Najlepszymi specjalistami od własnego procesu uczenia się są – uczniowie. Jeśli chcemy skutecznie nauczać, to warto ich pytać o opinie. Można cyklicznie przeprowadzać anonimową ankietę na temat prowadzonych przez siebie lekcji, a potem jej wyniki omówić z uczniami. Dzięki temu nauczyciel może doskonalić proces nauczania, a uczniowie otrzymują zapewnienie, że ich głos jest ważny.
Ważne jest, aby uczniowie wiedzieli, że nauczycielowi zależy na szczerych Informacjach zwrotnych, gdyż celem pozyskania opinii jest doskonalenie procesu nauczania. Uczniowie powinni bez obaw wyrażać swoje opinie i zgłaszać potrzeby.
Taki rodzaj komunikacji pozwala uczniom przejąć część odpowiedzialności za uczenie się. Dzięki niemu mogą stać się świadomymi uczestnikami procesu, a to buduje pozytywne i pełne szacunku środowisko uczenia się.
Ocenianie kształtujące proponuje stosowanie informacji zwrotnej idącej w obie strony. Tym razem mówimy o informacji zwrotnej pozyskiwanej przez nauczyciela od uczniów i wykorzystywanie jej do modyfikowania i doskonalenia nauczania.
Pozyskiwanie informacji zwrotnej od uczniów w czterech krokach:
1. Zapytaj siebie
Przed decyzją o pozyskiwaniu informacji od uczniów trzeba sobie zadać podstawowe pytanie:
- Czy jestem gotów/gotowa na „skonsumowanie” odpowiedzi uczniów?
- Czy naprawdę chcę wiedzieć?
- Czy mam przestrzeń na wprowadzanie zmian w moim nauczaniu?
- Czy jestem przygotowany/a na negatywne opinie o moim nauczaniu?
Dopiero po odpowiedzi – tak, na te pytania warto przejść dalej.
Każdy z nas wie, że ewaluacja jest potrzebna, ale robienie jej tylko po to, aby była nie ma sensu, a nawet jest szkodliwe. Nieskonsumowana ewaluacja uczy uczniów pozoranctwa i wpływa źle na relacje nauczyciela z nimi.
2. Zacznij od wyjaśnienia celu
Na początku uczniowie mogą czuć się zdezorientowani prośbą ze strony nauczyciela, aby wydali opinię o nauczaniu. Dlatego ważne jest, aby krótko wyjaśnić powód tej prośby i zapewnić, że wnioski z odpowiedzi będą brane pod uwagę przy przyszłym planowaniu nauczania.
3. Wybierz sposób zapytania uczniów
Pozyskiwanie opinii od uczniów może się odbywać za pomocą anonimowej ankiety, a z czasem też podczas szczerej rozmowy. Pytania pomocnicze dla uczniów mogą być sformułowane w postaci pytań, albo prośby o dokończenie zdania albo w postaci wyboru z kafeterii odpowiedzi.
Przykłady:
- Czy prace klasowe są przeprowadzone: za często, za rzadko, w sam raz?
- Mogę powiedzieć o sobie, że: zawsze odrabiam prace domowe; czasami zapominam odrobić pracę domową; rzadko odrabiam pracę domową; z reguły nie odrabiam pracy domowej. Uzasadnij dlaczego?
- Czego powinno być więcej na lekcji?
- Czego nie powinno być na lekcjach?
- Co pomaga mi w nauce?
- Pomaga mi się uczyć ……
- Przeszkadza mi w uczeniu się …..
- Nie lubię, gdy …..
- Wolę pracę w grupie, czy samodzielną?
4. Podsumowanie
Zapowiedz, że wnikliwie przeanalizujesz odpowiedzi uczniów i przedstawisz im podsumowanie. Warto zapowiedzieć uczniom, że nie wszystkie ich postulaty masz zamiar wprowadzić. Niektóre są po prostu niemożliwe do zastosowania, inne zaburzają tok lekcji, a jeszcze inne nie są postulatami całej klasy i mogą być dla innych uczniów niewskazane.
Przeważnie przy przedstawianiu wyników ankiety okazuje się, że uczniowie mają podzielone zdania, warto to zauważyć i przedyskutować razem z uczniami, która wskazówka będzie korzystniejsza.
Na koniec podsumowania możesz zapowiedzieć, co postarasz się wprowadzić na swoich lekcjach i ile czasu dasz sobie i uczniom na refleksję, czy warto było tak zrobić. Ponowne przyjrzenie się sprawie po pewnym czasie, daje jeszcze lepsze efekty.
Pamiętaj, że nie wszystkie wnioski z ankiet (nawet te merytoryczne), wymagają natychmiastowego działania. Reagowanie na wszystkie informacje zwrotne nie tylko jest niemożliwe, ale także może zdestabilizować zwyczaje klasowe i zakłócić naukę. Wybierz na początek tylko jedną lub dwie wskazówki do zastosowania. Resztę zachowaj na później; będzie mnóstwo czasu na wprowadzanie poprawek w miarę upływu roku szkolnego.
Zdaniem profesora Johna Hattiego, jeśli nauczyciel wykorzystuje pozyskaną od uczniów informację zwrotną, to wpływa bardzo mocno na poprawę wyników nauczania uczniów (wskaźnik – 0,9).
Notka o autorce: Danuta Sterna – była nauczycielka matematyki i dyrektorka szkoły, ekspertka merytoryczna w programie Szkoła Ucząca Się (SUS) (prowadzonym przez CEO i PAFW), autorka książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach. Niniejszy wpis pochodzi z jej bloga w partnerskiej platformie Edunews.pl – www.osswiata.pl. Inspiracja artykułem Sarah Gonser w Edutopia.org.
