałów i sprzętu niezbędnego do prawidłowego wykonania zadań.
•	Nigdy nie mam w szkole możliwości wykonywania tego, co potrafię najlepiej.
•	W ciągu ostatnich miesięcy ani razu nie poczułem się choć raz doceniony lub pochwalony za swoje prace.
•	W szkole nikomu na mnie nie zależy i nikt nie zauważa mnie jako osoby.
•	W szkole nikt mnie nie zachęca do tego, abym się dalej rozwijał.
•	W szkole moje zdanie się nie liczy.
•	Nie znam misji mojego pobytu w tym miejscu (sensu i korzyści).
•	Moje wysiłki nie są zauważane.
•	W szkole nie mam żadnej dorosłej osoby nastawionej do mnie przyjacielsko.
•	Nigdy nie rozmawiałem z nauczycielami o postępach, jakie poczyniłem.
•	W szkole nie mam szansy na rozwój moich autentycznych talentów.

 

Uff – chyba nie fajnie w tej naszej szkole...

 

(Na podstawie Buckingham M., Coffman C.: Po pierwsze: złam wszelkie zasady. Co najwięksi menedżerowie na świecie robią inaczej. MT Biznes, Warszawa 2001)

 

(Notka o autorce: Małgorzata Taraszkiewicz: psycholog edukacyjny, trener, członek Grupy Edukacyjnej XXI, członek zespołu e-Redakcji Edunews.pl)