Strona 1 z 2Projekt „Sztuka wehikułem edukacji” był pilotażowym przedsięwzięciem mającym na celu rozwinięcie alternatywnych metod nauczania w edukacji osób dorosłych. Jego głównym celem było wypracowanie nowej, opartej na sztuce, metodyki, aby odpowiedzieć na potrzeby grup defaworyzowanych (osób starszych, emigrantów, osób niepełnosprawnych fizycznie i umysłowo).
Metodyka CVE (cultural vehicles in education) została opracowana w ciągu ubiegłego roku jako międzynarodowy projekt finansowany przez Komisję Europejską z programu Grundtvig. Jego realizatorami były: Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki z Polski, Jaunimo Centras Babilonas z Litwy, Die Wille gGmbH z Niemiec, Občanské sdružení Vzájemné soužití z Republiki Czeskiej oraz Centrum Edukacyjne EST z Polski.
Szczególny nacisk został położony na stworzenie i przetestowanie metod aktywizujących w celu zwiększenia udziału osób dyskryminowanych oraz niechętnych nauce w procesie uczenia się przez całe życie.
Kiedy tworzyłyśmy projekt CVE z koordynatorką Marią Schejbal w Bielskim Stowarzyszeniu Artystycznym Teatr Grodzki, zdecydowałyśmy się podejść do edukacji w sposób twórczy, oparty na naszych doświadczeniach uzyskanych podczas prowadzenia programów artystycznych dla grup społecznie defaworyzowanych. Mówiąc w skrócie, „sztuka jako wehikuł edukacji” oznacza połączenie elementów artystycznych, kreatywnych, z wiedzą, kompetencjami i umiejętnościami. Trudno jest opisać CVE na papierze, bowiem powinno się ją odegrać na scenie, wyśpiewać, wytańczyć lub narysować...
CVE = SZTUKA + EDUKACJA
W naszej propozycji skupiłyśmy się na kluczowych kompetencjach lizbońskich: Umiejętności uczenia się (Kompetencja nr 5), Kompetencjach społecznych i obywatelskich (Kompetencja nr 6) oraz Świadomości i ekspresji kulturalnej (Kompetencja nr 8).
I. Jak postrzegamy sztukę w naszej metodyce?
Zadajmy sobie pytanie, czym jest kreatywność? Jaką odgrywa rolę?
1. Potrzeba tworzenia jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka
Nasze motto w Stowarzyszeniu Teatr Grodzki brzmi: każdy ma prawo wyrażać siebie poprzez sztukę. Głęboko wierzymy, że sztuka i kreatywność pomagają w przełamywaniu barier i motywują ludzi do zmiany życia – do podejmowania nowych wyzwań edukacyjnych i zawodowych. To przekonanie, że grupowe zaangażowanie w działania twórcze, artystyczne, prowadzi do samorozwoju uczestników, legło u postaw metodyki CVE. Sztuka czyni cuda!
2. Grupowe działania artystyczne prowadzą do rozwoju osobistego uczestników
Nasi partnerzy: Die Wille gGmbH i Jaunimo Centras Babilonas podzielali nasz pogląd o terapeutycznej i transformacyjnej roli sztuki i wnieśli do projektu swoje własne doświadczenie. Vzájemné soužití z Republiki Czeskiej, które specjalizuje się w pracy z osobami pochodzenia romskiego, widziało w sztuce naturalnego sprzymierzeńca, przyciągającego niektórych słuchaczy. Jako że Romowie kochają taniec, muzykę i występy, elementy artystyczne wciągnęły ich do procesu edukacyjnego, warsztaty CVE w Ostrawie dowiodły, że działania twórcze mogą uatrakcyjnić uczenie się i stać się dla słuchaczy naturalnymi mechanizmami motywacyjnymi.
3. Twórcze, artystyczne działania stają się mechanizmami motywacyjnymi
Centrum Edukacyjne EST wniosło do naszego projektu fachową wiedzę dotyczącą nauczania dorosłych. Partnerzy z EST często pytali, co oznacza dla nas „przez całe życie” i jak postrzegamy dorosłych słuchaczy. Przyjrzyjmy się temu pytaniu.
II. Jak widzimy kształcenie dorosłych w metodyce CVE?
Kształcenie dorosłych – odwoływanie się do doświadczenia uczestnika
Wszyscy byliśmy głęboko przekonani, że dorośli przyswajają najwięcej wiedzy, kiedy mogą dzielić się ze sobą nawzajem tym, co już wiedzą. Lecz jak mogą się uczyć, skoro wiedzą wszystko? Należy zacząć od czegoś, czym uczestnicy są zainteresowani, co ma związek z ich talentem i potrzebami. Tylko wtedy, gdy stworzy się bezpieczne, przyjazne środowisko nauczania, dorośli czują, że mogą podjąć pewne wyzwania, by zdobyć nową wiedzę, umiejętności i kompetencje.
Podam tu przykład z czeskich warsztatów. Pierwsza grupa romskich słuchaczy utworzona przez Vzájemné soužití rozpadła się. Uczestnicy przestali przychodzić na warsztaty CVE, bo uznali je za zbyt abstrakcyjne. Prowadzący warsztaty był artystą o wysokich kwalifikacjach, angażował ich w działania teatralne, jednak nie miały one związku z ich życiem. Z drugą grupą uczestników Vzájemné soužití przygotowało przedstawienie z tradycyjnymi tańcami romskimi i opowieścią o dyskryminacji mniejszości romskiej – coś, z czym się identyfikowali i co sami rozwinęli. Grupa ta z powodzeniem ukończyła zaplanowane ośmiomiesięczne warsztaty.
