Usprawnienie współpracy nauki i gospodarki, poprawa jakości studiów wyższych i dostosowanie ich do rynku pracy, a także transparentny system informacji o kondycji uczelni – to priorytety jakie stoją w 2014 roku przed Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
„Potrzebujemy długofalowej wizji rozwoju – bardzo konkretnych projektów i programów“ – mówiła podczas spotkania z dziennikarzami minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Lena Kolarska-Bobińska. „Musimy przygotować się do sprawnego i efektywnego wydawania różnych strumieni pieniędzy: z funduszy unijnych i z budżetu państwa. Bardzo istotne więc będzie tworzenie mechanizmów, które pozwolą uczelniom i instytutom badawczym jak najlepiej korzystać z tych pieniędzy – podkreśliła.“
Szansą dla rozwoju polskiej nauki i szkolnictwa wyższego mają być pieniądze pochodzące z Unii Europejskiej. Oprócz środków płynących z funduszy strukturalnych, polscy naukowcy będą mogli zacząć ubiegać się o pieniądze z programu Horyzont 2020, którego budżet wynosi ok. 77 mld euro. Polacy będą mogli też skorzystać z programu Erasmus+, na który łącznie w całej UE do 2020 roku przeznaczono 14,7 mld euro. Z polskiego budżetu na naukę wdanych zostanie ok. 5 mld zł, a na szkolnictwo wyższe ponad 14 mld zł.
„2% PKB na badania naukowe i rozwój to porządna średnia europejska, i będzie to wielki skok dla Polski. Połowa z tych środków będzie pochodziła z sektora prywatnego“ – zaznaczyła obecna na konferencji wicepremier oraz minister infrastruktury i rozwoju Elżbieta Bieńkowska.
Rosnące nakłady na naukę i szkolnictwo wymagają budowania systemu efektywnego zarządzania potencjałem krajowych uczelni i instytutów badawczych. Minister Lena Kolarska-Bobińska zapowiedziała wprowadzenie w tym roku specjalnych bonów dla przedsiębiorców na zamawianie kształcenia na uczelniach, tak aby firmy same mogły wskazywać jakie umiejętności powinien posiadać absolwent danej uczelni. Pojawić ma się również możliwość wykorzystywania przez przedsiębiorców specjalnych bonów na zamawianie innowacyjnych badań.
Nowością będą też doktoraty przemysłowe. Przedsiębiorcy będą mogli „zamawiać” prace doktorskie, których wyniki będą mogli wykorzystać w przyszłości do rozwiązywania problemów swoich firm.
MSNiW zamierza też wspierać polskich naukowców starających się o unijne pieniądze. W tym roku powstaną specjalne grupy ekspertów, które zajmą się doradztwem i mentoringiem dla projektodawców.
Ministerstwo rozszerzy również program „Granty na granty” i „Ideas PLUS”, co zwiększy szanse polskich naukowców na wygrywanie konkursów w ramach europejskich projektów.
Resort zamierza także kontynuować działania zmierzające do poprawy jakości kształcenia i badań. Jedną z nich jest strategia „pakiet dla humanistyki”. – Jego szczegóły chcemy omówić podczas tzw. okrągłego stołu, który zbierze się pod koniec lutego. Już teraz trwają rozmowy na temat włączenia zajęć z obszaru nauk humanistycznych i społecznych do programów studiów na każdym kierunku – zaznaczyła minister Lena Kolarska-Bobińska. Ministerstwo przygotowuje też mechanizmy, które będą zachęcać jednostki naukowe, by te łączyły się w silniejsze i sprawniejsze instytucje.
Nowością są również prace nad bezpłatnym udostępnieniem podręczników (e-podręczników). Do tej pory MNiSW dofinansowywało ok. 300 „papierowych” podręczników, co kosztowało budżet ok. 9 mln zł rocznie. W związku z tym, że wydawanie podręczników elektronicznych jest tańsze, resort będzie mógł wspierać finansowo znacznie większą liczbę tytułów.
W roku 2014 po raz kolejny ruszy program kierunków zamawianych, który tym razem obejmie również swoim zakresem kształcenie konkretnych kompetencji poszukiwanych przez pracodawców. Ministerstwo wzmocni również rolę staży i praktyk studenckich – każdy student będzie miał obowiązek 3-miesięcznej praktyki.
Dla resortu ważna będzie walka z patologiami, która z jednej strony poprawi jakość kształcenia, a z drugiej wzmocni nadzór nad uczelniami. „Ma pomóc nam w tym nowelizacja ustawy o szkolnictwie wyższym, która w czerwcu powinna zostać przyjęta przez Sejm“ – powiedziała prof. Lena Kolarska-Bobińska. „Umożliwi ona nadawanie i cofanie uprawnień do prowadzenia kierunków studiów, skuteczne przeciwdziałanie plagiatom, dbałość o zatrudnienie przez uczelnie odpowiedniej kadry dydaktycznej.“
Ministerstwo chce zadbać też o transparentny system informacji o kondycji uczelni. Chodzi o to, by studenci wybierali takie uczelnie, które są w stanie zapewnić im odpowiednią jakość kształcenia. W decyzji wyboru szkoły wyższej pomoże przyszłym studentom strona internetowa, która powstanie do końca tego roku. Kandydaci na studia będą mogli znaleźć na niej niezbędne szczegółowe informacje o szkołach publicznych i niepublicznych.
Wraz z Ministerstwem Edukacji Narodowej resort nauki opracuje program „Kreatywny uczeń –student – obywatel”. W związku z tym oba resorty będą pracować m.in. nad zmianą sposobu realizacji programów szkolnych, zmianą programu kształcenia nauczycieli i bardziej interdyscyplinarnymi programami uniwersyteckimi.
(Źródło: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego)
