Innowacje edukacyjne w szkole są jednym z ważniejszych jej zadań i działań nauczycieli. Ich poszukiwanie i koncypowanie jest naturalną ludzką potrzebą, którą realizuje się w zasadzie przez całą zawodową karierę nauczyciela. Podstawowym zadaniem szkoły jest oczywiście sprawnie i skutecznie organizowanie uczenia się uczniów. A ta sprawność i skuteczność domaga się stałego dostosowywania wymagań i działań do potencjału uczniów.
Istotą szkolnych innowacji jest poprawa jakości i skuteczności pracy. Stąd zadaniem wielu innowatorów, edukatorów i działaczy zajmujących się zmianami w edukacji jest podejmowanie innowacji skierowanych na uzyskanie wyższej skuteczności oraz jakości edukacji. Na Zachodzie koncentrują się oni często na uczeniu się przez całe życie. Innowacje w krajach zachodnioeuropejskich stały się wartością wyjątkową, lansowaną w różnych europejskich raportach i dokumentach. Często też wspierają innowacyjną gospodarkę.
Interesującym i względnie nowym tematem w Polsce jest teraz wspomaganie rozwoju szkół jako uczących się organizacji. Ma ono zwykle charakter wielokierunkowy i jest pozytywnym myśleniem lub pisaniem o istocie, znaczeniu i sposobach uczenia się poprzez udzielanie rady i pomocy tym, którzy słabiej radzą sobie z rozwiązywaniem problemów. Wspomagać można jednak także indywidualnych nauczycieli. To wspomaganie może przyjmować różną skalę i rozmaite formy. Poszukując trafnych działań w zakresie wdrażanie edukacyjnych innowacji w polskich szkołach, warto poszukiwać trafnych odpowiedzi na pytania:
- Dlaczego warto w szkole podejmować i realizować innowacje?
- Jak wspomagać i wspierać innowacyjną edukację i nowatorskie szkoły?
- Jak pomóc szkołom rozwiązywać trudne problemy związane z innowacjami?
- Jakie cechy nauczyciela sprzyjają podejmowaniu dobrych innowacji w edukacji?
- Jak zorganizować innowację nastawioną na osiągnięcie wysokiej jakości kształcenia?
Innowacje i innowacyjne uczenie się uczniów w szkole, w szczególności biologii, chemii, geografii i przyrody, było przedmiotem moich refleksji dość często. Wiele autorskich materiałów pisanych dotyczyło właśnie innowacji i usprawniania uczenia się uczniów lub nauczycieli. Oto wykaz wybranych prac autora „Informacji pedagogicznej” CEN w Koszalinie wspomagających wdrażanie idei nowego stylu uczenia się i uczenia się przez całe życie. Ważne jest, aby rozumieć, że w nowoczesnej szkole nie ma kultu encyklopedycznej wiedzy i historii. Kieruje się ona w stronę samodzielności i różnorodności sposobów uczenia się oraz osobistej odpowiedzialności za jego efekty. W szkole jutra pewnie nie będzie szkolnego przymusu i rygorów, programu nauczania, ani szkolnego formalnego oceniania. Warto też pamiętać, że żyjemy teraz w innych niż kiedyś czasach, tj. w cyfrowej epoce, i trzeba więc rozumieć, że:
Doświadczamy właśnie odwrócenia intelektualnej ewolucji naszego gatunku. Z czcicieli wiedzy i mądrości jako przymiotu ściśle związanego z osobowością wracamy do czasów, gdy byliśmy myśliwymi i zbieraczami w elektronicznym lesie pełnym informacji. (N. Carr, 2012, [w:] P. STASIAK, Krytyka pustego rozumu. Tygodnik Polityka, 10.07.2012).
Innowacje edukacyjne i inne uczenie się były przedmiotem szeregu moich autorskich prac zwartych i wielu artykułów w różnych czasopismach. Oto wykaz wybranych materiałów o edukacyjnych innowacjach i innowacyjnym uczeniu się upowszechnionych tylko na internetowym portalu Edunews.pl w latach 2009 – 2014 (lista).
(Notka o autorze: dr Julian Piotr Sawiński, nauczyciel konsultant Centrum Edukacji Nauczycieli w Koszalinie, członek zespołu e-Redakcji Edunews.pl)
