Przestrzeń, w której uczymy się wywiera ogromny wpływ na jakość tego uczenia się. Nie zawsze jesteśmy tego świadomi i często nie przywiązujemy dostatecznej uwagi do warunków, w jakich ten proces odbywa się. Efekty uczenia mogłyby być zupełnie inne, gdybyśmy starali się tworzyć (w szkole i nie tylko) takie środowisko edukacyjne, w którym uwzględniamy czynniki architektoniczne, technologiczne i społeczne wspierające proces uczenia się.
Często napotykamy artykuły i zdjęcia z różnych szkół świata, które są pięknie zaprojektowane. Zwykle robią na nas wrażenie rozwiązania architektoniczne, chociaż to tylko jeden z wymiarów, który jest istotny.
Przez naukowców pracujących dla OECD przestrzeń edukacyjna jest definiowana jako „przestrzeń fizyczna, która wspiera wielorakie i zróżnicowane programy i pedagogiki nauczania / uczenia się, w tym takie, które wykorzystują współczesne technologie; taka, która demonstruje optymalne i efektywne kosztowo wykorzystanie i użycie budynków; taka, która funkcjonuje w harmonii ze środowiskiem naturalnym; taka, która zachęca do społecznej partycypacji, zapewniając zdrowe, komfortowe, bezpieczne i stymulujące warunki dla jej użytkowników“. Mamy więc tu zakreślonych cztery-pięć obszarów, które mogłyby być punktem wyjścia do (re-)organizacji przestrzeni edukacyjnej w naszych szkołach. Mamy możliwość redefinicji przestrzeni edukacyjnej w szkole i podkreślenia różnych aspektów związanych z koncepcją pracy szkoły, które mogą prowadzić do poprawy jakości działań edukacyjnych.
Myśląc o przestrzeniach dla edukacji w XXI wieku, powinniśmy brać pod uwagę trzy wymiary: fizyczny (architektoniczny), wirtualny (technologiczny) i społeczno-kulturowy. Idealne środowisko uczenia się to takie, które integruje te trzy wymiary:
Zanim zaczniemy zmieniać przestrzeń szkoły, musimy zadać sobie pytanie PO CO to robimy? Czy za takimi zmianami idą nowe koncepcje dydaktyczne, które chcemy wprowadzić? Czy modernizacja przestrzeni edukacyjnej sama w sobie ma wyzwolić dodatkowe pokłady aktywności uczniów i nauczycieli? CO chcemy zmienić w szkole? JAK chcemy to zrobić?
Z modernizacją przestrzeni edukacyjnej jest podobnie jak z technologią, którą chcemy wprowadzić do szkoły. Jeśli ma tylko zastąpić tablicę czarną lub zieloną interaktywną i ta dalej będzie w taki sam sposób wykorzystywana jak jej poprzedniczki – zmiana nie ma wielkiego sensu, nie przyczynia się do poprawy jakości nauczania/uczenia się. Jeśli natomiast prowadzi do modyfikacji lub redefinicji procesu uczenia (się) – być może ma znaczenie także dla poprawy jakości nauczania/uczenia się.
Przebudowa / reorganizacja szkoły tylko po to, żeby wyglądała ładniej i nowocześniej, nie powinna być celem samym w sobie. Powinniśmy raczej myśleć o transformacji całej szkoły, nie tylko jej przestrzeni fizycznej wewnątrz i na zewnątrz szkolnych murów, ale i różnych podejść do nauczania, nowoczesnych metod pracy, budowania relacji w szkole i poza szkołą (np. współpracy ze społecznością lokalną), organizacji procesu nauczania z wykorzystaniem różnych narzędzi, także technologicznych.
Na problem rozumienia przestrzeni edukacyjnej w szkołach (i wyzwania dla szkół) zwracali uwagę podczas konferencji INSPIR@CJE 2015 - JAK UCZYNIĆ POLSKĄ SZKOŁĘ JESZCZE LEPSZĄ? (Warszawa 2-3 lipca 2015) organizatorzy projektu edukacyjnego Eduspaces 21 ("Przestrzenie edukacji 21. Otwieramy szkołę!") - Alicja Pacewicz (Centrum Edukacji Obywatelskiej) i Marcin Polak (Edunews.pl i Fundacja Think!), finansowanego ze środków programu Erasmus+. Warto zauważyć, że nie chodzi tu jedynie o budowę nowych przestrzeni uczenia się w szkołach, ale także modyfikację i modernizację tych istniejących, często nawet niewielkim kosztem lub wręcz pracą własną uczniów, rodziców i nauczycieli.
Zobaczmy wystąpienie:
***
Organizatorami Inspir@cji 2015 są: portal o nowoczesnej edukacji Edunews.pl, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Wiedzy THINK! oraz firma Think Global. Partnerem merytorycznym konferencji jest grupa Superbelfrzy RP.
Partnerem strategicznym konferencji jest projekt Mistrzowie Kodowania firmy Samsung Electronics Polska.
Partnerami instytucjonalnymi są Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń. Partnerami biznesowymi są firma Learnetic SA oraz strefa nowoczesnej edukacji Edustore.eu.
Partner medialny: Głos Nauczycielski.
Materiał opracowany w ramach projektu "Educational Spaces 21. Open up!" (Przestrzenie edukacji 21. Otwieramy szkołę!) realizowanego przez Fundację Centrum Edukacji Obywatelskiej w partnerstwie z Fundacją Rozwoju Społeczeństwa Wiedzy Think!, Gesellschaft zur Förderung des Hanseatic Institute for Entrepreneurship and Regional Development an der Universität Rostock e.V. oraz Rektorsakademien Utveckling AB ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu ERASMUS+.
(Notka o autorze: Marcin Polak jest twórcą i redaktorem naczelnym Edunews.pl, zajmuje się edukacją i komunikacją społeczną, realizując projekty społeczne i komercyjne o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Jest również członkiem grupy Superbelfrzy RP).
Zobacz inne wystąpienia z INSPIR@CJI 2015:
