Czy polski system edukacji zmierza w dobrym kierunku?

W prezentowanym opracowaniu autorzy próbują odpowiedzieć na pytanie o to, jakie kompetencje okażą się kluczowe w przyszłości. Biorąc pod uwagę m.in. kształtujące się megatrendy oraz powiązane z nimi wyzwania rozwojowe dla Polski, zespół ekspertów przygotował rekomendacje dotyczące kształtu nowego systemu edukacji i sposobu jego ustanawiania.

Zasadniczą treść Raportu rozpoczyna rozdział ukazujący globalne megatrendy, które są kluczowe dla systemu edukacji i kształtowania kompetencji. W kolejnym rozdziale wybrane trendy stanowią odniesienie dla omówienia istotnych wyzwań rozwojowych Polski. Te dwa rozdziały stanowią wprowadzenie do podstawowej problematyki, jaką jest polski system edukacji i kształtowania kompetencji. Kolejny rozdział „Zasadnicze 4 problemy systemu edukacji w Polsce” ma ściśle diagnostyczny i panoramiczny charakter. Można uznać, że ukazuje on mapę problemową tematu. W kilku kolejnych rozdziałach pogłębiona została ta generalna diagnoza i jednocześnie sformułowano tezy dotyczące ukierunkowania postulowanych działań – działań mających doprowadzić do zasadniczej systemowej zmiany. Na tej podstawie został przygotowany rozdział o nowej polityce publicznej w sferze edukacji i kształtowania kompetencji. W nim zawarto rekomendacje dotyczące kształtu nowego systemu i sposobu jego ustanawiania.

Świat jest poddany transformacji ku nieznanemu. Fenomen tej transformacji polega na tym, że nie ma wzorców, które można przejąć, potraktować jak „ściągawkę” dającą się udoskonalić i dopasować do lokalnych warunków. Wobec transformacji ku nieznanemu, której jednym z głównych czynników jest kolejna fala intensywnych przemian technologicznych, szeroko rozumiane systemy edukacyjne pozostają w tyle, trzymając się kurczowo wzorców wypracowanych we wcześniejszych fazach nowoczesności. (zob.: Główne tezy raportu)

Opracowanie interdyscyplinarnych i innowacyjnych rozwiązań przedstawionych w raporcie było możliwe dzięki zaangażowaniu badaczy z różnych dziedzin (m.in. takich jak: pedagogika, polityki publiczne, finanse publiczne, prawo, socjologia, ekonomia i technologie cyfrowe) współpracujących z praktykami ze świata edukacji, biznesu i sfery polityki publicznej.

Szeroki i wielopokoleniowy system edukacyjny nie może być zorganizowany w formule resortowej (ministerstwo edukacji) i korporacyjnej (nauczyciel jako resortowy funkcjonariusz). Państwo, które tego wszystkiego nie potrafi dostrzec i zmienić staje się bezradne i destruktywne. (zob.: Główne tezy raportu)

***

Raport został przygotowany w ramach projektu "Budowa systemu kształtowania wiedzy, kompetencji i postaw warunkujących szanse rozwojowe Państwa Polskiego w erze rewolucji przemysłowej 4.0.” Stanowi on jeden z elementów prac zmierzających do stworzenia spójnego, kompleksowego i innowacyjnego w skali europejskiej modelu edukacyjnego „Edukacja 2030+” – do pobrania ze strony https://fundacjagap.pl/program-dialog/.