Matematyka to najbardziej zaskakująca (dla mnie) pozycja w serii "Laboratorium w szufladzie". Bo przecież matematyka kojarzy się z ołówkiem, zeszytem, kalkulatorem i przysłowiowymi słupkami. Owszem, matematyka jest językiem nauki, zobiektywizowanym, jednoznacznym i niezastąpionym także w domowych doświadczeniach. Eksperymentowanie z matematyką? Okazuje się, że jak najbardziej tak. Zaskakujące i fascynujące.
"Laboratorium w szufladzie. Matematyka", autorzy: Łukasz Badowski i Zasław Adamaszek. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016, 193 str. (plus kilka na własne notatki). A w środku spojrzenie na matematykę okiem praktyka. Zaczyna się od symetrii - fundamentalnego pojęcia matematycznego ale i nauk przyrodniczych. W biologii tej symetrii też jest bardzo dużo. Wszystkie najważniejsze teorie, opisujące Wszechświat (teoria względności, elektromagnetyzm, model stacjonarny itd.) sformułowane są w języku symetrii. A czy można eksperymentować w domu z symetrią? Jak najbardziej. Wystarczą dwa lusterka, kątomierz i... litery oraz słowa. Chyba dzięki matematyce zaczynam rozumieć poezję! I inne zabawy językowe. To na prawdę jest wciągające. A ze zjawiskiem symetrii spotkać można się i w biologii molekularnej (DNA, RNA).
W zabawie z matematyką i symetrią (z licznymi odwołaniami do zjawisk przyrody) autorzy proponują konstruowanie różnych kalejdoskopów. Sam takie pamiętam z dzieciństwa. Autorzy książki proponują eksperymenty z fleksagonami - wystarczy kartka papieru, linijka i nożyczki. Prawda, że nie trzeba wiele by eksperymentować z matematyką i poznawać prawa rządzące światem przyrodniczym? Stopy metryczne w... poezji. Moskaliki, limeryki i inne cudeńka słowne przez pryzmat matematyki widzi się zupełnie inaczej. Istna matematyka dla humanistów. Bo dalej autorzy proponują eksperymenty z... tańcem. Oraz z ornamentami, wycinanymi z papieru. Okazuje się, że matematyka jest bardzo przydatna w oklejaniu ścian i innych powierzchni tapetami oraz układaniu ornamentów z glazury, na podłodze. Bardzo praktyczne wykorzystanie matematyki.
W Matematyce jest też sporo porad praktycznych. Na przykład jak skonstruować wycinarkę do styropiany. Kolejnym działem w omawianej książce są bryły i sieci. Niezbędne oprzyrządowanie do eksperymentów wykonać można z ... wyciorów do fajki (w sklepach pod nazwa druciki kreatywne), słomek. Bryły platońskie i archimedejskie brzmią tajemniczo. Ale na przykład wydłużona dwukopuła kwadratowa powstała w wyniku pomyłki w eksperymencie.
O sieciach krystalicznych można dowiedzieć się więcej wykorzystując patyczki i ziemniaki (oraz cęgi, wykorzystywane przez elektryków). Pojawia się także kostka Rubika, karciane permutacje i inne sztuczki karciane. Dla majsterkowiczów porada jak zbudować elektryczny kalkulator permutacji. Są i propozycje z warkoczami, budowaniem góry i kuchenny planimetr.
Domowe eksperymentowanie można zacząć z tym, co jest w szufladzie. Bo nauka to przede wszystkim myślenie. Sprzęt i przyrządy są tylko pomocą.
Notka o autorze: Prof. dr hab. Stanisław Czachorowski jest biologiem, ekologiem, nauczycielem i miłośnikiem filozofii przyrody, pracownikiem naukowym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Niniejszy wpis ukazał się na jego blogu Profesorskie Gadanie. Licencja CC-BY.
Ostatnie komentarze