Tegoroczną laureatką międzynarodowego konkursu Global Teacher Prize 2017 została Maggie MacDonnell, nauczycielka z Kanady, która uczy młodzież (niemal dosłownie) w niewielkiej szkole na końcu świata, w Salluit nad Zatoką Hudsona w prowincji Quebec.
Szkoła Maggie znajduje się w miejscu, w którym przez większą część roku panują trudne arktyczne warunki, otaczają je niezmierzone połacie śniegu i lodu. W Salluit, w tej niewielkiej wiosce mieszkają głównie rdzenni mieszkańcy północnej Kanady, Innuici, zaś dostęp do miejscowości praktycznie wyłącznie zapewniony jest drogą lotniczą.
Choć w tej społeczności żyje jedynie 1300 osób, nauczycielce nie brakuje wyzwań, którym stara się podołać. Maggie MacDonnell jest osobą aktywną, o silnej osobowości i dzięki jej determinacji i pasji, mieszkańcy społeczności wiele zyskują na jej aktywności.
„Myślę jako nauczycielka, że mój dzień nigdy się nie kończy. Drzwi do szkoły zamykają się, ale pozostają relacje z moimi uczniami, ponieważ ciągle żyjemy w tej samej społeczności” - mówi MacDonnell.
Naprzeciw przeciwnościom
Życie nie jest tu łatwe. Poza niskimi temperaturami (minus 25 stopni Celsjusza zimą to standard), utrudnionym dostępem do świata, autochtonicznym mieszkańcom Salluit nie brakuje innych wyzwań, także społecznych. Mają do czynienia z potężnymi nierównościami społecznymi i ekonomicznymi oraz degradacją środowiska naturalnego. Wielu nauczycieli nie radzi sobie w tych warunkach, stąd w jej szkole jest duża rotacja kadry podczas roku szkolnego. Wyizolowana społeczność na północy musi sobie radzić z różnymi formami uzależnień wśród młodzieży (alkoholowych, narkotyków, a nawet samookaleczeniami). Tylko w 2015 roku miało tu miejsce sześć samobójstw, wszystkie młodych mężczyzn w wieku 18-25 lat. Problemem jest także przemoc (domowa, rówieśnicza i seksualna) oraz rezygnacja z edukacji szkolnej (zdarza się, że z powodu urodzin dziecka przez młodocianą lub z konieczności zapewnienia opieki nad młodszym rodzeństwem).
W tym środowisku pracuje właśnie Maggie MacDonnell. Widząc problemy, z jakimi mierzą się mieszkańcy, uruchomiła w szkole program praktycznej edukacji „Life Skills” (Umiejętności życiowe), poprzez który chce znaleźć dobre rozwiązania dla społeczności lokalnej. Program już odnosi sukcesy – po pierwsze motywuje młodych ludzi do kontynuacji edukacji szkolnej, ponieważ angażuje ich w rozmaite projekty realizowane w ramach i po zajęciach – od gotowania po mechanikę, od naprawy rowerów po budowę obiektów. Młodzież rozwija dzięki nim przedsiębiorczość oraz zdobywa umiejętności, które potem mogą być z pożytkiem wykorzystane dla dobra mieszkańców Salluit. Istotne jest także pewne głębsze spojrzenie na świat, które MacDonnell stara się zaszczepić uczniom w szkole. Dziś jesteście tutaj, ale jutro, kto wie. Będziecie gdzieś indziej i musicie nauczyć się współpracować, otworzyć na świat i innych ludzi. Nie tylko z Kanady, ale i z innych krajów. Ważna jest edukacja globalna, a ona powinna zacząć się właśnie w waszej społeczności lokalnej.
Nauka poprzez projekty
Młodzi ludzie nie wierzyli we własne siły i najczęściej byli negatywnie postrzegani przez dorosłych mieszkańców Salluit. Ale zaangażowanie się w projekty zmieniło ich pozycję w społeczności. Zyskały też młode kobiety, które często przymuszane były do porzucania szkoły i pozostawania w domach rodzinnych. Dla nich Maggie stworzyła specjalny program, który kształcił ich kompetencje w dziedzinach tradycyjnie zarezerwowanych dla mężczyzn. W ciągu kilku lat udało się zrealizować wiele działań. Oto wybrane (tylko kilka) z nich:
Centrum fitness – w Salluit brakowało takiego miejsca, w którym młodzi ludzie mogliby poćwiczyć. Nauczycielka razem z uczniami postanowiła zdobyć środki na taki cel i udało się – pozyskano 100 tysięcy dolarów kanadyjskich. Znaleziono budynek, a młodzież pomogła go wyremontować i zorganizować. Ponieważ społeczność lokalna cierpi także z powodu otyłości – takie miejsce odpowiada także na szersze potrzeby społeczności.
Kuchnia społecznościowa – działa tu jadłodalnia, w której uczniowie przygotowują zdrowe posiłki dla mieszkańców. Zbiera się w niej na posiłkach 75 osób, ale często zabierają one ze sobą pożywienie, aby przekazać innym potrzebującym.
Sklepik z rzeczami używanymi – to był trafiony pomysł na wykorzystanie nieużywanych zasobów społeczności. Utrudniony dostęp do świata powinien sprzyjać wymianie dóbr pomiędzy mieszkańcami Salluit i tak faktycznie się stało. Młodzież zorganizowała sklep i system pozyskiwania używanych rzeczy dobrej jakości. Sklepik działa w soboty i niedziele. Przy tej inicjatywie uczniowie rozwinęli wiele praktycznych umiejętności – przedsiębiorczość, planowanie finansowe, zarządzanie finansami, techniki sprzedaży i obsługi konsumentów. A społeczność lokalna zyskała nowe miejsce z towarami, które są przydatne mieszkańcom.
Pomoc potrzebującym - jej uczniowie rozpoczęli także akcję pozyskiwania środków na cele związane z zapobieganiem cukrzycy. Na ten cel udało się pozyskać 40 tys. dolarów kanadyjskich.
Warto być nauczycielem
W konkursie Global Teacher Prize 2017 Maggie MacDonnell otrzymała 19 marca w Dubaju główną nagrodę w wysokości 1 miliona dolarów amerykańskich. Jak powiedziała, zamierza je przeznaczyć na założenie organizacji pozarządowej, która będzie pomagała społeczności innuickiej na dalekiej północy Kanady.
Konkurs Global Teacher Prize organizowany jest co roku przez amerykańską Fundację Varkey pod patronatem szejka Mohammeda bin Rashid Al Maktoum’a, wiceprezydenta Zjednoczonych Emiratów Arabskich, premiera rządu, and emira Dubaju. W tym roku w gronie 50 finalistów konkursu znalazł się także nauczyciel z Polski, Mariusz Zyngier z Zespołu Szkół w Połańcu.
(Notka o autorze: Marcin Polak jest twórcą i redaktorem naczelnym Edunews.pl, zajmuje się edukacją i komunikacją społeczną, realizując projekty społeczne i komercyjne o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Jest również członkiem grupy Superbelfrzy RP).
