Jak wspierać dziecko w trudnym dla wszystkich czasie?

Wychowywanie to wyzwanie

Do wychowania dziecka potrzebna jest cała wioska! Każdy rodzic, nauczyciel czy opiekun to rozumie i dostrzega, jak wiele dzieci zyskują poprzez wchodzenie w różne relacje i kontakty społeczne. Ponieważ sytuacja pandemii wymusza na nas ograniczenie ilości i częstotliwości kontaktów, a niekiedy zmusza do samoizolacji czy dystansu społecznego, gros odpowiedzialności za wspieranie dobrostanu oraz kondycji psychicznej spada na rodziców/opiekunów.

Wspieranie dziecka należy zacząć od zidentyfikowania potrzeb i uznania tego, na co mamy wpływ, a czego nie możemy kontrolować. Wtedy jesteśmy w stanie skierować naszą energię ku obszarom, które od nas zależą i dobrze przemyśleć, co będzie realną pomocą i wsparciem dla dziecka.

Co robić, aby pomóc dzieciom stawić czoła edukacji zdalnej?

Bliskość i uważna obecność. W czasach wstrząsów i zmian, takich jak pandemia, potrzeby dzieci są często większe i różne od tego, co było dla nas normą do tej pory. Dzieci mogą odczuwać zwiększoną potrzebę fizycznej bliskości. Ważne jest, abyśmy znaleźli czas na przytulanie, dotyk i bliskość, ponieważ takie fizyczne połączenie pomaga ‘uziemić’ dzieci i sprawia, że czują się bezpiecznie. Warto też zapewnić im różne doświadczenia zmysłowe, np. bieganie boso po trawie, zabawa plasteliną czy masą solną, skakanie po poduszkach lub samodzielne wykonywanie mas plastycznych typu slime i zabawa nimi.

Samoregulacja. Gdy dzieci odczuwają trudne emocje związane z pandemią, ważne jest, aby je znormalizować, po prostu je uznając. Przypomnij sobie i dziecku, że każda emocja jest ważna – to normalne, że nie wszystko, co nas spotyka jest łatwe. Trudne doświadczenia są okazją do modelowania i dzielenia się pozytywnymi strategiami radzenia sobie ze stresem, takimi jak spacer, kąpiel, przytulanie się, rysowanie czy wykonywanie relaksacyjnych ćwiczeń oddechowych bądź medytacji.

Rutyna. Postarajmy się zapewnić dzieciom stały, w miarę przewidywalny rytm dnia – jest to jeden ze sposobów, aby pomóc im poczuć się bezpiecznie. Stwórzcie wspólnie codzienne rytuały np. wspólne czytanie przed snem czy poranny spacer. Pamiętaj, że codzienna aktywność dziecka powinna być uporządkowana i obejmować wszystkie istotne obszary (nauka, aktywność fizyczna, czas wolny, odpoczynek itd.).

Równowaga. Zadbaj o zapewnienie dziecku wystarczającej ilości snu (ponad 10 godzin dla większości grup wiekowych), co poza zapewnieniem regeneracji całego organizmu wpłynie również na pracę układu odpornościowego. W ciągu dnia wyznaczcie z dzieckiem czas na swobodną zabawę. Wbrew powszechnemu przekonaniu nie chodzi tu o niekończącą się dostawę nowych, fantazyjnych zabawek ani o projektowanie specjalnego pokoju zabaw. Pomyślmy o zabawie dziecka jako o jego pracy – nadając jej wartość, utwierdzamy dzieci w przekonaniu, że wymaga ona czasu, skupienia i zaangażowania.

Jak zorganizować naukę w domu?

Filozofia edukacyjna szkół IB stawia rodziców w roli partnerów i pełnoprawnych członków społeczności szkolnej. Rodzice mają za zadanie wspierać dzieci, a także rozwijać cechy i postawy dając dzieciom wzór do naśladowania.

Pierwszym wyzwaniem podczas edukacji zdalnej będzie zorganizowanie nauki dziecka poza szkołą. Tworząc przyjazne miejsce do nauki w domu, weź pod uwagę poniższe wskazówki. Możesz też skorzystać z checklisty, aby upewnić się, czy nic ważnego nie umknęło Twojej uwadze.

1. Wydziel miejsce tylko do nauki, aby podczas przerw lub po zakończonej pracy dziecko miało możliwość zmiany otoczenia, np. mogło przejść do innej części pokoju. Pozwól dziecku urządzić kącik do pracy według własnego pomysłu, ale zwróć uwagę, czy panują w nim odpowiednie warunki (wygodne krzesło odpowiedniej wysokości, dobre oświetlenie, brak rozpraszaczy itp.). Uczul dziecko, że kącik do nauki powinien być uporządkowany. Chaos sprzyja rozpraszaniu uwagi, wywołuje stres oraz sprawia, że tracimy zapał do pracy.
2. Jeśli Twoje dziecko jest ruchliwe, zaproponuj mu krzesło, które może się obracać lub kołysać, aby zaspokoić jego potrzeby związane z ruchem.
3. Nie wyręczaj dziecka w obowiązkach. Interesuj się zadaniami szkolnymi dziecka i bądź jego towarzyszem w procesie uczenia się. Dziecko powinno próbować działać samodzielnie, ponieważ im więcej razy spróbuje, tym bardziej zwiększy się jego samodzielność.
4. Motywuj, ale nie krzycz i nie karz – nie będzie to skuteczne, a dodatkowo zwiększy (i tak wysoki) poziom stresu. Jeśli brakuje Ci cierpliwości, zaproponuj kilka minut przerwy. Wykorzystaj ją na uspokojenie się (policz do dziesięciu, wykonaj kilka głębokich wdechów, napij się wody). Przypomnij sobie, dlaczego chcesz wspierać swoje dziecko.
5. Nie pozwól, aby rozmowy o nauce i szkole zdominowały wszystkie Twoje rozmowy z dzieckiem – pamiętaj, że po skończonych lekcjach dzieci chcą „wrócić do domu”, nawet jeśli w kontekście edukacji zdalnej oznacza to symboliczną zmianę pokoju.
6. W razie pytań czy wątpliwości zwróć się do nauczyciela swojego dziecka: komunikuj się, proś o pomoc, wsparcie i wskazówki. Nauczyciele mają pomysły, narzędzia i strategie, które przećwiczyli już z setkami dzieci i którymi chętnie się z Tobą podzielą.

Najważniejsza rada na koniec

Pamiętaj, że idealny rodzic nie istnieje, bądź wystarczająco dobrym rodzicem i nie ulegaj presji mediów społecznościowych. Nie porównuj się z innymi i bądź dla siebie wyrozumiały. Gdy zadbasz o swoje potrzeby, będziesz w stanie zaoferować dziecku wsparcie, którego mu trzeba.

Notka o autorce: Katarzyna Kijek-Kubejko – wicedyrektorka, koordynatorka programu IB PYP i nauczycielka j. hiszpańskiego w Międzynarodowej Szkole Podstawowej Paderewski. Niniejszy artykuł ukazał się w blogu Edukacja i Inspiracje, licencja CC-BY-SA.