Aby rozbudzić w uczniach ciekawość naukową, warto zaproponować im odwiedzenie edukacyjnych kanałów na YouTube, na których zapaleńcy-pasjonaci oraz naukowcy tłumaczą różnorodne kwestie w atrakcyjne dla młodych odbiorców formie.
Serwis YouTube nie często kojarzy się naszym uczniom ze źródłem wiedzy przydatnej w szkole. A przecież jest ucieleśnieniem idei nauczania różnych dziedzin wiedzy i umiejętności w sposób jak najbardziej przystępny i poglądowy. Swoje kanały prowadzą nie tylko pasjonaci, dzielący się swoją ciekawością w poznawaniu świata i nauki, ale także wybitni profesorowie i naukowcy. Istnieje wiele kanałów popularno-naukowych, które poszerzają wiedzę i rozbudzają ciekawość poznawczą, równocześnie nie zanudzając młodych odbiorców. Chcemy przedstawić klika z nich - anglojęzycznych i polskich.
Kanał prowadzony przez dwóch braci - nauczycieli Johna i Hanka Green. Wierzymy w staromodny pogląd, że nauka może być fajna - mówią we wstępniaku do swoich kursów i faktycznie wprowadzają go w czyn. Tworzą filmiki tłumaczące w lekkiej i przystępnej narracji, przeplatanej ładnymi, poglądowymi grafikami, różne pojęcia i zagadnienia - z historii, literatury, biologii, chemii, astronomii czy psychologii. Kanał może się pochwalić prawie 3 milionami subskrypcji.
Twórcom rysunkowych filmików o prawach i zawiłościach fizyki przyświeca cytat: "If you can't explain it simply, you don't understand it well enough" (jeśli nie potrafisz tego wytłumaczyć w prosty sposób, prawdopodobnie nie zrozumiałeś tego dość dobrze). Autorzy stosują się do tego doskonale - prostota rysunków w połączeniu z bardzo bogatą i świetnie opowiedzianą wiedzą sprawia, że fizykę mogą zrozumieć najoporniejsi (choć tempo mówienia lektora może być barierą w zrozumieniu wszystkiego). Na szczęście część filmów doczekała się polskich napisów i z tych można korzystać z dużym pożytkiem edukacyjnym.
Żeby zrozumieć, skąd wzięły się linie papilarne, jak stara jest Ziemia i czym jest miłość warto posłuchać i obejrzeć filmiki na tym kanale, choć znajomość angielskiego będzie niezbędna (chyba że zadamy uczniom tłumaczenie i tworzenie napisów w tym arcyciekawym kanale). Istnieją także bliźniacze kanały - SciShowKids z myślą o najmłodszych, a także SciShowSpace o tajemnicach kosmosu. Jeśli znajomość języka nas lub uczniów ogranicza, warto tu zajrzeć mimo wszystko, zobaczyć warstwę wizualną filmów i zainspirować się samym sposobem formułowania i tłumaczenia tematu/problemu.
Autorski kanał Tomasza Rożka, fizyka zajmującego się popularyzacją nauki, autora książek i licznych artykułów. Znajdziemy tu filmy o bardzo różnorodnej tematyce, pogrupowane w playlisty: Okiem fizyka, Nauka w kuchni, Fizyk o naturze. Autor umiejętnie przekazuje ciekawostki naukowe, odnosząc się do codziennych, otaczających nas przedmiotów i zjawisk. Humor i brak zadęcia może przekonać naszych uczniów do szukania na tym kanale odpowiedzi na intrygujące pytania o naturę świata.
Darek Hoffmann, informatyk z wykształcenia, pasjonat fizyki i astronomii, autor bloga o tej tematyce, założył kanał SciFun, żeby dotrzeć także do młodszych odbiorców i popularyzować nauki ścisłe. W swoich filmach przeprowadza eksperymenty, wyjaśnia zjawiska, pokazuje symulacje. Warto zachęcić uczniów, by oglądali jego filmy - mogą obudzić ciekawość i fascynację, którą trudno z nich wykrzesać podczas czytania podręczników.
Ostatni na liście to blog bardziej humanistyczny prowadzony przez Radosława Kotarskiego. Mówi o sobie: jestem uzależniony od zdobywania nowych informacji i postanowiłem się dzielić nimi z innymi. Tworzy filmy objaśniające zawiłości języka polskiego, a także przedstawiające mało znane fakty z historii, medycyny, sztuki. Pomijając, ile można z tych kilkunastuminutowych filmów wynieść informacji, sama formuła narracji prowadzącego jest bardzo dobrym przykładem umiejętności syntetyzowania wiedzy, co w rozczłonkowanej szkolnej praktyce nauczania przedmiotów humanistycznych może stanowić wzór.
W dobie telewizji, która odwróciła się od swojej funkcji edukacyjnej, serwisy takie jak YouTube wyrastają na medium warte uwagi ze względu na pojawiające się wartościowe treści edukacyjne, tworzone przez odpowiedzialnych, kreatywnych i zafascynowanych nauką pasjonatów. Nie znajdziemy wymienionych powyżej kanałów na listach TOP 20 najczęściej wyświetlanych na YT, niemniej nie przekreślajmy tego medium jako zbioru “głupich filmików”. Pokażmy uczniom, którzy już tam są, fascynujące zasoby, dzięki którym mogą złapać bakcyla wiedzy i poszerzać swoje horyzonty.
Notka o autorce: Małgorzata Kowalczuk jest członkiem e-redakcji Edunews.pl, koordynatorką programów edukacyjnych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii informacyjnych w warszawskiej Fundacji Think!, autorką tekstów o nowoczesnej edukacji, ekspertem Szkoły z Klasą 2.0, współautorką interaktywnych pakietów edukacyjnych do nauczania m. in. wiedzy o społeczeństwie i podstaw przedsiębiorczości.
