Generacja Z to żyjące w wypełnionym nowoczesnymi technologiami środowisku pokolenie ciągłej zmiany. Dlatego w pracy z jego przedstawicielami tak ważne jest poszukiwanie „zwinnych” rozwiązań zmierzających w kierunku coraz lepszego zrozumienia ucznia i wykorzystania jego możliwości. Zadaniem nauczyciela pracującego z „zetkami” jest dynamiczne dostosowywanie się, w czym może pomóc przeniesienie na szkolny grunt praktyk biznesowych.
Pokolenie „Z” – krótka charakterystyka
„Zetki”, czyli inaczej:
- Always on (zawsze podłączeni)
- I-Gen (pokolenie „ja”)
- Digital Natives (cyfrowi tubylcy)
- Screenagers („ekranowcy”)
- Net Gen (pokolenie sieci)
- GenTech (pokolenie technologii).
To pokolenie obecnych uczniów i studentów urodziło się między 1995 a 2010 rokiem i rozwija się w rytm powstawania kolejnych technologicznych nowinek. Są pokoleniem pracy grupowej i wzajemnej motywacji – pierwszym, które w nauce szkolnej wykorzystuje odkrycia neurodydaktyki. Generacja ta potrafi dostrzegać swoje miejsce w wielokulturowym świecie i czuje się jego pełnoprawnym obywatelem (global citizenship).
Walczy o środowisko naturalne, protestuje przeciwko nierównościom i niesprawiedliwości społecznej.
eduSCRUM a zwinność i dostosowanie się do zmian
Szacuje się, że „zetki” będą zmuszone do mobilności i częstych zmian zawodu, dlatego tak ważne jest, aby na zajęciach dawać im możliwość rozwijania kluczowych kompetencji, wspierać kreatywność i zawsze poszukiwać nieszablonowych rozwiązań.
Elastyczność i umiejętność szybkiego uczenia się będą kluczowymi kompetencjami, które pozwolą im zdobywać wymarzone posady lub samodzielnie je kreować. Będzie to pokolenie ludzi uczących się przez całe życie (lifelong learning).
Najlepsi nauczyciele stale dostosowują swoje strategie do potrzeb i możliwości danej chwili. Efektywne nauczanie to nieustanny proces dostosowywania, oceniania i reagowania na energię oraz zaangażowanie uczniów - sir Ken Robinson
Dlatego w polskiej przestrzeni edukacyjnej potrzebujemy edukacyjnej zwinności (edu-agile) – aktywności nastawionych na oddanie procesu w ręce uczniów. Jedną z nich jest model projektowania działań edukacyjnych: eduScrum (zob. https://eduscrum.org/).
eduScrum to aktywna forma współpracy pozwalająca uczniom w zespołach wykonywać zadania w ustalonym rytmie. Uczniowie planują i ustalają własne działania oraz śledzą postępy, z kolei nauczyciel określa zadania, szkoli i doradza.
Dzięki eduScrum uczniowie stają się „właścicielami” własnego procesu uczenia się, co skutkuje wewnętrzną motywacją, zabawą, rozwojem osobistym i lepszymi wynikami.
Nauczyciel określa, dlaczego i co (zrobić), uczniowie – jak (to osiągnąć). Jest to bezsprzecznie przełomowe podejście do realizacji zadań edukacyjnych, w którym spersonalizowane uczenie się odgrywa bardzo ważną rolę, podobnie jak cztery kluczowe umiejętności: kreatywność, współpraca, komunikacja i krytyczne myślenie.
Jak założyć zespół eduScrumowy w klasie?
W metodyce działania Scrum w skład grupy wchodzą właściciel produktu (Product Owner), scrum master oraz zespół scrumowy.
Właściciel produktu – to nauczyciel. Zna „co” i „dlaczego” – trzyma stery produktu (czyli podstawę programową), zarządza zadaniami i ustala priorytety po to, aby zespół osiągał cele i realizował misję. Jest jedyną osobą, która przekazuje wymagania i pokazuje kierunek.
Scrum master – to uczeń, przywódca duchowy zespołu. Taka osoba koordynuje proces, pilnuje zwinności, czyli adaptacji procesu do potrzeb, dlatego to bardzo ważna funkcja.
Zespół scrumowy – to uczniowie, członkowie grupy. Mają wszystkie niezbędne kompetencje, aby z powodzeniem zrealizować wszystkie zadania.
Taki zespół jest:
- samoorganizujący się,
- interdyscyplinarny – niepotrzebne są osoby z zewnątrz,
- odpowiedzialny (za wszystkie działania).
Jak to działa?
Cykl uczenia się jakiegoś zagadnienia i pracy nad nim w eduScrum nazywamy sprintem. To prosty i przejrzysty proces zawarty w następujących praktykach dających skuteczność i poczucie bezpieczeństwa nauczycielom i uczniom:
- Planowanie działań (sprint planning) – zakres prac jest samodzielną decyzją członków zespołu. Właściciel produktu wspiera i wyjaśnia cel sprintu – dokąd zmierzamy.
- Codzienny scrum (stand-up, czyli tzw. stojak) – odbywa się na każdym spotkaniu / każdej lekcji. Podczas stand-upu członkowie zespołu opowiadają, co ostatnio robili, co będą robić dzisiaj, na jakie problemy natrafili.
- Przegląd działań (sprint review) – odbywa się na zakończenie każdego sprintu. Jest to pokazanie przyrostu, pochwalenie się tym, co zostało zrobione, co wyszło.
- Retrospektywa sprintu – na ten etap przychodzi czas po zakończeniu sprintu. Obejmuje wgląd w działanie, feedback, czas na wspólne zastanowienie się, co się działo w czasie sprintu, co można jeszcze zrobić, jak wyglądały relacje, co się sprawdziło, a co można poprawić.
„Narzędziownik” eduScrumowych działań
Aby efektywnie zorganizować pracę zespołową, warto wykorzystać narzędzia TIK (jako naturalne środowisko uczniów), które ułatwią komunikację, szybkie uzyskanie feedbacku, planowanie działań, podział ról czy kontrolę realizacji działań. Te wszystkie funkcjonalności zawiera eduOne – system, który integruje proces zarządzania placówką oraz proces dydaktyczny. Najważniejsze, że platforma pozwala na to, co w eduScrumie najważniejsze – autonomię ucznia (komunikacja w chmurze, samodzielne tworzenie zasobów, śledzenie postępów) oraz efektywną pracę nauczyciela (asystent nauczyciela – automatyzacja procesów administracyjnych i kontrola).
Obcowanie z pokoleniem Z każe nam bardziej niż kiedykolwiek myśleć o przyszłości i przygotowaniu uczniów do odgrywania różnych ról społecznych i zawodowych.
Zwinność (albo w języku biznesowym agile), którą pojmuję tutaj jako „edukacyjny fitness”, to aktywne i praktyczne działania zmierzające w stronę dobrej, otwartej, relacyjnej edukacji, ale też mocno nakierowane na ciągły rozwój i przygotowanie do tego, co niesie ze sobą jutro. Bo nasi uczniowie to liderzy jutra, kiedy zatem, jak nie teraz, przyzwyczajać ich do tego, co ich czeka?
Zapraszam na moje wystąpienie na INSPIR@CJACH 2022, podczas którego więcej opowiadałam o "zetkach" i ich cechach:
***
Organizatorami zorganizowanej w dniach 24-25 września 2022 w Warszawie konferencji INSPIR@CJE 2022 byli:
Edunews.pl, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Wiedzy THINK! oraz Think Global sp. z o.o.
Partnerem merytorycznym była społeczność nauczycieli: Superbelfrzy RP.
Partnerem strategicznym konferencji był: Microsoft Polska.
Partnerami konferencji byli: Amazon STEM Kindloteka, Fundacja Szkoła z Klasą & Program Asy Internetu), Learnetic, Wydawnictwo Nowa Era, Photon Entertainment, Samsung & Program Solve for Tomorrow, Stowarzyszenie Cyfrowy Dialog oraz Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń.
Notka o autorce: Justyna Mak jest lektorką j.angielskiego, autorką materiałów i artykułów, trenerką edukacyjna i coachem językowym. Ekspertka i moderatorka ogólnopolskich programów edukacyjnych, w tym platformy z interaktywnymi materiałami edukacyjnymi dla uczniów szkół ponadpodstawowych www.dlaucznia.pl. Współpracuje z wydawnictwem Nowa Era oraz National Geographic Learning Polska (jest certyfikowanym nauczycielem NGL - Certified National Geographic Educator).
