Dobre słuchanie

Często naprawdę słuchamy tylko przez chwilę, a potem szybko przechodzimy do własnych spraw. Jesteśmy nastawieni na pozyskanie informacji, które możemy użyć do dalszej konwersacji. Nie słuchamy „dla kogoś”, ale „dla siebie”.

Prawdziwe słuchanie zakłada okazywanie szacunku i tworzenie empatycznej przestrzeni.

W książce Deep Listening autorka – Emily Kasriel przedstawia osiem kroków głębokiego słuchania. Zamieniłam je na siedem wskazówek. Warto je rozważyć, jeśli chcemy naprawdę kogoś wysłuchać.

Przestrzeń

Do prawdziwej rozmowy konieczna jest bezpieczna przestrzeń. Spokojny czas, brak zakłóceń oraz intymność. Tę przestrzeń można przygotować, zadbać o nią. Jeśli chcemy odbyć prawdziwą rozmowę, nie może ona być prowadzona w przypadkowych warunkach.

Własne przygotowanie

Aby móc słuchać innych trzeba być wysłuchanym przez siebie samego. Jeśli jesteśmy zajęci swoimi myślami i sprawami, to nie jesteśmy w stanie słuchać innych.

Prawdziwe słuchanie wymaga od człowieka przygotowanie samego siebie. Zaczynajmy rozmowę, gdy jesteśmy na nią gotowi.

Jeśli w czasie rozmowy przychodzą nam myśli związane z innymi tematami albo przykłady, które wydają się podobne, trzeba się powstrzymać od ich wygłaszania. Przeważnie nie są one podobne, do tego o czym mówi rozmówca, i cytowanie ich oddala rozmówcę od myślenia o sobie.

Obecność

Na obecność składa się okazywanie zainteresowania, kontakt wzrokowy, mowa ciała i ton głosu. Ważny jest brak rozproszenie. Potrzebne jest całkowite skupienie się na rozmówcy.

• Zainteresowanie: Rozmówca powinien czuć ciekawość, empatię, szacunek i brak oceniania. Zadawanie pytań może być pomocne, gdyż rozmówca ma wtedy świadomość, że jest słuchany.
• Utrzymanie kontaktu wzrokowego. Stałe serdeczne i zachęcające spojrzenie. Skierowanie ciała w kierunku rozmówcy. Te niewerbalne sygnały pokazuje człowiekowi, że jest słuchany.
• Mowa ciała, czyli zwrócenie w stronę rozmówcy, nierozglądanie się na boki, otwarta postawa.
• Przyjazny ton głosu. Badania pokazują, że ton głosu jest tak samo ważny, jak postawa ciała.

Cisza

Wytrzymywanie ciszy, która zapada, ona bywa potrzebna, aby rozmówca miał czas na myślenie i refleksję.

Wiele osób, gdy rozmówca milknie i zapada cisza, zaczyna komentować lub wtrąca swoje uwagi, to wybija rozmówcę z myślenia na swój temat.

Parafraza

Sprawdzanie, czy rozmówca jest właściwie rozumiany. Można zadać pytania: Czy dobrze Cię rozumiem?; Czy chciałeś powiedzieć, że …; Rozumiem, że cię to dotknęło, czy tak?

Rada

Nie radzić i nie oceniać. Rady są przeważnie kulą w plot, a ocenianie zamyka rozmówcę i skłania jedynie do obrony.

Radzić jedynie na wyraźnie życzenie rozmówcy i nie obstawiać przy swojej radzie.

Głębiej

Chodzi o to, aby lepiej zrozumieć przekaz, nie tylko bezpośredni, ale też ten przekazywany między wierszami, w tym emocje towarzyszące rozmówcy.

Zastanowienie się, co stoi za przekazem rozmówcy, dlaczego właśnie o tym mówi, jakie emocje mu towarzyszą. To może pomoc w reakcji na słowa rozmówcy i pomóc mu zrozumieć samego siebie.

W skrócie - jak dobrze słuchać:

• Znaleźć odpowiednie miejsce i czas na rozmowę
• Odłożyć swoje sprawy na bok
• Być w pełni obecnym – wyrażać zainteresowanie, utrzymywać kontakt wzrokowy, sygnalizować zainteresowanie mową ciała, używać przyjaznego tonu.
• Pozwalać na ciszę
• Parafrazować
• Nie radzić i nie oceniać.
• Odczytać emocje i potrzeby rozmówcy.

Notka o autorce: Danuta Sterna jest byłą nauczycielką matematyki i dyrektorką szkoły, ekspertką oceniania kształtującego. Współpracowała z Centrum Edukacji Obywatelskiej tworząc programy szkoleń i kursów. Jest autorką książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach, prowadzi też swoją stronę: OK nauczanie. Inspiracja artykułem Emily Kasriel w BigThink.com.